Vasilik Görevi Nasıl Sona Erer? Vasilik Görevinin Sona Ermesinin Sonuçları Nedir?

Fiil ehliyetinin yitirilmesi ve ölüm

TÜRK MEDENİ YASASI MADDE 479.- Vasilik görevi, vasinin fiil ehliyetini yitirmesi veya ölümüyle sona erer.

Sürenin sona ermesi ve uzatılmaması

Sürenin dolması

MADDE 480.- Vasilik görevi uzatılmadığı takdirde, sürenin dolmasıyla sona erer.

Engelin veya kaçınma sebebinin ortaya çıkması

MADDE 481.- Vasi, vasiliğe engel bir sebebin ortaya çıkması halinde görevinden çekilmek zorundadır.

Vasi, bir kaçınma sebebi ortaya çıktığı takdirde sürenin bitiminden önce görevinden alınmasını isteyebilir; ancak, önemli sebeplerin varlığı halinde görevine devam etmek zorundadır.

III.    Göreve devam zorunluluğu

MADDE 482.- Görevi sona eren vasi, yenisi görev başlayıncaya kadar zorunlu işleri yapmakla yükümlüdür.

Görevden alınma

Sebepleri

MADDE 483.- Vasi, görevini ağır surette savsaklar, yetkilerini kötüye kullanır veya güveni sarsıcı davranışlarda bulunur ya da borç ödemede acze düşerse, vesayet makamı tarafından görevden alınır.

Vasinin görevini yapmakla yetersizliği sebebiyle vesayet altındaki kişinin menfaatleri tehlikeye düşerse, vesayet makamı kusuru olmasa bile vasiyi görevden alabilir.

Usulü

İstek üzerine veya re ‘sen

MADDE 484.- Ayırt etme gücüne sahip olan vesayet altındaki kişi veya her ilgili, vasinin görevden alınmasını isteyebilir.

Görevden alınmayı gerektiren sebebin varlığını başka bir yoldan öğre­nen vesayet makamı, vasiyi re’sen görevden almakla yükümlüdür.

Araştırma ve uyarı

MADDE 485.- Vesayet makamı, ancak gerekli araştırmayı yaptıktan ve vasiyi dinledikten sonra onu görevden alabilir.

Vesayet makamı, ağır olmayan hallerde vasiye görevden alınacağı konu­sunda uyarıda bulunur.

Geçici önlemler

MADDE 486.- Gecikmesinde tehlike bulunan hallerde vesayet makamı, yasiye geçici olarak işten el çektirip bir kayyım atayabileceği gibi; gerekirse muhtemel zararı göz önünde bulundurarak vasinin mallarına ihtiyati haciz koyabilir ve tutuklanmasını da isteyebilir.

Diğer önlemler

MADDE 487.- Vesayet makamı, görevden alma ve uyarıda bulunmanın yanı sıra, vesayet altındaki kişinin korunması için gerekli diğer önlemleri de almakla yükümlüdür.

İtiraz

MADDE 488,- İlgililer, vesayet makamının kararlarına karşı, tebliğ gü­nünden başlayarak on gün içinde denetim makamına itiraz edebilirler. Dene­tim makamı, gerektiğinde duruşma da yaparak bu itirazı kesin karara bağlar.

Açıklama

Yürürlükten kaldırılan 743 sayılı Medeni Yasanın 423. maddesi, 4721 sa­yılı yeni kabul edilen Türk Medeni Yasasının 479. maddesinde belirtilmiştir. Yeni Yasada vasilik görevi deyimi kullanılmış olup eski Yasada vasilik sıfatı olarak benimsenmişti. Genellikle Yasalar arasındaki farklılık, Yeni yasanın ku­ralların sade bir dille anlatılmasına özen göstermesidir.

Vasilik görevi Yeni yasaya göre, vasinin (Medeni haklanru kullanma ehli­yetini eski yasaya göre) fiil ehliyetini kaybetmesi veya Ölümü ile sona erecektir. Eski yasada, vasilik sıfatının kalkmasında, vasinin ölümü ile veya Medeni Hak­lan kullanma ehliyetinden yoksun olması koşulu öngörülmüştü. Bundan başka vasilik görevi, uzatıldığı takdirde, sürenin dolmasıyla da sona erecektir.

