Vasinin Görevleri Nelerdir?

VASİNİN GÖREVLERİ

Göreve başlama

Defter tutma

TÜRK MEDENİ YASASI MADDE 438.- Vasiliğe atanma kararının ke­sinleşmesi üzerine vasi ile vesayet makamının görevlendireceği bir kişi tarafın­dan, vakit geçirilmeksizin, yönetilecek mal varlığının defteri tutulur.

Vesayet altındaki kişi ayırt etme gücüne sahipse, olanak bulunduğu tak­dirde defter tutulurken hazır bulundurulur.

Koşullar gerektirdiği takdirde denetim makamı, vasi ve vesayet makamı-nın isteği üzerine vesayet altındaki kişinin mal varlığının resmi defterinin tu­tulmasına karar verebilir. Bu defter, mirastaki resmi defterin alacaklılara karşı doğurduğu sonuçları doğurur ve oradaki usul uyarınca tutulur.

Değerli şeylerin saklanması

MADDE 439.- Kıymetli evrak, değerli eşya, önemli belge ve benzerleri, malvarlığının yönetimi bakımından bir sakınca yoksa, vesayet makamının gö­zetimi altında güvenli bir yere konulur.

Taşınırların satılması

MADDE 440.- Vesayet altındaki kişinin menfaati gerektirirse değerli şeylerin dışındaki taşınırlar, vesayet makamının vereceği talimat uyarınca, açık artırma ile satılır. Hakim, özel durumları, taşınırın niteliğini veya değerinin azlığını göz önüne alarak pazarlıkla satışa da karar verebilir.

Vesayet altındaki kişinin kendisi veya ailesi için özel bir değer taşıyan şeyler, zorunluluk olmadıkça satılamaz.

Paraların yatırılması

Yatırma zorunluluğu

MADDE 441.- Vesayet altındaki kişinin kendisi veya mal varlığının yö­netimi için gerekli olmayan paralar, faiz getirmek üzere, vesayet makamı tara­fından belirlenen milli bir bankaya yatırılır veya Hazine tarafından çıkarılan menkul kıymetlere çevrilir.

Paranın yatırılmasını bir aydan fazla geciktiren vasi, faiz kaybını öde­mekle yükümlüdür.

Yatırımların dönüştürülmesi

MADDE 442.- Yeteri kadar güven verici olmayan yatırımlar, güvenli ya­tırımlara dönüştürülür.

Dönüştürme işleminin uygun zamanda ve vesayet altındaki kişinin men­faati gözetilerek yapılması gerekir.

Ticari ve sınai işletmeler

MADDE 443.- Vesayet altındaki kişinin mal varlığı içinde ticari, sınai veya benzeri bir işletme varsa; vesayet makamı, bunların işletilmesinin devamı veya tasfiyesi için gerekli talimatı verir.

Taşınmazların satılması

MADDE 444.- Taşınmazların satışı, vesayet makamının talimatı uya­rınca ve ancak vesayet altındaki kişinin menfaati gerekli kıldığı hallerde müm­kündür.

Satış, vesayet makamının bu iş için görevlendireceği bir kişi tarafından vasi de hazır olduğu halde açık artırmayla yapılır ve ihale vesayet makamının onan m asıyla tamam olur; onanmaya ilişkin kararın ihale gününden başlaya­rak on gün içinde verilmesi gerekir.

Ancak denetim makamı, istisnai olarak özel durumların, taşınmazın ni­teliğini veya değerinin azlığını göz önüne alarak pazarlıkla satışa da karar verebilir.

Özen ve temsil

Kişiye özen

Küçüklerde

Genel olarak

MADDE 445.- Vesayet altındaki kişi küçük ise, vasi onun bakımı ve eği­timi için gereken önlemleri almakla yükümlüdür.

Vesayet dairelerinin yetkilerine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, vasi bu konuda ana ve babanın yetkilerine sahiptir.

Koruma amacıyla özgürlüğün kısıtlanması

MADDE 446.- Küçüklerin koruma amacıyla bir kuruma yerleştirilme­sine vasinin başvurusu üzerine vesayet makamı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde bizzat vasi karar verir ve durumu derhal vesayet makamına bildirir.

