Trafik Sigortası Ve Trafik Sigortası İle İlgili Rücûan Tazminat Davası
Genel Olarak
Motorlu bir aracın, kara yolunda işletilmesi sırasında bir kimsenin oüluümuüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara ugğramasına neden olması halinde, o aracı işletenin zarara ugğrayan 3. kişilere karşı olan sorumlulugğunu belli limitler daâhilinde karşılamayı amaçlayan ve yasaca yapılması zorunlu kılınan sorumluluk sigortası tuüruüne zorunlu mali sorumluluk sigortası adı verilmektedir. Zorunlu mali mesuliyet sigortası karayolunda motorlu araç işletenin, işlettigği araç nedeniyle uüçuüncuü kişilere verilen bedensel ve eşya zararlarından dolayı onun mali ve hukuki sorumlulugğunu uüçuüncuü kişilere karşı guüvenceye alması nedeniyle bir pasif ve aynı zamanda zarar sigortası niteligğini taşımaktadır. Bu tuür sigortanın en oünemli oüzelliklerinden biri de bu sigorta soüzleşmesinin yapılmasının yasa ile zorunlu hale getirilmesidir.
Zorunlu mali mesuliyet sigortası 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 101. maddesi huükmuü uyarınca yapılması yasal bir zorunluluk olmakla birlikte bu tuür sigorta soüzleşmesinde digğer soüzleşmeler gibi sigorta ettiren ile sigortacı arasında karşılıklı ve birbirlerine uygun irade açıklamaları ile sigorta soüzleşmesi kurulur ve bir sigorta poliçesine bagğlanır.
Bu sigortanın amacı, trafik kazaları nedeniyle uüçuüncuü kişilerin ugğrayacakları zararların kolayca temin edilebilmesi oldugğu gibi, zarardan sorumlu olan işletenin kaza riskine karşı ekonomik bakımdan korunmasıdır. Karayolları Trafik Kanunu huükuümlerine goüre motorlu araç işleteni sayılan kişilerin zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırmaları gerekmektedir. Karayolları Trafik Kanununun 3. Maddesindeki trafik kazası tanımından da yararlanılarak, zorunlu mali sorumluluk sigortası ile guüvence altına alınan rizikolar, karayolu uüzerinde işletene ait motorlu bir aracın meydana getirdigği ve oüluüm, yaralanma ve zararla sonuçlanmış olan trafik kazalarıdır, biçiminde tanımlanabilir.
Bir rizikonun meydana getirdigği zararın zorunlu mali mesuliyet sigortası kapsamına girebilmesi için o rizikonun motorlu araç tarafından, karayolunda meydana getirilmiş olması zorunludur. Karayolları Trafik Kanunu’nun 1. maddesinde bu yasanın amacı karayollarında can ve mal guüvenligğini sagğlama oldugğu saptandıktan sonra 2. maddesi ise bu yasanın karayollarında uygulanacagğını huükme bagğlamış bulunmaktadır. O halde, motorlu aracın yasada karayolu olmayan veya karayolu sayılan yerlerden olmayan herhangi bir yerde oluşturdukları rizikolar sonucu oluşan zararlardan işletenin sorumlulugğu Karayolları Trafik Kanunu’nun 85/1. maddesi huükmuüne tabi olmayacagğı gibi, işletenin zorunlu mali mesuliyet sigortasını yapan sigortacı da sorumlu olmayacaktır. İİşletenin bu şekildeki sorumlulukları, Borçlar Kanunu’nun genel sorumluluk huükuümlerine tabi olacaktır.
Zorunlu mali mesuliyet sigortası kapsamına giren araçlar, Karayolları Trafik Kanunu’nun uüçuüncuü maddesinde motorlu araç olarak kabul edilen araçlardır. Her tuürluü motorsuz taşıtlarla motorlu bisikletler zorunlu mali sorumluluk sigortasına tabi degğildir. Sigortanın kapsamı, işletilme halindeki motorlu araçların neden oldukları trafik kazalarından dogğan zararlardır. Bu nedenle, işletilme halinde olmayan araçların neden oldugğu zararlarda veya Karayolları Trafik Kanunu’nun 85/1. maddesinden başka huükuümlerde belirtilen sorumluluk hallerinde sigortacının sorumlulugğu bulunmamaktadır.
