Vesayet Nasıl Sona Erer?
VESAYETİ GEREKTİREN HALLERİN SONA ERMESİ
Küçüklerde
TÜRK MEDENİ YASASI MADDE 470.- Küçük üzerindeki vesayet, onun ergin olmasıyla kendiliğinden sona erer.
Erginliğe mahkemece karar verilmiş ise, mahkeme aynı zamanda küçüğün hangi tarihte ergin olacağım tespit ve ilan eder.
Hükümlülerde
MADDE 471.- Özgürlüğü bağlayıcı cezaya mahkumiyet sebebiyle kısıtlı bulunan kişi üzerindeki vesayet, hapis halinin sona ermesiyle kendiliğinden ortadan kalkar.
Diğer kısıtlılarda
Kaldırılması
MADDE 472.- Diğer kısıtlılar üzerindeki vesayet, yetkili vesayet makamının kararıyla sona
Vesayeti gerektiren sebebin ortadan kalkması üzerine vesayet makamı vesayetin sona ermesine karar verir.
Kısıtlı ve ilgililerden her biri, vesayetin kaldırılması isteminde bulunabilir.
Usulü
İlan
MADDE 473.- Kısıtlama ilan edilmişse, kaldırılması da ilan olunur. Fiil ehliyetinin yeniden kazanılması, ilânın yapılmasına bağlı değildir.
Akıl hastalığı veya akıl zayıflığında
MADDE 474.- Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı yüzünden kısıtlanmış olan kişi üzerindeki vesayetin kaldırılmasına, ancak kısıtlama sebebinin ortadan kalkmış olduğunun resmi sağlık kurulu raporu ile belirlenmesi halinde karar verilebilir.
Savurganlık, alkol ve uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı ve kötü yönetimde
MADDE 475.- Savurganlığı, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı veya mal varlığını kötü yönetmesi sebebiyle kısıtlanmış olan kişinin vesayetin kaldırılmasını isteyebilmesi, en az bir yıldan beri vesayet altına alınmasını gerektiren sebeple ilgili olarak bir şikayete meydan vermemiş olmasına bağlıdır.
İstek üzerine kısıtlamada
MADDE 476.- Kendi isteğiyle kısıtlanmış olan kişi üzerindeki vesayetin kaldırılması kısıtlamayı gerektiren sebebin ortadan kalkmasına bağlıdır. D. Kayyımlıkta ve yasal danışmanlıkta
Genel olarak
MADDE 477.- Temsil kayyımlığı, kayyımın yapmakla görevlendirildiği işin bitirilmesiyle sona erer.
Yönetim kayyımlığı, kayyımın atanmasını gerektiren sebebin ortadan kalkması veya kayyımın görevden alınmasıyla sona erer.
Yasal danışmanlık, vesayetin kaldırılmasına ilişkin hükümler uyarınca vesayet makamının kararıyla sona erer.
İlân
MADDE 478.- Atamanın ilan edilmiş olması veya vesayet makamının gerekli görmesi hallerinde, kayyımlığın sona erdiği de ilan olunur.
Açıklama
Küçük (çocuk) üzerinde bulunan vesayet onun reşit (ergin) yani 18 yaşını bitirmesiyle kendiliğinden sona erecektir. Ancak, ergin olmaya (yani reşit kılınmaya) Mahkemece karar verilmişse, bu takdirde küçüğün (çocuğun) ergin ola
cağı günü karannda tespit ve belirtmesi gerekecektir. (Örneğin: Küçük…’nın.gününde ergin olmasının tespit ve kabulüne karar verildi, gibi) bu karar ilan edilir. Bundan başka, özgürlüğü kısıtlayıcı (yani bağlayıcı) cezaya hükümlülük nedeniyle kısıtlı olan kişinin üzerindeki vesayet, hapis halinin son bulmasıyla yani cezası yerine getirilip hapisten çıkmasıyla, hiçbir hükme gerek olmadan kendiliğinden kalkacaktır.
Yukarıda açıklananlar dışında kalan başka kısıtlılar hakkında da vesayet, yetkili vesayet makamı yani Sulh Hukuk Mahkemesinin kararıyla sona erecektir.
Vesayetin kaldırılması kısıtlı ve ilgililerden talep edilebilir. Vesayeti gerektiren nedenlerin ortadan kalkmasıyla da yetkili vesayet makamı olan Sulh Hukuk Mahkemesi vesayetin sona ermesi kararı verecektir.
Kısıtlama ilan edilmişse, kısıtlamanın kaldırılması da ilan olunacaktır. Ayrıca medeni haklan kullanma (yani Yeni ismiyle fiil ehliyeti) ehliyetinin yeniden kazanılması halinde ilan yapma zorunluluğu yoktur.
Akıl hastalığı ve akıl zayıflığından kısıtlanan yani vesayet altına almanın bu vesayetinin kaldırılması kısıtlama nedeninin tamamen ortadan kalkmasına bağlıdır. Bu da, resmi sağlık kurulunun raporu ile edilmiş olacaktır. Rapor alınırsa vesayet kaldırılabilecektir.
Savurganlık, alkol ve uyuşturucu madde bağımlılığı vesair nedenlerle vesayet altına alınmış yani kısıtlanmış kişinin vesayetinin kaldırılması da en az bir yıldan beri bir sürede, vesayete alınmasını gerektiren bir nedenle alakalı olarak
hakkında bir şikayet vuku bulmaması koşuluna bağlanmıştır. Yeni Türk Medeni Yasasının 475. maddesi bu yolda kural vazetmektedir.
Kendi isteği ile kısıtlanmış olanın hakkındaki vesayet ise, kısıtlamayı gerektiren nedenin ortadan kalkması halinde kaldırılacaktır.
Kayyımlıkta ise;
- Temsil kayyımlığı, görevlendirildiği işi bitirmesiyle sona erecektir.
- Yönetim kayyımlığı, kayyımın tayinini gerektiren yani zorunlu kılan
nedenin ortadan kalkmasıyla son bulacaktır.
Yasal danışmanlık da, vesayet makamının yani Sulh Hukuk Mahkemesinin karan ile sona erecektir. Burada da vesayetin kaldırılmasına ilişkin kurallar göz Önünde tutulacaktır.
Kayyım tayini ilan edilmişse, kaldırılması da ilan olunacaktır. Bundan başka vesayet makamı (Sulh Hukuk Mahkemesi) uygun ve gerekli bulduğu takdirde, yine ilan söz konusu olacaktır.