Kişileri ve Araçları Durdurma Nasıl Yapılır?

Durdurmada makul sebep

Polis, suç veya kabahat işlenmesini önlemek, kişilerin hayatı, vücudu veya malvarlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek, suç işledikten sonra kaçan faili yakalamak  veya  hakkında  yakalama  emri  bulunan  kişileri  tespit  etmek amacı  ile,  kişileri  ve  araçları  durdurma  yetkisine  sahiptir  (PVSK 4A/1).

Durdurma  ve  kimlik  sorma  yetkilerinin  kullanılması  için  polisin tecrübesine  ve  içinde  bulunulan  durumdan  edindiği  izlenime  dayanması yeterli olup (makul sebep), hakim kararı alınması gerekmez.

Polisin, durdurduğu kişinin üzerinde veya aracında silah veya tehlike  oluşturan  diğer  bir  eşyanın  bulunduğu  hususunda  yeterli  şüphe olması halinde, kendisine veya başkalarına zarar verilmesini önlemek amacına yönelik gerekli tedbirleri alabilme yetkisi bulunmaktadır. Fakat bu amaçla kişinin üzerindeki elbisenin çıkarılması veya aracın, dışarıdan  bakıldığında  içerisi  görünmeyen  bölümlerinin  açılması  istenemez.

Silah araması, yoklama suretiyle denetleme

2015-6638  sK  ile PVSK  4/A‟daki  düzenlemeye  ek  yapılarak,  el ile  dıştan  kontrol  hariç,  kişinin  üstü  ve  eşyası  ile  aracının  dışarıdan bakıldığında  içerisi  görünmeyen  bölümlerinin  aranması;  içişleri  Bakanlığı  tarafından  belirlenecek  esaslar  dâhilinde mülki  amirin görevlendireceği kolluk amirinin yazılı, acele hâllerde sonradan yazıyla  teyit edilmek üzere sözlü emriyle yapılabilir hale getirilmiş, kolluk amirinin  kararı  yirmi  dört  saat  içinde  görevli  hâkimin  onayına  sunulma şartına  bağlanmıştı. Anayasa Mahkemesi Ağustos  2017  tarihli  kararı ile sözlü arama emri verilmesini iptal etmiştir.

Durdurma  yetkisinin  doğduğu  durumlarda  (PVSK  4A/1),  kolluk görevlisi durdurduğu kişi üzerinde silah bulunduğu hususunda “yeterli şüphenin”  varlığı  halinde,  zarar  vermesini  önlemek  amacına  yönelik tedbirleri  PVSK  4A/6  uyarınca  alır  ve  yoklama  suretiyle  denetleme yapılabilir (Arama Yönetmeliği 14). Yoklama, “arama” olmadığından, yoklama denetimini yapabilmek için, yazılı emir alınması gerekmez.

PVSK  4/A  uyarınca  tehlikenin  önlenmesi  amacıyla  yapılan  durdurmalarda, kişinin üzerinde veya aracında silah bulunduğu konusunda makul  şüphe varsa, kolluk amirinin yazılı emri  ile CMK 119/1‟de yer alan önleme araması yetkisini de kullanılabilir.

PVSK 4/A kapsamında (yazılı emir  ile) yapılan araç aramalarına ilişkin olarak kişiye, arama gerekçesini de içeren bir belge verilir.