Ayrıca, vasi, vasiliğe engel bir durumun ortaya çıkması halinde görevinden çekilecektir. Bu hal vasi için kaçınılmaz bir zorunluluktur. Vasi, kaçınma nedeni vuku bulduğunda, vasilik süresinin bitiminden önce de görevinden alınmasını Sulh Hukuk Mahkemesinden talep edebilecektir. Ancak, önemli sebepler karşı­sında da görevine devam etme yükümlülüğü vardır.

Her ne şekilde olursa, vasi; görevini kötüye kullanır, ağır surette savsaklar, güveni sarsıcı davranışlarda bulunur veya borç ödemede acze düşerse vesayet makamı Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından vasilik görevinden alınacak yani eski yasa deyimi iye azledilecektir. Şu kadar ki, vesayet altındaki kişinin yararları ağır biçimde vasinin yetersizliği nedeniyle, tehlikeye düşmesi halinde, vasinin kusur olmasa bile, mahkeme; vasiyi Yeni yasa deyimiyle görevden alabilecektir.

Vasinin görevden alınması, için vesayet makamından talep edilmesi gere­kecektir. Eski Yasa deyimiyle farik ve mümeyyiz, yeni yasa deyimiyle ayırt etme gücüne sahip vesayet altındaki kişi ile ilgili herkes, vasinin görevden alınmasını isteyebilir. Ancak, vasinin görevden alınmasını gerektiren nedeni herhangi bir surette vesayet makamı olan Sulh Hukuk Mahkemesi öğrenmiş olursa, talep ol­masa bile doğrudan doğruya (re’sen) vasinin görevine son vermekle zorunludur.

Vesayet makamı sözü edilen mahkeme, vasiyi dinleyecek ve görevden alınma nedenlerini araştırıp tespit edecek ve görevden alınması gerekiyorsa, gö­revden alacaktır. Ancak, vasiye görevlerini yapmadığı takdirde görevine son verileceği uyarısında da bulunacaktır. Bunun için de ağır olmayan durumun ta­hakkukunu yeni yasa 485. maddesinde açıklamıştır.

Gecikmesinde tehlike bulunan durumlarda, vesayet makamı Sulh Hukuk Mahkemesince, vasinin geçici olarak görevine son verilecek bir kayyım atana­cak, gerekli görüldüğü takdirde doğacak zararları göz önünde tutarak vasinin mallarının üzerine ihtiyati haciz konabilecek ve tutuklanması da talep edilebile­cektir. Başkaca önlemleri alma yoluna da gidilecektir. Bu husus bu mahkeme için zorunludur.

Vesayet makamı Sulh Hukuk Mahkemesinin kararlan ilgililere ve vasiye tebliğ edilecek, bu kararlara karşı tebliğ gününden itibaren (10) gün içinde dene­tim makamı olan Asliye Hukuk Mahkemesine itiraz olunabilecektir. Asliye Hu­kuk Mahkemesi denetim makamı olarak işin önemine göre, ya dosya üzerinde inceleme yapacak yahut da duruşma açıp ilgilileri çağırıp dinleyerek itiraz ve şikayetleri kesin olarak karara bağlayacaktır. Yani itiraz üzerine Asliye Hukuk Mahkemesince verilecek kararlar duruşmalı yapıldığı takdirde kesindir.

Vasilik Görevinin Sona Ermesi Koşulları Nedir?

1. Vasinin fiil ehliyetini (Medeni haklan kullanma ehliyeti) yitirmesi,
2. Vasinin ölümü,
3. Uzatılmadığı takdirde sürenin dolması ile vasilik görev sona erer.

Vasinin Kaçınma Nedenleri Nedir?

1. Vasi, vasiliğe engel bir nedenin meydana gelmesi halinde görevinden çekilmek zorundadır.
2. Vasi, vasilikten çekinme nedeni ortaya çıktığı takdirde, süre bitimini beklemeden görevinden alınmasını isteyebilir.
3. Görevi sona eren vasi, yenisi göreve başlayana kadar görevine devam edecektir.

Vasi Görevden Nasıl Alınır?

1. Görevini ağır biçimde savsaklarsa,
2. Yetkilerini kötüye kullanırsa,
3. Güveni sarsıcı davranışlarda bulunursa,
4. Borç ödemede acze düşerse

Vesayet makamı olan Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından görevden alına­caktır. Eski yasada azil olarak tanımlanan husus, yeni yasada görevden alınma olarak 483. maddede madde başlığı biçiminde öngörülmüştür.