Zorunlu mali sorumlu sigortası yalnızca maddi zararları karşılamaktadır. Manevi zararlar sigorta kapsamında degğildir. Sigorta kapsamındaki maddi zararlar; kişiye ilişkin (oüluüm ve yaralama ) zararlar olabilecegği gibi şeye (eşyaya) ilişkin zararlar olabilir. Sigorta ile işletenin sorumlulugğu ortadan kalkmamaktadır. İİşleten de zarar goürene karşı sigortacı ile birlikte sorumludur. Zararın sigorta şirketine gerekli evraklarla (tespit tutanagğı veya bilirkişi raporu) başvurulmasından itibaren 8 iş guünuü içinde oüdenmesi gerekmektedir.
Zarar maddi hasara ilişkinse, onarım (yedek parça ve işçilik) giderleri tazminata daâhildir. Araçtaki kazaya bagğlı degğer kaybı sigorta kapsamında ise de, onarım suüresince aracın çalışmamasından dogğan kayıp sigorta teminatı dışında kalır. Kişiye ilişkin zarar varsa, ilk yardım, muayene ve kontrol veya yaralanma nedeniyle ayakta, klinikte, hastane veya benzeri yerlerdeki tedavi giderleri ile tedaviyle ilgili digğer giderler sigorta teminatı kapsamındadır. Çalışan guücuünuün tamamen veya kısmen azalması sonucu oluşan ve oluşacak zararlar da sigorta teminatı içindedir. OÜ luümle sonuçlanan kazalarda zarar, defin giderleri ile destegğinden yoksun kalanların zararından ibarettir.
Zorunlu mali mesuliyet sigortasında sigorta ettiren oüncelikle prim oüdemekle yuükuümluüduür. Bu primler peşin oüdenmektedir. Sigortacının sorumlulugğu, primin tamamının poliçenin duüzenlendigği anda oüdenmesiyle başlamaktadır. Sigortacının primi taksitle almayı kabul etmiş olması halinde de sorumluluk poliçenin duüzenlenmesiyle başlar. Sigortacı uüçuüncuü kişilere karşı sorumlulugğunun başlamadıgğı savunmasında bulunamaz. Bu sigortada primin tamamının peşin ve poliçe duüzenlenmesi anında para olarak oüdenmesi zorunlu ise de, şayet sigortacı bu koşullara uymayarak primi taksitlendirmiş veya primi almadan poliçeyi duüzenlemiş ve sigorta ettirene teslim de etmiş bulunuyorsa, bu eksiklikler, hakları bu sigorta ile guüvence altına alınan uüçuüncuü kişileri etkileyemez. Bu eksikliklere ragğmen riziko gerçekleşmişse sigortacı bu yoündeki def’ileri zarar goüren uüçuüncuü kişilere karşı ileri suüremez.
Sigorta ettiren, sigorta soüzleşmesi yapılırken gerçek durumu bildigği takdirde soüzleşmeyi yapmamasını veya daha agğır şartlarda yapılmasını gerektirecek buütuün bu hususları sigortacıya bildirmekle yuükuümluü tutulmuş bulunmaktadır. Yanlış ve eksik bildirimin sonuçları sigorta ettirenin kastının mevcut olup, olmamasına goüre degğişmektedir. Şayet sigorta ettirenin kastı mevcut ve riziko gerçekleşerek tazminat oüdenmiş ise, sigortacının oüdedigği tazminat için sigorta ettirene ruücuâ edebilecegği kabul edilmiştir. Kastın mevcut olmadıgğı hallerde riziko gerçekleşmiş ve tazminatı oüdenmiş ise sigortacı oüdenen tazminatın tahakkuk eden prim ile alınması gereken prim arasındaki oran kadar kısmı dışında kalan miktar için sigorta ettirene ruücuâ edebilecegği kabul edilmiştir.
