Sigortalılık Süresinin Tespiti Davası Hakkında Pratik Bilgiler
SİGORTALILIK SÜRESİNİN TESPİTİ DAVALARI
Görev: 5521 sayılı İİş Mahkemeleri Kanunu’nun 1. maddesine goüre, sigortalılık
suüresinin tespitine ilişkin davaların, iş mahkemesinde (birden fazla iş mahkemesi bulunup,
sosyal guüvenlikle ilgili davalara bakmakla goürevli olan varsa, bu konuda goürevlendirilen iş
mahkemesinde) iş mahkemesi kurulmamış olan yerlerde, iş mahkemesi sıfatı ile asliye
hukuk mahkemelerinde açılıp goüruülmesi gerekir.
Yetki: sigortalılık suüresinin tespitine ilişkin davalarda, çalışmaların geçtigği yer veya
davalılardan birisinin ikametgaâhının bulundugğu yer mahkemesi yetkilidir. Ancak davanın
açıldıgğı yer, davanın açılmadan oünce buüyuükşehir belediyesi sınırları içine alınmış ise il agğır
ceza mahkemesinin yetki sınırları esas alınarak ildeki iş mahkemesi yetkilidir
(Y.10.H.D.13.06.2006 tarih ve 2446-9008 sayılı kararı).
Yargıtay 10. Hukuk Dairesi’nin yerleşmiş uygulamalarında, prim borcuna ilişkin
davaların, işlemi yapan kurum uünitesinin bulundugğu yer iş mahkemesinde açılması
gerektigği ve kesin yetkiyi oluşturdugğu, bunun dışındaki davalarda yetki kamu duüzenine
ilişkin sayılmadıgğından, ilk itiraz olarak ileri suüruülebilecegği esas alınmakta ise de; Yargıtay
21. Hukuk Dairesi, 26.09.2012 tarih ve 14995-15660 sayılı kararında, İİş Mahkemeleri
Kanunu’nda kamu duüzenine ilişkin kesin yetki kuralının duüzenlendigğini belirtmiştir. Bu
goüruüşe goüre, yetkili olup olmadıgğının mahkemece kendiligğinden degğerlendirilmesi gerekir.
Taraf ve Husumet Yönünden: Davacı olarak, sigortalının kendisi veya yasal temsilcisi,
sigortalının oülmuüş olması durumunda, mirasçıları veya bunların yasal temsilcileri, hizmet
soüzleşmesine dayalı sigortalılık suüresinin tespitine ilişkin davalarda, sigortalı sendika uüyesi
ise verecegği yetki belgesi ile sendika temsilcisi tarafından dava açılabilir.
Davalı olarak, Bagğ-Kur sigortalılık suüresine ilişkin uyuşmazlıklarda, husumetin SGK
Başkanlıgğı’na yoüneltilmesi gerekir. Hizmet soüzleşmesine dayalı sigortalılık suürelerinin
tespitine ilişkin davalarda husumetin, işverenle birlikte, verilecek tespit huükmuünuün
uygulayıcısı oldugğundan, SGK Başkanlıgğı’na da yoüneltilmesi gerekir.
Taraflar arasında zorunlu veya ihtiyari dava arkadaşlıgğı bulunmadıgğı suürece farklı
davacılar tarafından aynı işverene ya da aynı davacı tarafından farklı işverenlere karşı aynı
dosyada husumet yoüneltilerek dava açılamaz (YHGK 09.05.2007 tarih ve 21/255-260 sayılı
kararı; Y.10.HD 15.02.2011 tarih ve 2009/13306 – 2011/1643 sayılı kararı).
İİşveren olarak gerçek veya tuüzel kişiligği bulunmayanlar adına da kurumda işyeri
tescili yapılması muümkuünduür. Ancak usul hukuku açısından gerçek veya tuüzel kişiligği
bulunmayanların taraf ehliyeti bulunmayıp kendilerine dava ile husumet
yoüneltilemeyecegğinden, gerçek veya tuüzel kişi olan işverenler belirlenip husumetin dogğru
kişilere yoüneltilmesi sagğlanmalıdır. Ayrı bir tuüzel kişiligği bulunmadıgğından iş ortaklıgğını
oluşturan gerçek veya tuüzel kişiler belirlenip husumetin bunlara yoüneltilmesi gerekir.
İİşverenler arasında, asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulundugğu durumlarda, alt
işverene mutlaka husumet yoüneltilmelidir. Asıl işveren, prim borçlarından kuruma karşı alt
işverenle birlikte muüteselsilen sorumlu oldugğundan asıl işverene de husumetin
yoüneltilmesi sagğlanmalıdır.
Kurum il muüduürluüklerinin tuüzel kişiligği bulunmadıgğından, husumetin SGK
Başkanlıgğı’na yoüneltilmesi gerekir. Dava dilekçesinde, husumetin kurum il muüduürluügğuüne
yoüneltilmesi durumunda, kurum kendisini avukat ile temsil ettirir ise hasımda yanılma
sayılarak husumetin SGK Başkanlıgğı’na yoüneltilmesi sagğlanıp yargılamaya devam
edilmelidir.
İİş mahkemelerindeki yargılama basit yargılama usuluüne tabidir. Ancak duruşma
açılarak karar verilmesi gerekir (Y. 10.H.D. 12.06.2012 tarih 10139-11255 sayılı Karar).
Konuya 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sagğlık Sigortası Kanunu’nun yuüruürluük
tarihi olan 01.10.2008 tarihi oüncesi ve sonrası olarak bakmakta yarar bulunmaktadır.
Bilindigği uüzere bu yasadan oünce hizmet soüzleşmesi ile çalışanlar 506 sayılı SSK Kanunu,
kendi adına ve bagğımsız çalışanlar 1479 sayılı Bagğ-Kur Kanunu, kamu idarelerinde
çalışanlar ise 5434 sayılı Emekli Sandıgğı Kanunu kapsamındaydı. Bundan başka 2925 sayılı
Tarım İİşçileri Kanunu SSK kapsamında, 2926 sayılı Kanunla tarımda kendi adına ve
hesabına çalışanlar Bagğ-Kur kapsamında degğerlendirilmekteydi. 5510 sayılı Kanun ile
sosyal guüvenlik kurumları norm ve standart birligği sagğlamak amacıyla tek çatı altına
toplanmıştır.
Esasen 5510 sayılı kanun 01.10.2008 tarihi sonrasındaki çalışmalar ve sigortalılıklar
yoünuünden uygulanacaktır. Ancak 01.10.2008 tarihi oüncesi çalışmalar yoünuünden ise 5510
sayılı Kanun’un geçici 7. maddesinde, bu yasanın yuüruürluük tarihine kadar 506 sayılı, 1479
sayılı, 2925 sayılı, muülga 2926 sayılı, 5434 sayılı Yasalar ile 506 sayılı Yasa’nın geçici 20.
maddesine goüre sandıklara taâbi sigortalılık başlangıçları ile hizmet suüreleri, fiilıâ hizmet
suüresi zammı, itibarıâ hizmet suüreleri, borçlandırılan ve ihya edilen suüreler ve sigortalılık
suüreleri tabi oldukları yasa huükuümlerine goüre degğerlendirilecegği yoünuündeki huükuüm ile
genel olarak yasaların geriye yuüruümemesi (geçmişe etkili olmaması) kuralı karşısında
davacının tabi oldugğu sosyal guüvenlik kurumu goüzetilerek 506, 1479, 2926, 2925 ya da
5434 sayılı Yasa huükuümleri uygulanabilecektir