Sigortaya İşyeri Tescili Nasıl Yapılır?

İşyeri Bildirgesi

İşveren, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte, Kuruma vermekle yükümlüdür. Şirket kuruluşu aşamasında, çalıştıracağı sigortalı sayısını ve bunların işe başlama tarihini, ticaret sicili memurluklarına bildiren işverenlerin, bu bildirimleri kuruma yapılmış sayılır. Ticaret sicil memurlukları kendilerine yapılan bu bildirimi en geç on gün içinde Kuruma bildir­mek zorundadır.

İşyerinde, 5510 Sayılı Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (a) bendi ile (c) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran, böyle bir işyeri­ni devir alan veya bu nitelikte işyeri kendisine intikal eden işveren, Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen sürelerde vermekle yükümlü olduğu işyeri bildirgesini düzenleyerek e-sigorta ile göndermek zo­rundadır.

Aynı işverenin, birden fazla işyeri kurması veya devir alması ya­hut kendisine intikal etmesi hâlinde her işyeri için ayrı işyeri bildirgesi düzenlenir.

Aynı ünite bölgesinde olmak ve yazılı olarak talep edilmek kaydıyla, devamlı mahiyette işlem gören veya görecek olan aynı işverene ait işyerlerinin, tehlike sınıflarının en yükseği veya tehlike sınıfları aynı olanlar gruplandırılmak suretiyle ünitelerce, farklı ünite bölge­sinde olanların ise Genel Müdürlükçe tek dosyada veya birden fazla dosyada işlem görmesine izin verilebilir.

Aynı işverenlere ait olup, aynı işkolunda bulunan birden fazla ka­ra veya deniz yahut hava ulaştırma araçlarına tek sicil numarası veri­lir.

5510 Sayılı Kanunun 90 mcı maddesine göre ihale yoluyla yapı­lan işlerin konsorsiyum şeklinde üstlenilmesi hâlinde, konsorsiyumu oluşturan üstlenicilerin her birine müstakilen istihkak ödenmesi ve bu üstleniciler tarafından idareye ayrı ayrı teminat verilmiş olması kay- dıyla üstlenicilerin her birine, verecekleri işyeri bildirgelerine istina­den Kurumca ayrı ayrı sicil numarası verilebilir. İhale konusu işin iş ortaklığı şeklinde üstlenilmesi durumunda ise, işyeri, iş ortaklığı adına ve tek işyeri sicil numarası verilerek tescil edilir.

Şirketlerin kuruluş aşamasında sigortalı çalıştırmaya başlayacağı tarihi ve çalıştırılacak sigortalı sayısını ticaret sicil memurluklarına bildirmesi üzerine, ticaret sicil memurluklarınca ilgili üniteye gönderi­lecek bu bildirime istinaden, işyeri ünitece tescil edilir. Bu durumda şirketlerce ayrıca işyeri bildirgesi düzenlenmez.

Esas işin ayrıntısı veya tamamlayıcısı niteliğinde olan ve sigorta­lıları birbirine karışmayan işlerin ayrı ve bağımsız olarak yürütüldüğü yerler de bağımsız işyeri sayılır.

Tek ihale ile birden çok işin yapılması hâlinde istihkaklarının bir ödenmesi ve teminatlarının tek olması şartıyla, işe ilk başlanılan yeri çevresine alan ünitece tek sicil numarası verilebilir. Aynı anda birden fazla ünitede işe başlanılması hâlinde, hangi ünitede tek sicil numarası alınacağını işveren belirler. İlgisi bulunan ünitelere yazılı olarak bilgi verir.

Aynı işveren tarafından yaptırılan ve birden fazla yapı ruhsatı bu­lunan özel bina inşaatı işyerlerinde, parsellerinin bitişik ya da yakın olması ve sigortalıların birbirine karışması şartıyla inşaatların tek sicil numarasında yürütülmesine ünitece izin verilebilir.

Süresi içinde verilmeyip, sonradan verilen işyeri bildirgesi elden veya posta yoluyla Kuruma verilir. Adi posta veya kargo ile gönderi­len veya Kuruma doğrudan verilen işyeri bildirgelerinde, bildirgenin Kurumun gelen evrak kayıtlarına intikal ettiği tarih; taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta servisi olarak gönderilenlerde ise postaya verildiği tarih bildirim tarihi olarak kabul edilir. Sonradan verilen iş­yeri bildirgelerinin e-sigorta ile kabul edilmesi hususunda Kurum yet­kilidir.