Soüzleşmeden sonra rizikoyu agğırlaştırıcı nitelikte gerek araçtaki, gerekse digğer hususlardaki degğişikliklerin sigorta ettirenin bilgisi altında yapılmış olması halinde sigortacıya derhal, degğişiklik başkaları tarafından ve bilgisi dışında yapılmış ise durumu oügğrendigği anda ve herhalde yedi guün içinde sigortacıya bildirilmelidir. Sigorta ettiren sigortanın kapsadıgğı rizikonun gerçekleştigğini haber aldıgğı tarihten itibaren beş guün içinde sigortacıya keyfiyeti bildirmekle yuükuümluü tutulmuştur. Zarardan dolayı, sigorta ettirenin dava yolu ile veya sair bir suretle tazminat talebi karşısında kalması veya aleyhine cezai soruşturma başlatılması hallerinde de bu gibi durumların sigortacıya derhal bildirilmesi gerekmektedir. Sigorta konusu ile başkaca sigorta soüzleşmeleri varsa bunların da sigortacıya bildirilmesi ile sigorta ettiren yuükuümluü tutulmuştur. Araçtaki degğişikler dolayısıyla ihbar yapılmaz ve riziko gerçekleşirse sigortacı zarar goürenin tazminatını oüdeyecek sigorta ettirene karşı ruücuâ edebilecektir. Kaza meydana geldikten sonra, sigorta ettiren gerekli kurtarma koruma tedbirlerini almak ve sigortacının verecegği talimatlara uymak, kaza ile ilgili bilgileri ve belgeleri sigortacıya aktarmak, soruşturmada sigortacı yardımda bulunmak zorundadır.
Zorunlu mali mesuliyet sigortası soüzleşmesi yapan sigortacının iki yuükuümluüluügğuü bulunmaktadır. Bunlar soüzleşme yapılması ile birlikte sigorta ettirene sigorta poliçesi duüzenleyerek teslim etme, sonra da sigorta suüresi içersinde teminat içinde kalan bir rizikonun gerçekleşmesi halinde sigortalının maruz kaldıgğı zararı oüdemektir.
Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortasında Zarar Giderimde Uygulanacak Ana İlkeler
Bu sigorta tuüruünde zarar giderim durumlarında uygulanacak belli başlı ilkeler, sınırlı sorumluluk ilkesi, gerçek zararın giderilmesi ilkesi, kusur oranında sorumlu ilkesi, birden çok zarar goüren bulunan hallerde garameten oüdeme ilkesi ve manevi tazminatın zorunlu mali sorumlu sigortası kapsamı dışında kalması ilkeleridir.
Zorunlu mali sorumluluk sigortasında sigortacının sorumlu oldugğu miktarların en az tutarlarının ilgili bakanlıkça sigortaya konu olan motorlu araçların cinsleri dikkate alınmak suretiyle saptanması gerektigği Karayolları Trafik Kanunu’nun 93. maddesiyle huükuüm altına alınmış bulunmaktadır. Zorunlu mali mesuliyet sigorta soüzleşmesi ile işletenin neden oldugğu zararlardan dolayı uüçuüncuü kişilerin zararlarının limitlerle sınırlı kalmak uüzere bir boüluümuü sigortaca karşılanmakta, bu miktar uüzerindeki zarardan işletenin Karayolları Trafik Kanunu’nun 85. maddesi huükmuüne goüre sorumlulugğu devam etmektedir.
Birden fazla zarar goüren bulunan hallerde zarar goürenlerin tazminat alacakları sigorta soüzleşmesinde oüngoüruülen sigorta tutarı limitinden fazla oldugğu takdirde, zarar goürenlerden her birinin sigortacıya karşı yoüneltebilecegği tazminat talebinde, sigorta tutarının tazminat alacakları toplamına olan oranına goüre indirim yapılır.
Sigortacının tazminat oüdeme sorumlulugğu limitle sınırlı olmakla birlikte, Sigortacı her olayda limit miktarının tamamını oüdemek zorunda degğildir. Sigortacı limiti degğil, gerçek zararı oüdemekle sorumludur. Fakat gerçek zarar limitten fazla ise, en çok limit miktarını oüdeyecektir.
Zorunlu mali mesuliyet sigortasında işletenin veya araç suüruücuüsuünuün kusurlu davranışı bu tuür sigorta ile teminat altına alınmaktadır. Sigortacının bu sigorta soüzleşmesine dayanarak uüçuüncuü kişiye zararı tazmin ettikten sonra kusurlu davranışı iddiası ile kendi sigorta ettirenine veya araç suüruücuüsuüne ruücuâ edebilmesi olanaklı degğildir. Bir haksız eylem nedeni zarar goüren kimse olayın meydana gelmesinde kendisinin de birlikte kusuru mevcutsa haksız eylem failinin sorumlulugğu indirime tabi tutulmalıdır. Karayolları Trafik Kanunu’nun 85/1. maddesindeki tehlike sorumlulugğundan kurtulamayan işleten, kazanın oluşunda zarar goürenin kusurunun da bulundugğunu kanıtlayabilirse, tazminat tutarında indirime gidilecektir.
- Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında Sigortacının Rücu Hakkı
Karayolları Trafik Kanunu’nun 95/2. maddesinde “ OÜ demede bulunan sigortacı, sigorta soüzleşmesine ve bu soüzleşmeye ilişkin kanun huükuümlerine goüre, tazminatın kaldırılmasını veya azaltılmasını sagğlayabilecegği oranda sigorta ettirene başvurabilir.” huükmuüne yer verilmiştir. Bu duüzenlemeye goüre, anılan maddenin ilk fıkrasında belirtilen ve sigortacının tazminat yuükuümluüluügğuünuün azaltılmasına ve kaldırılmasına ilişkin haller, sigortacı tarafından uüçuüncuü kişilere karşı ileri suüruülemeyecegğinden, sigortacı zarar goürene oüdeme yaptıktan sonra, sigorta soüzleşmesine ve bu soüzleşmeye ilişkin kanun huükuümlerine goüre, tazminatın kaldırılması ve indirilmesini sagğlayabilecegği oranda kendi sigorta ettirenine ruücu edebilecektir. Bu ruücuâ hakkı kaynagğını halefiyet ilkesinden almamakta, soüzleşme ve yasa geregği sigorta ettirene karşı defi hakkı bulunan sigortacının, bu hakka dayanarak kendi akıâdine doünmesini sagğlamaktadır.
Hangi hallerin sigortacının tazminat yuükuümluüluügğuünuü kaldırmasını veya tazminat miktarının azaltılması sonucunu dogğuran durumlar oldugğu hususu Zorunlu mali Mesuliyet Sigortası Genel Şartlarında “ zarar goürenlerin haklarının saklı tutulması ve sigortacının işletene ruücuâ hakkı” başlıgğı altında ayrı bir duüzenlemeye tabi tutulmuş bulunmaktadır.
- Sigortacının Sigorta Ettirene Rücu Edeceği Haller
Ağır Kusur veya Kasıt Hali
Tazminatı gerektiren riziko, işletenin veya eylemlerinden sorumlu oldugğu kişilerin kasıtlı bir eylemi ve agğır kusuru sonucu oluşmuş ise sigortacı olaydan zarar goüren kişi veya kişilere tazminat oüdedikten sonra kendi akıâdi olan sigorta ettirene ruücuâ edebilecektir.
Oto Yarışına Katılma
İİşletenin yetkili makamlardan izin alınmaksızın duüzenlenen bir yarış için Karayolları Trafik Kanunu uyarınca yapılması gereken oüzel bir sigorta yapılmamış oldugğunu biliyorsa veya gerekli oüzeni goüstermesi halinde bilebilecek durumda ise, bu sırada gerçekleşen riziko sebebiyle uüçuüncuü kişilerin oluşan zararları sigortacı tarafından karşılandıktan sonra kendi akıâdi olan sigorta ettirene ruücuâ edebilecektir.
Ehliyetnamesiz Motorlu Araç Kullanmak
Tazminatı gerektiren olay, motorlu aracın gereken ehliyetnameye sahip olmayan kimseler tarafından sevk edilmesi sonucunda meydana gelmiş ise, sigortacı uüçuüncuü kişilerin bu olay sebebiyle oluşan zararlarını karşıladıktan sonra kendi akidi olan sigorta ettirenden oüdedigği miktarı ruücuan geri alabilecektir. Sigortacı, ehliyetnamesiz araç kullanma sebebiyle kendi sigortalısına onun kusuru oranında ruücuâ edebilecektir. Kazayı yapan aracın ehliyetsiz kişi tarafından kullanılması halinde sigortacının soüzleşme ilişkisinden kaynaklanan ruücu hakkını suüruücuüye karşı degğil, kendi akıâdi olan sigorta ettirene karşı ileri suürmesi gerekmektedir. Ehliyetnamenin geçici olarak geri alınması halinde, suüruücuünuün araç kullanması durumunda suüruücuü belgesiz araç kullanan kişi duruma duüşecegği ve bu sırada oluşan kazadan dolayı araçtaki hasarın sigorta teminatı dışında kalacagğı açıktır.
