TCK m 293 Etkin Pişmanlık Nasıl Yapılır?

MADDE 293.- (1) (…) Tutuklu veya hükümlünün, kaçtıktan sonra etkin piş­manlık göstererek kendiliğinden teslim olması halinde, kaçtığı günden itibaren teslimin gerçekleştiği güne kadar geçen süre dikkate alınarak, verilecek cezanın altıda beşinden altıda birine kadarı indirilir. Ancak, kaçma süresinin altı ayı geçmesi halinde cezada indirim yapılmaz.

Gözaltına alınan, tutuklu veya hükümlüler açısından etkin pişmanlık halini dü­zenleyen YTCK’nun 293.madde hükmü, 765 sayılı ETCK’nun 300.maddesinin karşı­lığıdır. ETCK’nun 300.maddesinde, firar eden kişinin firardan sonra 15 gün içinde kendiliğinden herhangi bir baskı ve etki altında kalmadan teslim olması, cezanın altıda birine indirilmesini gerektiren bir neden sayılmaktaydı. Yeni düzenlemede ise teslim olma süresi 15 günden 6 aya çıkarılmış ve 6 ayı geçmemek üzere firarda kalan kişinin cezasının indiriminde, hakime “dışarıda kaldığı sürenin uzunluğunu dikkate alarak” maddedeki oranlar dahilinde indirim yapma konusunda geniş bir takdir yetkisi verilmiştir.

Etkin Pişmanlık Hükmünün Uygulanma Koşulları

293.maddede düzenlenen etkin pişmanlık hükmünün uygulanabilmesi için ara­nan birinci koşul, tutuklu veya hükümlünün, kaçtıktan sonra etkin pişmanlık göste­rerek kendiliğinden teslim olmasıdır. Eğer fail, kendi serbest iradesiyle değil de örneğin kolluk güçlerinin takibi, operasyonu sonucu yakalanmışsa bu etkin pişman­lık hükmünden yararlanması mümkün değildir. Yakalanma tehlikesi ile karşı karşı­ya gelen ve başka türlü hareket olanağı bulunmayan failin teslim olması da kendili­ğinden teslim olma sayılmaz.

Kendiliğinden teslim olunan merci, hükümlü veya tutuklunun kaçtığı ceza ve tutukevi olabileceği gibi, kolluk güçleri veya adli bir makam da olabilir, bu bakım­dan bir sınırlama söz konusu değildir.

Etkin pişmanlık hükmünün uygulanabilmesi için aranan ikinci koşul ise, kendi­liğinden teslim olma keyfiyetinin tutuklu veya hükümlünün kaçtığı günden itibaren altı ay içinde gerçekleşmiş olmasıdır. Kaçma süresinin altı ayı geçmesi halinde yani teslim olma olgusunun altı aylık süreden sonra gerçekleşmesi durumunda fail, etkin pişmanlık hükmünden yararlanamayacaktır.

Teslim olma olgusunun kendiliğinden (serbest irade ürünü olarak) ve kaçış gü­nünden itibaren altı aylık süre içinde gerçekleşmesi halinde, hakim, failin cezasını kaçtığı günden itibaren teslimin gerçekleştiği güne kadar geçen süreyi dikkate ala­rak, verilecek cezayı altıda beşinden altıda birine kadar indirecektir.