İşyeri Sicil Numarası

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince sigortalı çalıştırılan işyerine;

1. Kuramca “Mahiyet Kodu”, “İşkolu Kodu”, “Ünite Kodu”, “Sıra Numarası”, “İl Kodu”, “İlçe Kodu,” “Kontrol Numarası” ve varsa alt işveren numarası” nı ihtiva eden bir sicil numarası verilir ve bu numara işverene tebliğ edilir.
2. Yapılan işin özel veya kamu sektörüne ait daimi veya geçici olduğunu belirleyen “Mahiyet Kodu” ile ilgili haneye; kamu sektörüne bağlı devamlı işyerleri için “1”, özel sektöre bağlı devamlı işyerleri için “2”, kamu sektörüne bağlı geçici veya mevsimlik işyerleri için ” 3″, özel sektöre bağlı geçici veya mevsimlik işyerleri için “4” rakamı yazılır.
3. Yapılan işin “Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesi” ne gö­re hangi iş koluna girdiğini belirleyen bölüme, Prim Tarifesinde bu işe karşılık gösterilen dört rakamlı işkolu kodu yazılır.
4. Ünite kodu hanesine, işyerinin işlem gördüğü ünitenin kodu yazılır.
5. Her işyerine ilgili ünite tarafından iller itibarıyla ve sıra takip etmek suretiyle bir sıra numarası verilir.
6. Kurumca, sigorta işlemlerinde kullanılmak üzere işyeri hangi “il”de ise, o “il”e ait trafik kod numarası ilgili bölüme yazılır.
7. İllere bağlı ilçelerin her birine işyeri hangi ilçede ise bu ilçe kodu ilgili bölüme yazılır.
8. İşyeri sicil numarasının doğru kullanılması amacıyla Kurumca “Kontrol Numarası” verilir.
9. Alt işverenlerin işlemlerinde kullanılmak üzere her bir alt işve­rene o işyeri için bir “Alt İşveren Numarası” verilir.
10. İşyeri numarasından önce gelmek üzere gerçek ve tüzel kişile­re işveren numarası verilebilir. Bu numara gerçek kişi işverenlerde Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, yabancı uyruklu gerçek kişi iş­verenlere Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce verilecek numarası, tüzel kişi işverenlerde ise vergi kimlik numarasıdır.

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı çalıştırılan işyerlerine, Kurumca ünite kodu, saymanlık ve kurum numarasını ihtiva eden sicil numarası verilir ve bu numara işverene tebliğ edi­lir.

Saymanlık numarası, altı haneli olup ilk iki hanesi saymanlığı, takip eden iki hanesi sigortalının çalıştığı işyerinin bulunduğu ili, son iki hanesi ise ilçe kodunu ifade eder.

Kurum numarası, altı haneli olup sigortalı çalıştırılan kamu kurumunu ifade etmek üzere Kurumca verilen numarayı ifade eder.

İl kodu, ilçe kodu ve ünite kodu bu maddenin birinci fıkrasında açıklanan esaslar çerçevesinde bu işyerleri için de verilir.

İşyeri Bildirgesi İle Birlikte Verilecek Diğer Belgeler

İşveren, işyeri bildirgesi ekinde Kuruma vermesi gereken;

1. Daimi mahiyetteki işyerlerinde, işyerinin adresini gösterir yer­leşim belgesini,
2. Gerçek kişi işverenler yönünden kendilerinin, tüzel kişi işve­renler yönünden ise tüzel kişiliği temsile yetkili kişilerin imza sirküle­rini,

bir ay içinde Kuruma, elden vermekle veya posta yoluyla gön­dermekle yükümlüdür. İmza sirküleri Kuruma verilmesi gereken kişi­lerin, Üniteye bizzat müracaat ederek kimliklerinin tespitiyle birlikte imza beyanlarının alınmasını sağlamaları halinde, (b) bendinde isteni­len imza sirküleri artık istenilmez.

