Kovuşturmaya Yer Olmadığına (Kovuşturmamaya) Karar Verilmesi (Takipsizlik Kararı)

Cumhuriyet savcısı, soruşturma evresi so­nunda, kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi (1) veya kovuşturma olanağının bulunmaması hâl­lerinde (2) kovuşturmaya yer olmadığına karar verir. Bu karar, suçtan zarar gören ile önceden ifadesi alınmış veya sorguya çekilmiş şüphe­liye bildirilir. Kararda itiraz hakkı, süresi ve mercii gösterilir (CMK m. 172/1).

Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildikten sonra kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak yeni delil elde edil­medikçe ve bu hususta sulh ceza hâkimliğince bir karar verilmedikçe, aynı fiilden dolayı kamu davası açılamaz (CMK m. 172/2). Yeni delilden anlaşılması gereken, kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilirken dosyada bulunmayan veya bulu­nup da değerlendirmeye alınmayan delildir.

Ayrıca 2018 yılında yapılan değişiklikle ko­vuşturmaya yer olmadığına dair kararın etkin so­ruşturma yapılmadan verildiğinin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tes­pit edilmesi veya bu karar aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon so­nucunda düşme kararı verilmesi üzerine, kara­rın kesinleşmesinden itibaren üç ay içinde talep edilmesi hâlinde yeniden soruşturma açılacağı düzenlenmiştir.

Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına İtiraz

Suçtan zarar gören, kovuşturmaya yer ol­madığına dair kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren onbeş gün içinde, bu kararı veren Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulun­duğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine itiraz ede­bilir (CMK m. 173/1). Bu, 6545 sayılı Yasa’nın bir yeniliğidir. Değişiklikten önce itiraz, kararı veren Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesine en yakın ağır ceza mahkemesine yapılabiliyordu. İtiraz dilek­çesinde, kamu davasının açılmasını gerektirebi­lecek olaylar ve deliller belirtilir (CMK m. 173/2).

Sulh ceza hâkimliği, kararını vermek için soruşturmanın genişletilmesine gerek görür ise bu hususu açıkça belirtmek suretiyle, o yer Cumhuriyet başsavcılığından talepte bulunabi­lir; kamu davasının açılması için yeterli nedenler bulunmazsa, istemi gerekçeli olarak reddeder; itiraz edeni giderlere mahkûm eder ve dosyayı Cumhuriyet savcısına gönderir. Cumhuriyet sav­cısı, kararı itiraz edene ve şüpheliye bildirir (CMK m. 173/3).

Sulh ceza hâkimliği istemi yerinde bulur­sa, Cumhuriyet savcısı iddianame düzenleyerek mahkemeye verir (CMK m. 173/4).

İtirazın reddedilmesi halinde aynı fiilden do­layı kamu davası açılabilmesi için yeterli şüphe oluşturacak yeni delil elde edilmeli ve bu hususta sulh ceza hâkimliğince bir karar verilmelidir.

Öte yandan, yukarıda da belirttiğimiz üzere, Cumhuriyet savcısının kamu davasının açılma­ması hususunda takdir yetkisini kullandığı hâller­de bahsi geçen itiraza (kovuşturmama davasına) ilişkin hükümler uygulanmayacaktır.