TCK m 124 Haberleşmenin Engellenmesi Suçu ve Cezası
MADDE 124.- (1) Kişiler arasındaki haberleşmenin hukuka aykırı olarak engellenmesi halinde, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunur.
- ) Kamu kurumlan arasındaki haberleşmeyi hukuka aykırı olarak engelleyen kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- ) Her türlü basın ve yayın organının yayınının hukuka aykırı bir şekilde engellenmesi halinde, ikinci fıkra hükmüne göre cezaya hükmolunur.
TCK m 124 Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Açıklama
Haberleşmenin engellenmesi suçunu düzenleyen YTCK.nun 124.maddesi kısmen farklı bir biçimde 765 sayılı ETCK.nun 196., 390. ve 391.maddelerinde yer alan suç tiplerinin karşılığını oluşturmaktadır. Yeni düzenlemede, eski madde metinlerinden farklı olarak maddi unsuru oluşturan hareketlerin birer birer sayılması yerine genel olarak “haberleşme” deyimine yer verilmiş, engelleme fiilinin hukuka aykırı olması aranmış, ne tür eylemlerin suçun maddi unsurunu oluşturacağının belirlenmesi hâkimin takdirine bırakılmıştır.
TCK m 124 Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Suçla Korunan Hukuksal Değer
124.madde metninde haberleşmenin engellenmesi, suç olarak tanımlanmıştır. Bu suç tanımı ile, bir anayasal hak olan haberleşme hürriyeti güvence altına alınmıştır. Nitekim, “Haberleşme hürriyeti” başlığını taşıyan Anayasamızın 22.maddesi; “Herkes, haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır.
Milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlakın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça, haberleşme engellenemez ve gizliliğine dokunulamaz. Yetkili merciin kararı yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde karar kendiliğinden kalkar.
İstisnaların uygulanacağı kamu kurum ve kuruluşları kanunda belirtilir” hükmüyle haberleşme hürriyetini güvence altına almayı amaçlamıştır.
124.maddede düzenlenen suçlarla korunmak istenilen hukuksal yarar, “haberleşme hürriyeti ile basın ve yayın hürriyeti”nin korunmasıdır.
TCK m 124 Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Suçun Faili
Suçun faili herhangi bir kimse olabilir. Failin kamu görevlisi, kargo görevlisi veya posta memuru olması mümkündür. Failin sıfatının cezanın belirlenmesine etkisi bulunmamaktadır.
TCK m 124 Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Suçun Mağduru
Maddenin 1. ve 2.fıkralarındaki suçların mağduru herhangi bir kimse olabilir. 3.fıkradaki suçun mağduru ise ancak bir basın ve yayın organı olabilir.
TCK m 124 Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Suçun Maddi Unsuru
124.maddede üç ayrı suç tanımına yer verilmiştir. Birinci fıkrada “kişiler arasındaki haberleşmenin engellenmesi”, ikinci fıkrada “kamu kurumlan arasındaki haberleşmenin engellenmesi”, üçüncü fıkrada ise “her türlü basın ve yayın organının yayınının engellenmesi” suçları tanımlanmıştır. Her üç suç tanımında ortak olan husus, haberleşmenin engellenmesinin hukuka aykırı olmasıdır.
Kişiler Arasındaki Haberleşmenin Engellenmesi Suçunun Maddi Unsuru (124/1.Fıkra)
bu suçun maddi unsuru, kişiler arasındaki haberleşmenin “hukuka aykırı olarak engellenmesi”dir. Bu suçun konusu, belirli kişiler arasındaki haberleşmedir. Haberleşmenin yapıldığı araç önemli değildir. Bu haberleşme, örneğin mektupla veya telefonla yapılabilir. Haberlecmnnin engellenmesi, çeşitli suretlerde gerçekleşebilir. Örneğin posta kutusundaki mektupların yırtılması, bir kişiye gönderilen mektupların ilgilisine verilmeyip çöp kutusuna atılması, telefon hatlarının kesilmesi, oluşturulan manyetik alanla telefon görüşmelerinin yapılamaz hale getirilmesi gibi fiiller, söz konusu suçu oluşturur. Kişiler arasında haberleşme niteliği bulunmayan reklam broşürleri gibi gönderiler bu suçun kapsamına girmez. Ancak e-posta (e-mail) gönderileri kişisel nitelikli ve haberleşme amaçlı gönderi olması nedeniyle bunların engellenmesi halinde de 124/l.fıkraya uyan suç oluşur.
“Haberleşmenin engellenmesi”, “karşılıklı olarak haber alıp vermenin, iletişim kurmanın muhabere etmenin önüne geçilmesi, haberleşmenin önlenmesi” anlamına gelmektedir. Haberleşmenin engellenmesi değil de gizliliğinin ihlali söz konusu olduğunda, örneğin kişiler arasındaki haberleşme içeriklerinin hukuka aykırı olarak ifşa edilmesi (açıklanması), bu suçu değil, 132/2.maddeye uyan suçu oluşturur.
“Hukuka aykırılık”, “hukuki işlem ve eylemlerin pozitif hukuk normunun koyduğu kurallara (esaslara) aykırı olması” olarak tanımlanabilir. Kişiler arasındaki haberleşmenin engellenmesinin suç oluşturabilmesi için, engellemenin hukuka aykırı şekilde gerçekleştirilmesi gerekir. Haberleşmenin (iletişimin) engellenmesi hukukça tanınan bir hak ve görev kapsamında, kamu düzeninin gereği olarak getirilen bir kısıtlama nedeniyle yetkili bir kişi tarafından engellenmesi halinde, örneğin cezaevinde cezası infaz edilen bir hükümlünün veya askeri bir birlikte erlerin haberleşmesinde olduğu gibi haberleşme hürriyetine bir kamu görevinin gereği olarak sınırlama getirilmesi hallerinde, fiil hukuka uygun olduğu için, söz konusu suç oluşmayacaktır. Keza, CMK’nun 123.maddesinin verdiği yetkiye ve öngörülen usule dayalı olarak bir suçu ispat aracı olarak haberleşme araçlarının muhafaza altına alınması veya bunlara elkonulması hukuka uygun olması nedeniyle bu suçu oluşturmaz.