İşverenden iş alan alt işverenler, Kanundan doğan yükümlülükleri başlamadan önce, işyeri bildirgesi hariç, birinci fıkranın (b) bendinde belirtilen belgeyi ve asıl işverenle yapmış olduğu sözleşmenin bir ör­neğini, Kuruma elden verir veya posta yoluyla gönderirler.

Yukarıda belirtilen belgelerin yanı sıra;

1. Tüzel kişiler; hükmi şahsiyetin tescil edildiği Ticaret Sicil Ga­zetesini,
2. Adi ortaklıklar; noter onaylı ortaklık sözleşmesini.
3. İhale konusu işlerde; işin sözleşmesi veya işin üstlenildiğini gösterir idarenin yazısı,
4. İnşaat işyerlerinde; yapı ruhsatının fotokopisi, varsa arsa sahibi ile müteahhit arasındaki inşaat yapım sözleşmesi,

yukarıda belirtilen sürede ve usulle verilir.

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı çalıştırılan işyerlerinin tescilinde, işyeri bildirgesi yeterli olup eki belgeler ihtiyaç olması hâlinde ünitece iste­nir.

Belirli Yerde Yapılmayan ve Belirli Bir Merkezden Sevk ve İdare Edilen İşlerin Tescili

İşyeri bildirgesi, sigortalı çalıştırılmaya başlanılan, devir alınan veya başka bir işverene intikal eden işin belirli bir yerde yapılmaması hâlinde, işverenin ikametgâhının bulunduğu, bir “il”den diğer bir “il”e geçmesi ve devam etmesi hâlinde ise işin başladığı yeri çevresine alan üniteye verilir.

Büro, yazıhane gibi belli bir merkezden sevk veya idare edilme­yen ve faaliyeti belirli bir yere bağlı olmayan işler, belirli yerde ya­pılmayan işler olarak kabul olunur.

Belirli bir yerde yapılmayan işlerde işverenin ikametgâhı ile işin görüldüğü yerler, Kuruma ait ayrı ünite bölgelerinde bulunuyorsa, si­gorta işlemlerinin işverenin yazılı başvurması üzerine, işin yapıldığı yeri çevresine alan ünite veya ünitelerinden biri tarafından yürütülme­sine, Kurumca izin verilebilir.

Faaliyeti belirli bir yere bağlı olmamakla beraber, büro, yazıhane gibi belirli bir merkezden sevk ve idare edilen işler, belirli bir yerde yapılmış sayılır ve işyeri bildirgesi, işin sevk ve idare edildiği yeri çevresine alan üniteye verilir.

Tespit veya Resmî Belgelere İstinaden Tescil

İşveren tarafından işyeri bildirgesinin verilmemiş olması hâlinde,

1. Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurların­ca, fiilen yapılan denetimler sonucunda veya işyeri kayıtlarından yapı­lan tespitlere,
2. Kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde veya Kanunun 8 inci maddesinin yedinci fıkrasına göre kamu idareleri ile Kanunun 100 üncü maddesine göre 5411 sayılı Kanun kapsamın­daki kuruluşlar, döner sermayeli kuruluşlar, diğer gerçek ve tüzel kişi­lerden, kamu idareleri ile kanunla kumlan kurum ve kuruluşlardan, Kanunun 90 inci maddesinin birinci ve dördüncü fıkralarına göre Ku­ruma yapılacak bildirimlerden veya ruhsat vermeye yetkili merciler­den alınan bilgilere,
3. Mahkeme kararlarına istinaden re’sen tescil edilir.

İşyerinin Nakli, Devri, İntikali

Sigortalı çalıştırılan bir işyerinin;

1. Faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakle­dilmesi hâlinde nakleden işverence, başka bir işverene devredilmesi hâlinde ise devralan işverence; nakil veya devir tarihini takip eden on gün içinde,
2. İşverenin ölümü ile işyerinin mirasçılarına intikali hâlinde ise mirasçılarınca ölüm tarihinden itibaren üç ay içinde,

işyeri bildirgesi verilir.

İşyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakle­dilmesi hâlinde işyeri bildirgesi verilmez, ancak, nakil tarihini takip eden 10 gün içinde durum, işverence eski ve yeni üniteye bir yazı ile bildirilir. Yeni ünite, nakil bilgilerine dayanarak yeni bir işyeri sicil numarası verir. Eski ünitedeki işyeri dosyasındaki tescile esas bilgi ve belgelerin birer örneği yeni ünitede açılan dosyaya konulur.

Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi şirketlerin nevilerinin de­ğişmesi, birleşmesi, bölünmesi veya diğer bir şirkete katılması duru­munda hu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilan tarihini, adi şirketlerde ise şirkete yeni ortak alınması durumunda en geç yeni orta­ğın alındığı tarihi takip eden on gün içinde, işverenlerce bu husus işye­ri bildirgesi ile Kuruma bildirilir. İşyerlerinde işletme adı değişiklikle­rinde işyeri bildirgesi verilmez. Değişiklik, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirilir.

Aynı işverene ait olup, aynı veya birden fazla ünite bölgesinde olduğu hâlde tek dosyada işlem gören işyerlerinden, bir veya bir kaçı­nın başka bir işverene devredilebilmesi, işyerlerinin Kuruma borcunun bulunmaması veya devredilecek işyerinin borcunun belirlenebilmesi koşuluyla kabul edilebilir.

Maaş ödemeleri Maliye Bakanlığına bağlı saymanlıklarca yapılan Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen sigortalıları çalıştıran kamu idarelerinden saymanlığı değişenler deği­şiklik tarihini takip eden on gün içinde yazılı olarak bildirilir.

Kamu idaresinin başka bir kamu idaresine devri veya birleşmesi hâlinde, devir alan veya birleşen kamu idaresince dayanağı bilgi ve belgelerle birlikte durum, devir veya birleşme tarihini takip eden on gün içinde Kuruma yazılı olarak bildirilir.

İki veya daha fazla kamu idaresinin yeni bir kamu idaresi adı al­tında birleşmesi durumunda yeni kurulan kurumca, birleşme tarihini takip eden on gün içinde işyeri bildirgesi verilerek birleşmeye ilişkin bilgi ve belgeler gönderilir.

Kamu idarelerinin aynı il içindeki adres veya isim değişiklikleri, dayanağı bilgi ve belgeleriyle birlikte değişiklik tarihini takip eden on gün içinde Kuruma bildirilir.

Kamu idaresinin özelleştirilmek suretiyle satışının yapılması hâ­linde, satışı yapılan kurum, durumu satış işleminin onaylandığı tarihi takip eden on gün içinde ilgili belgeleriyle birlikte Kuruma bildirir.

Alt İşverenlerin ve Sigortalıyı Geçici İş İlişkisi Çerçeve­sinde Devralan İşverenin Yükümlülüğü

Asıl işverenden iş alan ve kendi adına sigortalı çalıştıran alt işve- Bu kişiler, çalıştırdıkları sigortalıları, asıl işverenle yapmış oldukları sözleşmenin Kuruma ibraz edilmesi kaydıyla asıl işveren adına tescil edilmiş olan işyerinden alacakları numara ile Kuruma bildireceklerdir.

Sigortalıyı geçici iş ilişkisi çerçevesinde devralan işveren adına işyeri dosyası açılmaz; ancak sigortalıyı devralan işveren, devraldığı sigortalıyı çalıştırmaya başlamadan önce, sigortalısını devir aldığı iş­verenle yapmış olduğu sözleşmeyi Kuruma ibraz etmesi kaydıyla, müteselsilen sorumlu olduğu yükümlülüklerini, sigortalıyı devir aldığı işverene ait işyeri sicil numarası üzerinden Kurumca kendisine verile­cek özel bir numara ile yerine getirebilir.

(4/c) Sigortalılarını Çalıştıran İşverenlerin İşyeri Tescil Yükümlülüğü

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran işverenlerin, işyeri bildirgesini, en geç sigortalı çalıştırmaya başladıkları tarihte Kuruma vermeleri ge­rekmektedir.

5510 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre iştirakçi çalıştıran ve 5510 sayılı Kanunun yürürlü­ğe girdiği tarihten sonra da 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri çalıştırmaya devam eden kamu idareleri, işyeri bildirgesini, en geç 24/10/2008 tarihine kadar Kuruma vermek zorundadırlar.