Uyuşturucu veya Alkollü Olarak Araç Kullanmak
Riziko, işleten veya eylemlerinden sorumlu oldugğu kişilerin veya motorlu aracın hatır için karşılıksız olarak kendilerine verilen kişilerin uyuşturucu veya keyif verici maddeler almış olarak aracı suürmeleri sırasında meydana gelmiş veya olay, yukarıda sayılan kişilerin alkolluü içki almış olmaları nedeniyle aracı guüvenli suürme yeteneklerini kaybetmiş olmalarından ileri gelmiş ise, olaydan zarar goürenlerin zararları limit çerçevesinde sigortacı tarafından karşılandıktan sonra kendi akidi olan sigorta ettirene ruücu edebilme hakkı tanınmış bulunmaktadır. Alkolluü araç kullanma halinde alınan alkoluün guüvenli araç suürme yetenegğini engellemesi hali, sigortacıya kendi akıâdine ruücuâ hakkı tanımış bulunmaktadır. Burada oünemli olan husus kazanın muünhasıran alkoluün etkisi altında gerçekleşmiş olması halidir. Bu durum ancak kusur uzmanı ve noürolog bilirkişide birlikte alınacak bilirkişi raporu ile tespit edilebilecektir. Sigortalı araç suüruücuüsuünuün kusuru dışında kazayı etkileyecek digğer etkenlerin saptanması halinde kazanın alkoluün etkisi altında gerçekleşmedigği ortaya çıkacaktır.
İstiap Haddinin Aşılması Hali
Tazminatı gerektiren olay, yolcu taşımaya ruhsatı olmayan araçlarda yolcu taşınması veya yetkili makamlarca tespit edilmiş olan istiap haddinden fazla yolcu veya yuük taşınması veya patlayıcı ve tehlikeli maddeleri taşıma ruhsatı bulunmayan araçlarda, bu maddelerin parlama, tutuşma ve infilakı yuüzuünden meydana gelmiş ise bu takdirde de sigortacı uüçuüncuü kişilerin bu sebeplerle oluşan zararlarını karşıladıktan sonra kendi akıâdi olan sigorta ettirene ruücu edebilme hakkına sahip olacaktır. İİstiap haddinin aşılması ile riziko arasında uygun bir illiyet bagğı olmalıdır.
Rizikodan Sonra İhbar ve Diğer Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi
Rizikonun gerçekleşmesinden sonra sigorta ettirenin gerek rizikonun ihbarında, gerekse sigortacıya ulaştırılması gereken bilgi ve belgelerin zamanında ulaştırılmaması sebebiyle sigortaca oüdenmesi gereken zararda bir artış meydana gelmiş ise, bu artış bakımından sigortacının sigorta ettirene ruücuâ edebilme hakkı tanınmış bulunmaktadır.
Aracın Çalınması veya Gasp Edilmesinde İşletenin Kusuru Hali
Tazminatı gerektiren olayın aracın çalınması veya gasp edilmesi sonucunda olması halinde, çalınan veya gasp edilme olayında işletenin kendisinin veya eylemlerinden sorumlu oldugğu kişilerin kusuru olmaları halinde de sigortacıya uüçuüncuü kişilerin zararlarını karşıladıktan sonra sigorta ettirene ruücuâ edebilme hakkı tanınmıştır.
01.07.2012 tarihinde yuüruürluügğe giren 6102 sayılı Tuürk Ticaret Kanunu’nun 1483 ve devamı maddelerinde zorunlu sorumluluk sigortaları duüzenlendigğinden zorunlu mali mesuliyet sigortasının taraf oldugğu davalarda goürevli mahkeme asliye ticaret mahkemesidir.
Motorlu araçların karayollarında oluşturdukları ve zorunlu mali sorumlu sigortasını yapan sigortacıyla da ilişkisi bulunan davaların goüruülmesinde hangi yer mahkemesinin yetkili olacagğı Karayolları Trafik Kanunu’nun 110. maddesinde oüzel yetki kuralı olarak duüzenlenmiştir. Bu huükme goüre motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumlulugğa ilişkin davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta soüzleşmesini yapan acentenin bulundugğu yer mahkemelerinde açılabilecegği gibi, kazanın meydana geldigği yer mahkemesinde de açılabilir.
Trafik Kazasından Kaynaklanan Tazminat Davaları, Kasko Sigortası İle İlgili Rücuan Tazminat Davaları Ve Sigortalının Kendi Kasko Sigortasına Karşı Açtığı Tazminat Davaları İle Trafik Sigortasına İlişkin Rücuan Tazminat Davalarında Uygulamada Sıkça Hataya Düşülen Ve Bozma Nedeni Yapılan Konular
Dava dilekçesinde yeterince açıklama bulunmadıgğı hallerde davanın açıklattırılması ve mahkeme kararında davanın ne oldugğu belirtilmelidir. Zira birçok davada kasko sigortasından kaynaklanan ruücuâan tazminat davaları ile zorunlu mali mesuliyet sigortasından kaynaklanan ruücuâan tazminat davaları karıştırılmaktadır.