Bunun dışında usul ve yetkiyle ilgili konularda kısıtlı olsun veya olmasın erginlerin korunması amacıyla özgürlüklerinin kısıtlanmasına ilişkin hüküm­ler uygulanır.

On altı yaşım doldurmamış çocuk bu konuda mahkemeye bizzat başvu­ranı az.

Kısıtlılarda

MADDE 447.- Vasi, kısıtlıyı korumak ve bütün kişisel işlerinde ona yar­dım etmekle yükümlüdür.

Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde vasi, koruma amacıyla özgürlü­ğün kısıtlanmasına ilişkin hükümlere göre kısıtlıyı bir kuruma yerleştirebilir veya orada alıkoyabilir ve durumu derhal vesayet makamına bildirir.

Temsil

Genel olarak

MADDE 448.- Vesayet dairelerinin yetkilerine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla vasi, vesayet altındaki kişiyi bütün hukuki işlemlerinde temsil eder.

Yasak işlemler

MADDE 449.- Vesayet altındaki kişi adına kefil olmak, vakfı kurmak ve önemli bağışlarda bulunmak yasaktır.

Vesayet altındaki kişinin görüşünün alınması

MADDE 450.- Vesayet altındaki kişi görüşlerini oluşturma ve açıklama yeteneğine sahipse, vasi önemli işlerde karar vermeden önce olanak ölçüsünde, onun görüşün almakla yükümlüdür.

Vesayet altındaki kişinin işi uygun bulmuş olması vasiyi sorumluluktan kurtarmaz.

Vesayet altındaki kişinin yapabileceği işler

Vasinin rızası

MADDE 451.- Ayırt etme gücüne sahip olan vesayet altındaki kişi, vasi­nin açık veya örtülü izni veya sonraki onamasıyla yükümlülük altına girebilir veya bir haktan vazgeçebilir.

Yapılan işlem diğer tarafın belirlediği veya başvurusu üzerine hâkimin belirleyeceği uygun bir süre içinde otlanmazsa, diğer taraf bununla bağlı ol­maktan kurtulur.

Onanmamanın sonucu

MADDE 452.- Vasinin onamadığı işlemlerde taraflardan her biri verdi­ğini geri isteyebilir. Ancak, vesayet altındaki kişi, sadece kendi menfaatine harcanan veya geri isteme zamanında mal varlığında mevcut olan zenginleşme tutarıyla ya da iyi niyetli olmaksızın elden çıkarmış olduğu miktarla sorumludur.

Vesayet altındaki kişi, fiil ehliyetine sahip olduğu hususunda diğer taraf yanıltmış ise, onun bu yüzden uğradığı zarardan sorumlu olur.

Meslek veya sanat

MADDE 453.- Vesayet altındaki kişiye vesayet makamı tarafından bir meslek veya sanatın yürütülmesi için izin verilmiş ise, o kişi bununla ilgili her türlü olağan işlemleri yapmaya yetkilidir ve bu tür işlemlerden dolayı bütün mal varlığı ile sorumludur.

Mal varlığının yönetilmesi

Yönetim ve hesap tutma yükümlülüğü

MADDE 454.- Vasi, vesayet altındaki kişinin mal varlığını iyi bir yöne­tici gibi özenle yönetmek zorundadır.

Vasi, yönetimle ilgili hesap tutmak ve vesayet makamının belirlediği ta­rihlerde ve her halde yılda bir defa hesabı onun incelemesine sunmakla yü­kümlüdür.

Vesayet altındaki kişi görüşlerini oluşturma ve açıklama yeteneğine sa­hip ise, hesabın hakim tarafından incelenmesi sırasında olanak ölçüsünde hazır bulundurulur.

Serbest mallar

MADDE 455.- Vesayet altındaki kişi, kendi tasarrufuna bırakılmış olan mallar ile vasinin izniyle çalışarak kazandığı malları serbestçe yönetir ve kul­lanır.

Görevin süresi

MADDE 456.- Vasi, kural olarak iki yıl için atanır.

