Vesayet Dairelerinin Görevleri Nelerdir?

VESAYET DAİRELERİNİN GÖREVLERİ

Şikayet ve itiraz

TÜRK MEDENİ YASASI MADDE 461,- Ayırt etme gücüne sahip olan vesayet altındaki kişi ve her ilgili, vasinin eylem ve işlemlerine karşı vesayet makamına şikayette bulunabilir.

Vesayet makamının kararlarına karşı tebliğ gününden başlayarak on gün içinde denetim makamına itiraz edilebilir.

İzin

Vesayet makamından

MADDE 462.- Aşağıdaki hallerde vesayet makamının izni gereklidir.

1. Taşınmazların alımı, satımı, rehnedilmesi ve bunlar üzerinde başka bir ayni hak kurulması,
2. Olağan yönetim ve işletme ihtiyaçları dışında kalan taşınır veya diğer hak ve değerlerin alımı, satımı, devri ve rehnedilmesi,
3. Olağan yönetim sınırlarını aşan yapı işleri,
4. Ödünç verme ve alma,
5. Kambiyo taahhüdü altına girme,
6. Bir yıl veya daha uzun süreli ürün ve üç yıl veya daha uzun süreli ta­şınmaz kirası sözleşmeleri yapılması,
7. Vesayet altındaki kişinin bir sanat veya meslekle uğraşması,
8. Acele hallerde vasinin geçici önlemler alma yetkisi saklı kalmak üzere, dava açma, sulh olma, tahkim ve konkordato yapılması,
9. Mal rejimi sözleşmeleri, mirasın paylaştırılması ve miras yapının devri sözleşmeleri yapılması,

10. Borç ödemeden aciz beyanı,
11. Vesayet altındaki kişi hakkında hayat sigortası yapılması,
12. Çıraklık sözleşmesi yapılması,

13. Vesayet altındaki kişinin bir eğitim, bakım veya sağlık kurumuna yerleştirilmesi.
14. Vesayet altındaki kişinin yerleşim yerinin değiştirilmesi.

MADDE 463.- Aşağıdaki hallerde vesayet makamının izninden sonra denetim makamının da izni gereklidir;

1. Vesayet altındaki kişinin evlat edinmesi veya evlat edinilmesi,
2. Vesayet altındaki kişinin vatandaşlığa girmesi veya çıkması,
3. Bir işletmenin devralınması veya tasfiyesi, kişisel sorumluluğu gerektiren bir ortaklığa girilmesi veya önemli bir sermaye ile bir şirkete ortak olunması,
4. Ömür boyu aylık veya gelir bağlama veya ölünceye kadar bakma söz­leşmeleri yapılması,
5. Mirasın kabulü, reddi veya miras sözleşmesi yapılması,
6. Küçüğün ergin kılınması,
7. Vesayet altındaki kişi ile vasi arasında sözleşme yapılması.
8. Rapor ve hesapların incelenmesi

MADDE 464.- Vesayet makamı, vasinin belli dönemlerde vereceği rapor ve hesapları inceler; gerekli gördüğü hallerde bunların tamamlanması veya düzeltilmesini ister.

Vesayet makamı, rapor ve hesapları kabul veya reddeder, gerektiğinde vesayet altındaki kişinin menfaatini korumak için uygun önlemleri alır.

İznin bulunmaması

MADDE 465.- Kanunen gerektiği halde vasinin yetkili vesayet daireleri­nin iznini almadan yapmış olduğu işlemler, vesayet altındaki kişinin vasinin izni olmasızın yaptığı işlem hükmündedir.

Açıklama

Ayırt etme gücüne sahip vesayet altına alınan ile diğer her ilgili, vasinin hareketlerine ve yaptığı işlemlere karşı şikayet hakkını kullanabilir. Şikayet, ve­sayet makamına yani Sulh Hukuk Mahkemesine yapılacaktır. Vesayet makamı­nın vesayetle ilgili kararlan ile şikayet üzerine verdiği kararlarına karşı da dene­tim makamı olan Asliye Hukuk Mahkemesine itiraz edilebilecektir. İtiraz, vesa­yet makamının (Sulh Hukuk Mahkemesinin) kararlarının ilgiliye ve vesayet al­tındaki kişiye tebliği gününden itibaren 10 gün içinde yapılmalıdır. Süre geçirile­rek yapılan şikayet ve itirazlar dinlenmeyeceklir. Denetim makamına itiraz sü­reye tabi kılındığı halde vesayet makamına şikayette süre yasada gösterilmemiş­tir. Burada genel kurallar şikayetin yapılmasında göz önünde tutulacaktır.

Eski Medeni Yasada 404. madde ile başlayan bölüm “Vesayet Dairelerinin Müdahale Haklan” başlığını taşıyordu. Yeni kabul edilen Medeni Yasada 461. madde ile başlayan bölümde “Vesayet Dairelerinin Görevleri” olarak benimsen­miş ve vesayet dairelerinin müdahale haklan yerine geçmiştir.