İİtirazın iptali davalarında davanın dayalı oldugğu icra takip dosyası dava dosyası içersine konulmadan temyiz incelemesine goünderilmektedir. Denetime olanak sagğlamak bakımından icra takip dosyasının aslı ya da onanlı suretinin dosya arasında bulundurulması zorunlu oldugğundan bu hususa dikkat edilerek yargılamanın uzamasına sebebiyet verilmemesi gerekir.
Taraf teşkili dogğru bir şekilde yapılmalı, tebligatların Tebligat Kanunu’na uygun bir biçimde tebligğine oüzen goüsterilmelidir.
İİcra Muüduürluügğuünuün yetkisine de itiraz edilen hallerde açılan itirazın iptali davalarında oüncelikle icra muüduürluügğuünuün yetkisine yapılan itirazın incelenmesi gerektigği goüzetilmemektedir.
Degğer kaybı, araç mahrumiyeti, hasar tazminatı vs. birlikte talep edilen davalarda çogğu kez bu kalemler açıkça belirtilmeden toplu olarak tazminat talep edilmekte, mahkemece bu taleplerin neler oldugğu açıklattırılmadan karar verilmektedir. Bu gibi hallerde belirtilen kalemler taraflara açıklattırılmalıdır.
Birleşen davalarda genellikle birleştirilen dava ile ilgili olarak da huükuüm kurulması zorunlulugğu goüzetilmemekte, gereksiz olarak huükmuün bozulmasına, yargılamanın uzamasına sebebiyet verilmektedir.
Sigorta ettiren tarafından sigortalı aleyhine açılan kasko tazminat davalarında kasko poliçesi ve araç uüzerinde rehin bulundugğu halde dain muürtehinin davaya muvafakat verip vermedigği araştırılmadan, yargılamaya devam olunarak huükuüm kurulmaktadır. Yine şartlı olarak verilen muvafakatlerin geçersiz oldugğu dikkate alınmamaktadır.
Birçok davada kusur ve oüzellikle hasar konusunda bu konularda uzmanlıgğı anlaşılamayan avukatlardan bilirkişi raporu alınıp, huükuüm kurulmaktadır. Kusur oranının ve hasar miktarının belirlenmesi hususlarında uzman bilirkişiden rapor alınması, gereksizce huükmuün bozulmasına, yargılamanın uzamasına sebebiyet verilmemesi gerekmektedir.
Kasko sigortasına dayalı tazminat davaları ile ruücuâan tazminat davası ve zorunlu mali mesuliyet sigortasına dayalı ruücuâan tazminat davalarında gerçek zarar tespit edilip buna goüre tazminata huükmedilmelidir.
Kasko sigortasına dayalı tazminat ve ruücuâan tazminat davalarında çogğu kez gerçek zarar konusunda bilirkişi incelemesi yaptırılmadan poliçedeki teminat miktarına huükmedilmektedir.
Kaza tespit tutanagğı ile bilirkişi raporu arasındaki kusur konusundaki çelişkiler ile hasar konusunda duüzenlenen bilirkişi raporları arasındaki çelişkilerin giderilmesi hususunda yeniden bilirkişi incelemesi yaptırılmaksızın eksik inceleme ile huükuüm kurulmaktadır.
Zorunlu mali mesuliyet sigortasına dayalı olarak açılan ruücuâan tazminat davasının yalnızca anılan sigortanın aâkıâdine karşı açılabilecegği goüzetilmeden sigorta soüzleşmesinin akidi olmayan sigortalı araç suüruücuüsuüne karşı açılan davalarda suüruücuü aleyhine tazminata huükmedilmesi.
Davanın tarafı olmayan kendisine dava ihbar olunan hakkında huükuüm kurulmamalıdır.
Sigorta ettiren tarafından sigortacı aleyhine açılan kasko sigortasına dayalı tazminat davalarında avans faizine huükmedilmesi talep edildigği halde yasal faize huükmedildigği goüruülmektedir.
Mahkemece dava dilekçesinde istenilen tuüm talepler hakkında ayrı ayrı degğerlendirme yapılarak olumlu ya da olumsuz bir karar verilmesi gerektigği goüzetilmeden bir kısım talepler ile ilgili olarak karar verilmeden yargılamanın sonuçlandırıldıgğı goüzlenmektedir.