Vesayet makamı, bu süreyi her defasında ikişer yıl uzatabilir.

Dört yıl dolunca vasi, vasilikten kaçınma hakkını kullanabilir.

Vasinin ücreti

MADDE 457.- Vasi, vesayet altındaki kişinin mal varlığından, olanak bulmadığı takdirde Hazineden karşılanmak üzere kendisine bir ücret verilme­sini isteyebilir. Ödenecek ücret, yönetimin gerektirdiği emek ve yönetilen mal varlığının geliri göz önünde tutulmak suretiyle her hesap dönemi için vesayet makamı tarafından belirlenir.

Açıklama

Vasinin görevleri yürürlükten kaldırılan eski Medeni Yasanın 382. madde­sinden 400. maddesine kadar olan bölümünde kurallara bağlanmıştı. Yeni kabul edilen Türk Medeni Yasasında ise, bu kurallar 438. maddesinden itibaren 457. maddeye kadar olan kısımda öngörülmüştür. Eski Yasadaki hükümlerle, yeni yasadaki hükümler hemen hemen aynıdır. Yeni Yasada maddeler daha sadeleşti­rilmiş ve anlaşılır halde düzenlenmiştir. Yeni Yasayla yapılan en önemli değişik­likleri vasinin görevleri bölümünde şu şekilde sıralayabiliriz:

Eski Yasanın 388. maddesi, Yeni Yasada 444. madde olarak düzenlenmiş ve eski yasanın bu maddesine Yeni Yasayla 444. maddesine “Satış, vesayet ma­kamının bu iş için görevlendireceği bir kişi tarafından vasi de hazır olduğu halde açık artırmayla yapılır ve ihale vesayet makamının onamasıyla tamam olur. Onamaya ilişkin kararın ihale gününden başlayarak 10 gün içinde verilmesi gere­kir. Ancak denetim makamı, istisnai olarak özel durumları, taşınmazın niteliğini veya değerinin azlığını göz önüne alarak pazarlıkla satışa da karar verebilir.” hükmü konulmuştur. Konulan bu kural yenidir. Taşınmaz satışında, vesayet ma­kamı olan Sulh Hukuk Mahkemesi sırf bu iş için bir kişi görevlendirecek, bu kişi ile vasi önünde açık artırma yapılacak, en yüksek bedel verene ihale edilecektir, bu ihale de yine vesayet makamı olan Sulh Hukuk Mahkemesince onanmış ola­cak ve satış böylece tamamlanmış bulunacaktır. Eski Yasada, vesayet makamı olan Sulh Hukuk Mahkemesinin gecikmeksizin onama hususunda bir karar ver­mesi belirtildiği halde, yeni yasada yukarıda açıklanan maddede, “gecikmeksizin kelimesi, 10 gün içinde” olarak düzenlenmiş, böylece iş belli süreyle sınırlı tu­tulmuştur. Yasa koyucu işe çabukluk getirmiştir. Ayrıca, vesayet altındaki kişinin yaran göz önünde tutularak taşınmaz satışının vesayet makamının denetiminde yapılması ve vasinin keyfi hareketinin önlenmesi böylece önemsenmiştir. Eski yasada, vesayet makamının görevlendireceği kişi öngörülmemişti. Bu hüküm yenidir ve vesayet altına almanın yararınadır.

Bundan başka; Eski Yasada 393. maddedeki “Temyiz kudretini haiz olup da en aşağı 16 yaşında bulunan vesayet altındaki kimsenin mallarım idareye müteallik mühim tasarruflarda, mümkün oldukça reyi alınır” hükmü, Yeni Ya­sada 450. madde olarak yeniden düzenlenmiş ve “Vesayet altındaki kişi görüşle­rini oluşturma ve açıklama yeteneğine sahipse, vasi önemli işlerde karar verme­den önce olanak ölçüsünde, onun görüşünü almakla yükümlüdür.” biçiminde düzenlenmiş, 16 yaş sınırı kaldırılmıştır. Böylece, görüşlerini oluşturma ve açık­lama yeteneğine sahip kısıtlanan yani vesayet altına alınan olmak, görüşünü al­mak için yeterli görülecektir.