Bundan başka, yukarıda açıklanan görevden alma koşullan oluşmamış olsa bile, vasinin görevini yapmakta yetersizliği nedeniyle vesayet altındaki kişinin yararlan tehlikeye düştüğü takdirde, Sulh Hukuk Mahkemesi, vasiyi her zaman görevden alabilir.

Vasinin Görevden Alınmasında Nasıl Bir Yol İzlenir?

1. Ayırt etme gücüne sahip (farik ve mümeyyiz) vesayet altındaki kişi,
2. Vesayetle ilgili herkes, yani her ilgili, vasinin görevden alınmasını iste­ Bundan başka, vesayet makamı olan Sulh Hukuk Mahkemesi de her­hangi bir yolla görevden alınmayı gerektiren bir nedenin varlığını öğrendiğinde, istek olmadan da her zaman vasiyi görevden doğrudan (re’sen) alacaktır.
3. Görevden almada, mahkemece öncelikle, gerekli araştırma yapılacak ve vasi huzura çağrılıp dinlenilecektir.
4. Vasinin ağır olmayan kusuru saptanırsa (yani ağır olmayan halinde) va­siye uyarı yapılacaktır. Uyarı görevden alınacağı hususunda olacaktır.
5. Gerektiğinde mahkeme, gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda, va­sinin geçici olarak işten el çekmesine, bir kayyım atanmasına karar verebilecek­ Bundan başka gerekirse, doğacak zararı göz önünde tutarak vasinin mal varlı­ğına ihtiyati haciz koyabilecek ve vasinin tutuklanmasını da talep edebilecektir. Yani bu hususta, C. Başsavcılığına suç duyurusunda bulunacak ve düzenlediği tutanak ve belgeleri gönderip, vasi hakkında ceza davası açılmasını tutuklanma­sını isteme yoluna gidebilecektir.
6. Bundan başka yine mahkemece, vasiyi görevden alma ve uyarıda bu­lunma durumlarından ayrı olarak, vesayet altındaki kişinin korunması için de gereken diğer önlemler alınacaktır. Bu husus yasal bir zorunluluktur.

Vasinin Görevden Alınma veya Bu İstemin Reddine ilişkin Kararlara Nasıl İtiraz Edilir?

1. Vasinin görevden alınma koşulları nedeniyle vesayet makamına, vasinin görevden alınması isteminde bulunmuş ve bu istemleri, vesayet makamı olan Sulh Hukuk Mahkemesince reddolunmuşsa, bu red kararının kendilerine tebli­ğinden itibaren (10) gün içinde denetim makamı olan Asliye Hukuk. Mahkeme­sine itirazda bulunabilirler.
2. Bunun gibi, görevden alınan vasi de yine alınma kararının kendisine tebliğinden itibaren 10 gün içinde Sulh Hukuk Mahkemesinin kararına karşı de­netim makamı olan Asliye Hukuk Mahkemesine itirazda bulunabilecektir.
3. Asliye Hukuk Mahkemesi, vesayet makamı Sulh Hukuk Mahkemesinin itirazla ilgili dosyasını getirtir. İtiraz eden ilgilileri ve vasiyi dinlemek için du­ruşma gününü bu kişilere tebliğ eder, Sulh Hukuk Mahkemesinin itiraz edilen görevden alma veya red kararını inceler ve sonucuna göre, itirazı kabul veya reddeder. Asliye Hukuk Mahkemesinin itiraz üzerine vereceği bu karar kesin olacaktır. Yani Yargıtay yolu yoktur.
4. Vasinin görevden alınma isteği Sulh Hukuk Mahkemesinde reddolunmuş ve bu karara denetim makamı olan Asliye Hukuk Mahkemesinde itiraz edilmiş, Asliye Hukuk Mahkemesi de, Sulh Hukuk Mahkemesinin kararını kaldırmış ve vasinin görevden alınması yolunda karar vermişse, dosya kararla birlikte bu mahkemece Sulh Hukuk Mahkemesine iade edilecek, Sulh Hukuk Mahkemesi de hemen yeni bir vasi tayin yoluna gidecektir.
5. Yeni yasa, vasiye hafif yolsuzluklarında para cezası verilmesi kuralın­ dan vazgeçmiştir. Zira kaldırılan eski yasada para cezası da öngörülmüştü.