Dava dilekçesinde belirtilen kusur oranıyla bagğlı kalınarak huükuüm kurulması gerektigği halde bilirkişi raporunda tespit edilen oran ve tazminata goüre yanılgıya duüşuüluüp talep aşılarak huükuüm kurulmaktadır.
Tazminat hesabı sırasında daha oünce davalı aracın zorunlu mali mesuliyet sigortasından alınan miktarın bilirkişilerce belirlenen zarardan kusur indirimi yapıldıktan sonra mahsubu sagğlanarak tazminat belirlenmesi gerekirken, zarardan tahsil edilen bu miktar duüşuülduükten sonra kusur indirimi yapılarak tazminat miktarının tespit edildigği goüruülmektedir.
Taraflar tarafından bildirilen deliller toplanmadan çogğu kez bildirilen tanıklar dinlenmeden eksik soruşturma ile huükuüm kuruldugğu goüruülmektedir.
OÜ zellikle Tebligat Kanunu’nun 21. ve 35. maddesi uyarınca yapılan tebligatlarda belirtilen kanunda 11.01.2011 tarihinde 6099 sayılı Kanun’la yapılan degğişiklikler dikkate alınmadan anılan maddelerdeki kanuni gereklere uyulmaksızın yapılan usuluüne aykırı tebligatlarla yetinilerek yargılamanın sonuçlandırıldıgğı goüruülmektedir.
Kasko tazminat davalarında ispat yuükuü kural olarak sigorta şirketine ait olup, sigorta şirketi ancak rizikonun ihbar edildigği şekilde degğil de kendisinin ileri suürduügğuü şekilde meydana geldigğini ve bu oluş şeklinin kasko sigorta teminat kapsamı dışında kaldıgğını somut delillerle ispatlaması halinde ispat yuükuü yer degğiştirip sigortalıya geçer. Mahkemece bu husus somut delillerle ispatlanmadıgğı halde hatalı olarak ispat yuükuünuün yer degğiştirdigği sigortalıya geçtigği kabul edilerek huükuüm kurulmaktadır.
Araç hasarı sigorta degğerine yaklaştıgğı halde aracın pertinin mi yoksa onarımının mı daha ekonomik oldugğu hesaplanmayan yetersiz bilirkişi raporlarına dayanılarak hatalı biçimde huükuüm kurulmaktadır.
Bilirkişi raporlarına yapılan itirazlar degğerlendirilmeden, gerektigğinde itirazlar dogğrultusunda yeni bilirkişi incelemesi yapılmadan huükuüm kurulmaktadır.
Kasko sigortasına dayalı ruücuan tazminat davaları ile zorunlu mali mesuliyet sigortasına dayalı ruücuan tazminat davalarında oüdeme tarihinde, trafik kazasına dayalı tazminat davalarında suüruücuü ve işleten yoünuünden kaza tarihinde temerruüt oluşmaktadır. Zorunlu mali mesuliyet sigortacısı hakkında açılan davada da 2918 sayılı KTK.’nın 99. maddesine goüre rizikonun, bilgi ve belgeleri ile birlikte sigortacıya ihbar edildigği tarihten itibaren 8 iş guünuü içinde sigortacının tazminatı oüdeme yuükuümluüluügğuü bulunmakta olup bu suüre sonunda oüdememe halinde temerruüt gerçekleşmektedir. Bu durumda davacının davalı sigorta şirketine davadan oünce ihbarda bulunup bulunmadıgğının tespiti ile davadan oünce ihbar var ise anılan maddeye goüre davalı sigorta şirketinin temerruüt tarihinin belirlenmesi, ihbar bulunmadıgğı takdirde davalı sigortacının bu dava ile temerruüde duüştuügğuünuün kabuluü ile dava tarihinden itibaren temerruüt faizine huükmedilmesi gerekir. Kasko Sigortası Genel Şartları B.3.1.maddesi uyarınca, kasko sigorta şirketi hasar miktarına ilişkin belgelerin kendisine verilmesinden itibaren en geç 15 guün içinde gerekli incelemeleri tamamlayıp, hasar ve tazminat miktarını tespit edip sigortalıya bildirmek zorundadır. Dolayısıyla, sigortalı araçtaki hasarın belirlenmesi bir incelemeyi gerektirmektedir. Bu nedenle, gerçek zararın tespitinden sonra sigorta şirketinin temerruüde duüştuügğuünuün kabuluü gerekir. Kasko sigorta şirketinin ihbar tarihinden itibaren 15 guün sonrasında veya en erken ekspertiz raporu duüzenleme tarihinde gerçek zararı oügğrenerek tazmin yuükuümluüluügğuü dogğmakta, bu tarih itibariyle temerruüde duüşmektedir. Birçok davada belirtilen temerruüt tarihlerine uyulmadıgğı goüzlenmiştir.