Ayrıca, Eski Medeni Yasada 399. madde ile vesayetin 4 yıl için tevcih olunacağı kuralı. Yeni kabul edilen Medeni Yasanın 456. maddesinde değişikliğe uğramış, kabul edilen hükme göre “Vasi kural olarak iki yıl için atanacaktır. Ve­sayet makamı yani Sulh Hukuk Mahkemesi bu süreyi her defasında ikişer yıl uzatabilecek, 4 yıl dolunca da vasi, vasilikten kaçınma (çekilme) hakkını kulla­nabilecektir. Böylece Yasa koyucu, 4 yıl olan vasinin görev süresini 2 yıla indir­mekle, hem vesayet altına alınanın hem de vasinin yararlarını korumak istemiştir. Değişiklik kanımızca yerinde ve olumludur.

Vasinin görevleriyle ilgili diğer kurallarda eski yasa ile yeni yasada baş­kaca belirgin bir fark görülmemekte, ancak yeni yasa ile maddelerde anlaşılır dil kullanılmış ve kurallar sadeleştirilmiştir.

Vasinin görevleri Nelerdir?

1. Vasi atama kararı kesinleşince, vasi ile vesayet makamı olan Sulh Hu­kuk Mahkemesince görevlendirilecek bir kişi tarafından hemen vesayet altına alınanın yöneltilecek mal varlığının defteri tutulacaktır.
2. Sulh Hukuk Mahkemesi, vesayet altındaki kişinin mal varlığının resmi defterinin tutulmasını da isteyebilir.
3. Defter tutulurken, ayırt etme gücüne sahip vesayet altındaki kişi de hazır bulundurulacaktır.
4. Defterde vesayet altına alınanın alacaklarını ve borçlarını göstermek,
5. Yılda en az bir defa vesayet dairesi Sulh Hukuk Mahkemesine hesap vermek,

6. Vesayet altındaki kişinin kıymetli evrak, değerli eşya ve benzeri mal varlığının yönetimi yönünden sakınca bulunmadığı takdirde, mahkemenin göze­timi altında güvenli bir yere koymak,
7. Değerli şeylerin dışındaki taşınırları mahkemenin talimatı uyarınca açık artırma ile satmak, Mahkemece pazarlıkla satış karan verildiği takdirde pazar­lıkla satışı yerine getirmek,
8. Vesayet altındaki kişinin kendisi veya mal varlığının yönetimi için ge­rekli olmayan paralan, mahkemenin belirleyeceği bankaya faiz getirmesi için yatırmak,
9. Güven vermeyen yatırımlan güvenli yatmmlara dönüştürmek,

10. Vesayet altındaki kişinin ticari, sınai veya benzeri işletmeleri bulunu­yorsa, bunlann işletilmesi için mahkemeden talimat almak, devamlılığını ve tas­fiyesini sağlamak,
11. Vesayet altındakinin taşınmaz mallarım, mahkemenin talimatı doğrul­tusunda satmak, mahkemece, vesayet altındaki kişinin yaran yoksa, satışa karar verilemeyecektir.
12. Taşınmazlann satışı, vesayet makamı olan Sulh Hukuk Mahkemesinin satış için görevlendireceği bir kişi tarafından vasinin huzuru ile açık artırmayla yapılır ve yapılan ihale, bu mahkemenin onamasıyla tamamlanır. Onamanın ihale gününden itibaren 10 gün içinde olması zorunludur. Ancak, denetim makamı olan Asliye Hukuk Mahkemesi istisnai olarak taşınmazın değeri düşükse ve nite­likçe pek iyi değilse, pazarlık usulü ile de satışına karar verebilir.

13. Vasi, vesayet altındaki kişi küçükse, onun bakım eğitimi için gereken önlemleri alacaktır. Burada vasi, ana ve babanın yetkilerine sahiptir.
14. Küçüklerin koruma amacıyla bir kuruma yerleştirilmesini vesayet ma­kamı Sulh Hukuk Mahkemesinden istemek vasinin görevleri içindedir.