Bundan başka, Eski yasada 405. madde başlığı “Sulh mahkemesi tarafın­dan” ibaresi, ”vesayet makamından” olarak, Yeni yasada 462. maddede, göste­rilmiş, yine eski yasanın 406. maddesinin başlığı “Mahkemci Asliye tarafından” sözcüğü, Yeni Medeni Yasada 463. madde başlığı olarak “Denetim Makamın­dan” olarak değiştirilerek kabul edilmiş, maddelerdeki kurallar da sadeleştirilerek anlaşılır biçimde düzenlenmiştir.

Vesayet makamı yani Sulh Hukuk Mahkemesi, vasinin muayyen dönem­lerde (örneğin: 6 ayda bir gibi) vereceği rapor ve hesaplan inceleyip, noksanlıkla­rın giderilmesini yahut düzeltilmesini vasiden isteyecektir. Rapor ve hesaplan kabul veya reddedecektir. Yasal olarak alması zorunlu izni almadan vasinin yap­tığı işlemler aynen, vesayet altındaki kişinin kendisinden (yani vasisinden) izin almadan yaptığı işler gibidir.

Vasinin yaptığı işlemler için vesayet dairelerinden yani vesayet makamı olarak Sulh Hukuk Mahkemesinden, Denetim makamı olarak Asliye Hukuk Mahkemesinden izin alması zorunludur. Bu hususlar aşağıda ayrı ayrı gösteril­miş, yeni yasada da 462 ve 463. maddelerde hüküm altına alınmıştır.

Vesayet Makamı olarak Sulh Hukuk Mahkemesinin iznine bağlı vasinin yapacağı işler;

1. Taşınmazların alımı, satımı, rehnedilmesi,
2. Taşınmazlar üzerinde başka bir ayni hak kurulması,
3. Olağan yönetim ve işletme gereksinmeleri dışında kalan taşınır mal veya diğer hak ve değerlerin alımı, satımı, devir ve rehnedilmesi işlemleri,
4. Olağan yönetim sınırım aşan yapı işleri,
5. Ödünç alma ve verme,
6. Kambiyo yüklenimleri altına girme,
7. Bir yıl veya bir yıldan fazla süreli ürün kirası sözleşmeleri yapma,
8. Üç yıl veya üç yıldan fazla süreli taşınmaz kirası sözleşmeleri yapmak,
9. Vesayet altında bulunan kişinin bir sanal veya meslekle uğraşmasına izin,

10. Vasi tarafından ivedilikle yapılması zorunlu geçici Önlemler ayrık ol­mak üzere, dava açmak, sulh olma, tahkim ve konkordato akdi yapılması,
11. Mal rejimi sözleşmeleri, mirasın paylaştırılması ve miras payının devri sözleşmeleri yapılması,
12. Borç ödemekten aciz beyanı,
13. Vesayet altındaki kişi hakkında hayat sigortası yapılması,
14. Çıraklık sözleşmesi yapılması,
15. Vesayet altındaki kişinin, bir eğitim, bakım veya sağlık kurumuna
    yerleştirilmesi, yatırılması,
16. Vesayet altındaki kişinin yerleşim yerinin değiştirilmesidir.

Bundan başka, vesayet makamı Sulh Hukuk Mahkemesinin izni alındıktan sonra, denetim makamı olarak Asliye Hukuk Mahkemesinin de izni gerekli vasi­nin yapacağı işler, yani Türk Medeni Yasasının 463. maddesinde açıklanmıştır. Eski Medeni Yasada bu hükümler 406, maddede gösterilmişti. Yeni Yasaya göre, bu işler;

1. Vesayet altındaki kişinin evlat edinmesi,
2. Vesayet altındaki kişinin evlat edinilmesi,
3. Vesayet altındaki kişinin, vatandaşlığa girmesi veya vatandaşlıktan çıkması,
4. Bir işletmenin devralınması veya bir işletmenin tasfiyesi,
5. Kişisel sorumluluğu gerektiren bir ortaklığa girilmesi veya önemli bir sermaye ile bir şirkete ortak olunması,
6. Ömür boyu aylık veya gelir bağlama veya ölünceye kadar bakma söz­leşmeleri yapılması,
7. Mirasın kabulü, mirasın reddi veya miras sözleşmesi yapılması,
8. Küçüğün ergin (reşit) kılınması,
9. Vesayet altındaki kişi ile vasi arasında sözleşme yapılması işlemleridir.

Rapor ve Hesapların İncelenmesi

Vesayet makamı olan Sulh Hukuk Mahkemesi, vasinin belirlenmiş dö­nemlerde (örneğin: 6 aylık sürelerde gibi) vereceği rapor ve hesaplan inceleye­cektir. İnceleme sonunda zorunlu gördüğü eksiklik ve hataların tamamlanması veya düzeltilmesini vasiden isteyecektir.

Rapor ve hesapları kabul veya reddeder, vesayet altındaki kişinin yararla­rım korumak için gereken önlemleri de alacaktır.

Vesayet Dairelerinin İzni Bulunmaması Hali

Vasi, yasaca zorunlu olarak izin alması gereken işleri vesayet daireleri Sulh Hukuk ve Asliye Hukuk mahkemelerinden izin almadan yaptığı takdirde bu işlemler, vesayet altındaki kişinin vasiden izin almadan yaptığı işler gibidir. Bu hususlar Yeni Türk Medeni Yasasının 451. maddesinde öngörülmüştür.