Davacı tarafça yapılan tespit giderlerinin yargılama giderleri arasında degğerlendirilip huükmedilmesi gerekirken birçok davada muüddeabihe daâhil edilerek huükuüm kuruldugğu goüruülmektedir.
Birçok dava da davanın dayalı oldugğu kasko sigorta poliçeleri, zorunlu mali mesuliyet sigortası poliçesi, oüdeme belgeleri ve kaza tespit tutanakları ya dosya içinde bulunmamakta ya da okunamayacak derecede silik fotokopileri dosyaya konulmakta, gereksiz geri çevirmelere ve inceleme zorluklarına sebebiyet verilmektedir.
Zamanaşımı suürelerine dikkat edilmemektedir.
İİhtiyari mali mesuliyet sigortasının, zorunlu mali mesuliyet sigortası teminatı sınırının uüzerinde kalan kısmı poliçede yazılı hadlere kadar temin ettigği goüzetilmeden, zorunlu mali mesuliyet sigortasının teminat limiti içinde kalan teminat boüluümuünden de sorumlu tutuldugğu goüruülmektedir.
Birçok davada teminat limitlerine dikkat edilmemekte, araç başına, kaza başına, kişi başına teminat limitleri karıştırılmaktadır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 20/d maddesi geregğince, noterlerce yapılmayan her çeşit araç satış ve devirleri geçersiz bulundugğu halde, harici satışlara degğer verildigği goüruülmekte, olay tarihi itibariyle araç işleteninin kim oldugğu araştırılmamakta, kazaya karışan araçların kaza tarihi itibariyle trafik tescil kayıtları dosyaya getirilmemektedir.
Yabancı uülkelerden verilen ehliyetlerin, suüruücuünuün Tuürkiye’ye kesin doünuüş yaptıgğı tarihten itibaren 1 yıl içinde degğiştirilmesi gerekmektedir. Degğiştirilmemişse, hasar teminat dışı kalmaktadır. Mahkemeler uygulamada suüruücuünuün kesin doünuüş tarihini araştırmadan Tuürkiye’ye giriş yaptıgğı tarihe goüre degğerlendirme yapmaktadır.
Alkolluü suüruücuünuün karışmış oldugğu kazada hasarın teminat dışında kalması, kazanın muünhasıran başka bir etken veya alkolluü suüruücuünuün kusuru dışında başkaca kusur olmaksızın alkoluün etkisi altında gerçekleşmiş oldugğunun kusur uzmanı ve noürolog bilirkişinin verecegği bilirkişi raporu ile saptanması halinde muümkuün olacaktır. Üygulamada noürolog ve kusur uzmanından oluşan bilirkişi kurulundan rapor alınmamakta, yine olaya başka bir etken veya kusurun etkisi oldugğu anlaşılsa dahi alkol oranına bakılarak rapor verilmekte ve bu rapora dayanılarak huükuüm kuruldugğu goüruülmektedir.
Rizikonun istiap haddinin aşılması suretiyle teminat limiti dışında kalması da ancak istiap haddinin aşılması ile kazanın meydana gelmesi arasında illiyet bagğı olması ve bu hususun bilirkişi raporu ile saptanması durumunda olanaklı olabilecektir.
Birçok davada davanın reddi halinde davayı vekille temsil eden davalı lehine vekaâlet uücretine huükmedilmemekte, bir kısım davada da vekili bulunmadıgğı halde davanın tarafı lehine vekaâlet uücretine huükmedilmekte, yine vekaâlet uücretinin hesaplanması sırasında oldukça fazla hesap hatası yapılmaktadır.
Avukatlık Asgari ÜÜ cret Tarifesi’nin 3/2. maddesi uyarınca muüteselsil borçlular yoünuünden, davanın aynı sebeple reddi halinde tek bir vekaâlet uücretine huükmedilecegği goüzetilmeden ayrı ayrı vekaâlet uücretine huükmedildigği goüruülmektedir.