Kamu Kurumlan Arasındaki Haberleşmenin Engellenmesi Suçunun Maddi Unsuru (124/2.Fıkra)
Bu suçun maddi unsuru, kamu kurumlan arasındaki haberleşmenin “hukuka aykırı olarak engellenmesi”dir. Engelleme eylemi, örneğin yırtma, atma, yakma, hatların kesilmesi, manyetik veya elektronik aletlerle iletişimin engellenmesi gibi herhangi bir davranışla gerçekleştirilebilir. Haberleşmenin engellenmesi ve hukuka aykırılık konularında 124/l.fıkrada yapılan açıklamalar bu suç açısından da geçerlidir. Yasa koyucu, kamusal faaliyetlerin aksamasının önlenmesi amacıyla, kamu kurumlan arasındaki haberleşmenin engellenmesi suçuna, birinci fıkradaki özel kişiler arasındaki haberleşmenin engellenmesi suçuna nazaran daha ağır yaptırım öngörmüştür.
Her Türlü Basın ve Yayın Organının Yayınının Engellenmesi Suçunun Maddi Unsuru (124/3.Fıkra)
Bu suçun maddi unsuru, her türlü basın ve yayın organının “hukuka aykırı bir şekilde engellenmesi”dir.
“Basın ve yayın organı”, basım ve yayın işiyle iştigal eden her türlü kurum ve kuruluşu ifade eder. Maddenin 3.fıkrası hükmü, genel olarak Anayasamızın 26.maddesindeki “düşüncenin yayılması ve ifade edilmesi özgürlüğünü” ve özel olarak da 28.maddesindeki “basın hakkının” ihlal edilmesine yönelik eylemlerin engellenmesi ve yaptırıma bağlanmasını amaçlamıştır. Hukuka aykırı her türlü engelleme, örneğin bir gazete veya derginin dağıtımının ya ad belli bir radyo veya televizyon yayınının hukuka aykırı bir şekilde engellenmesi, bu suçu oluşturur. Söz konusu suçun oluşabilmesi için, yayının engellenmesinin hukuka aykırı olması gerektiği 124/3.fıkra metninde özellikle vurgulanmıştır. Örneğin, bir basın ve yayın aracıyla suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla veya işlenmiş olan bir suç nedeniyle, Anayasa ve kanunlarda belirlenen koşullara ve ayrıca, hukukun genel prensiplerine uygun olarak, koruma veya güvenlik tedbiri uygulanması suretiyle yayının engellenmesi halinde (örneğin RTÜK yasasının 4.maddesinde belirlenen yayın ilkelerine aykırılık ya da yayın izninin ihlali gibi eylemlerden dolayı Kurul tarafından 33.madde uyarınca yayının durdurulması halinde) bu engelleme yasadan kaynaklanan, hukuka uygun bir engelleme olduğundan bu suç oluşmayacaktır.
TCK m 124 Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Suçun Manevi Unsuru
Maddede tanımlanan “haberleşmenin engellenmesi” suçları ancak doğrudan kastla işlenebilir. Bu bakımdan failin, hukuka aykırı olarak kişiler veya kurumlar arasındaki haberleşmeyi ya da basın ve yayın organının yayınını engellediğini bilmesi ve eylemi isteyerek gerçekleştirilmesi gerekir. Failin amacının, saikinin suçun oluşması bakımından bir etkisi yoktur. Bu suçun taksirle işlenmesi mümkün değildir.
TCK m 124 Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Suça Etki Eden Nedenler
Bu suçun cezalarının ağırlaştırılmasını veya daha az ceza verilmesini gerektiren özel bir özel neden öngörülmemiştir.
TCK m 124 Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Teşebbüs
Bu suçlara teşebbüs mümkündür.
TCK m 124 Haberleşmenin Engellenmesi Suçu İştirak
Bu suçlara iştirak özellik arzetmez. Bu nedenle, bu suçlara fail, azmettiren veya yardım eden düzeylerinde iştirak mümkündür.
TCK m 124 Haberleşmenin Engellenmesi Suçu İçtima
Özel bir içtima kuralı getirilmediğinden, bu hususta genel hükümler (42-44.md.) uygulanacaktır.
TCK m 124 Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Kovuşturma
Bu suçların soruşturulması ve kovuşturulması genel hükümler uyarınca C.Başsavcılığınca re’sen yapılır.
TCK m 124 Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Görevli Mahkeme
5235 sayılı Kanunun 10. ve 11.madde hükümlerine göre, 124/1.fıkradaki suçtan açılan davaya bakma görevi sulh ceza mahkemesine, 2. ve 3.fıkralarda ise asliye ceza mahkemesine aittir.
TCK m 124 Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Suçun Yaptırımı
1.fıkrada altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası, 2. ve 3.fıkralarda ise bir yıldan beş yıla kadar hapis cezasıdır.
TCK m 124 Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Dava Zamanaşımı
YTCK.nun 66/1-e bendi uyarınca bu suçların dava zamanaşımı süresi sekiz yıldır.