Karşılıksız Yararlanma Suçu Nedir? Cezası Ne Kadar?
KARŞILIKSIZ YARARLANMA
MADDE 163.- (1) Otomatlar aracılığı ile sunulan ve bedeli ödendiği takdirde yararlanılabilen bir hizmetten ödeme yapmadan yararlanan kişi, iki aydan altı aya kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
(2) Telefon hatları ile frekanslarından veya elektromanyetik dalgalarla yapılan şifreli veya şifresiz yayınlardan sahibinin veya zilyedinin rızası olmadan yararlanan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
KARŞILIKSIZ YARARLANMA SUÇU SUÇLA KORUNAN HUKUKSAL DEĞER:
Bu suçla korunan hukuksal değer, bir bütün olarak malvarlığı değerleridir.
KARŞILIKSIZ YARARLANMA SUÇU SUÇUN KONUSU:
Suçun maddi konusunu, “otomatlar aracılığı ile sunulan bir hizmet” (163/1. fıkra); “telefon hatları ile frekansları veya elektromanyetik dalgalarla yapılan şifreli veya şifresiz yayınlar” (163/2.fıkra) oluşturmaktadır.
KARŞILIKSIZ YARARLANMA SUÇU SUÇUN FAİLİ VE MAĞDURU:
Maddede, suçun faili olabilecek kişiler bakımından herhangi bir özellik aranmadığından, otomatlar aracılığıyla sunulan hizmetlerden bedelini ödemeden; telefon hatları ile frekanslarından veya elektromanyetik dalgalarla yapılan şifreli veya şifresiz yayınlardan sahibinin veya zilyedinin rızası olmadan yararlanan herkes bu suçun faili olabilir.
Suçun mağduru ise, otomatlar aracılığıyla sunulan hizmetin, telefon hatları ile frekanslarının veya elektromanyetik dalgalarla yapılan şifreli veya şifresiz yayınların sahibi veya zilyedi olan gerçek veya tüzel kişilerdir.
KARŞILIKSIZ YARARLANMA SUÇU SUÇUN MADDİ UNSURU:
163.maddede yer alan ve birbirinden bağımsız olarak “karşılıksız yararlanma” suçunun işleniş biçimlerini oluşturan eylemler üç ana başlık altında incelenebilir. Bunlar;
Otomatlar aracılığı ile sunulan bir hizmetten ödeme yapmadan yararlanmak.
Telefon hatları ile frekanslarından sahibinin veya zilyedinin rızası olmadan yararlanmak.
Elektromanyetik dalgalarla yapılan şifreli veya şifresiz yayınlardan sahibinin veya zilyedinin rızası olmadan yararlanmak.
KARŞILIKSIZ YARARLANMA SUÇU SUÇUN MANEVİ UNSURU:
163/1.fıkradaki suç bakımından ödeme yapmadan karşılıksız olarak otomattan yararlanma iradesi ve kastının, 163/2.fıkradaki suçlar bakımından da sahibinin veya zilyedinin rızası olmadan karşılıksız yararlanma kastının bulunması halinde suçun manevi unsuru oluşur. Mağdurun rızası (TCK. 26/2.md.) bu suçta hukuka aykırılığı ortadan kaldırır.
KARŞILIKSIZ YARARLANMA SUÇU KOVUŞTURMA, GÖREVLİ MAHKEME, SUÇUN YAPTIRIMI VE DAVA ZAMANAŞIMI:
Kovuşturma: Karşılıksız yararlanma suçlarının bütün işlenme biçimleri C.Savcılığınca re’sen (kendiliğinden) soruşturulur ve kovuşturulur.
Görevli Mahkeme: Bu suçtan dolayı açılan davalara bakma görevi, 5235 sayılı Kanunun 10.maddesi uyarınca Sulh Ceza Mahkemesine aittir. Fail, suç tarihinde 18 yaşını doldurmamışsa davaya bakma görevi, 5395 sayılı ÇKK.nun 26.maddesi gereğince çocuk mahkemesine aittir.
Suçun Yaptırımı: 163.maddenin 1. ve 2.fıkralarında seçimlik cezalar öngörülmüştür. Hâkim, seçimlik hapis veya adli para cezasından yalnızca birine hükmedebilir. Maddenin 1.fıkrasında öngörülen suçun yaptırımı 2 aydan 6 aya kadar hapis veya adli para cezasıdır. Maddenin 2.fıkrasındaki suçlar için 6 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası öngörülmüştür. Her iki fıkradaki suçlar bakımından uygulama yapılırken ve temel ceza belirlenirken TCK.nun 61.maddesinde belirtilen hususlar göz önünde bulundurulacaktır.
Dava Zamanaşımı: 163.maddede öngörülen suçun bütün işlenme biçimleri bakımından dava zamanaşımı süresi 8 yıldır (TCK 66/l-(e) bendi). Çocuklar tarafından zamanaşımı süresi hesaplanacaktır. Durma ve kesme sebeplerinin varlığı halinde dava zamanaşımı süresi 67.madde hükmü gözetilerek belirlenecektir.