Maaş ödemeleri Saymanlıklarca yapılan Kamu kurum ve kuruluş­larının tahakkuk dairelerinin her biri ayrı işyeri olarak tescil edilebile­ceği gibi, istenilmesi halinde tahakkuk dairelerinin birleştirilmesi sure­tiyle bir veya birkaç işyeri olarak da tescil edilebilecektir.

Örnek 1: (A) Malmüdürlüğünde maaş tahakkukları îlçe Milli Eğitim Müdürlüğü İlköğretim Okulları adı altında toplu olarak yapılan İlköğretim Okullarının tescil işlemleri ayrı ayrı yapılabileceği gibi is­tenilmesi halinde İlköğretim Okulları adı altında tek bir işyeri dosyası açılmak suretiyle tescil işlemi yapılabilecektir.

Örnek 2: (B) Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı idari ve akademik birimlerin maaş tahakkukları ve prim ödemeleri her birim için ayrı ay­rı yapılması durumunda her bir birimin ayrı bir işyeri olarak tescili yapılabileceği gibi istenilmesi halinde tüm birimlerin tek bir işyeri olarak tescil işlemi yapılabilecektir.

İşveren tarafından işyeri bildirgesinin verilmemiş olması halinde, işyeri Kuramca re’sen tescil edilir.

İşyerinde, Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran işveren, işyeri bildirgesini e-sigorta ile Kuruma göndermek zorundadır. İşyeri bildirgesinin internet ortamında düzenlenerek gönderilmesinden sonra bilgisayardan alınan sıra numa­ralı çıktısı ıslak imza ile onaylanarak Kuruma gönderilecektir.

İşyerinin internetten tescil edilmesi işlem adımları aşağıda belir­tildiği gibidir:

1. Kullanıcı, Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarasını kullanmak suretiyle sisteme giriş yapacaktır.
2. Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarasının geçerli bir numara olduğunun doğrulanmasından sonra, bu numara ile işyeri tescil uygu­lamasına girilecektir. Uygulama ile onay aşamasına kadar işyeri tescili oluşturulabilmekte, düzeltilebilmekte veya silinebilmektedir. Onayla­nan belge üzerinde herhangi bir değişiklik yapılması mümkün değil­dir.

İnternet ortamında gönderilen işyeri bildirgesinin sıra numaralı bilgisayardan alınan çıktısı, ıslak imza ile onaylı bir şekilde Kuruma gönderilir. Kurama verilecek ıslak imzalı ve onaylı işyeri bildirgesine göre işyeri dosyası açılarak, işyeri sicil numarası ve tahakkuk / tediye ile ilgili kamu görevlileri adına oluşturulan kullanıcı adı ve kullanıcı şifresi yazıyla ilgili Kamu İdaresine bildirilir.

Kamu idarelerine verilen işyeri sicil numarasındaki;

1. a) Ünite kodu, işyerinin işlem gördüğü ünitenin kodunu,
2. Saymanlık numarası, oniki haneli saymanlık ve kurum numa­rasının ilk altı hanesini, bu numaranın ilk iki hanesi saymanlığı, takip eden iki hanesi, sigortalının çalıştığı işyerinin bulunduğu ili, son iki hanesi ise ilçe kodunu,
3. Kurum numarası, oniki haneli saymanlık ve kurum numarası­nın son altı hanesinde gösterilen ve sigortalı çalıştırılan kamu kuru- munu ifade etmek üzere Sosyal Güvenlik Kurumunca verilen numara­yı,
4. İl kodu, işyerinin bulunduğu ile ait trafik kod numarasını,
5. İlçe kodu, işyerinin bulunduğu ilçenin ilçe kod numarasını, ifade eder.

Kamu idarelerinin tescili için, işyeri bildirgesinin verilmesi ye­terli olup, ihtiyaç duyulan belgeler Kurumca yazı ile ayrıca istenile­cektir.

Aynı kamu kurum ve kuruluşunda, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamına giren sigor­talıların çalıştırılması halinde, (a) bendi kapsamına giren sigortalılar için ayrı, (c) bendi kapsamına giren sigortalılar için ayrı işyeri bildir­gesi düzenlenerek ayrı ayrı işyeri dosyası tescil edilecektir.