Kararların gerekçeli olma zorunluluğu nedir?

Anayasa ve Ceza Muhakemesi Kanunu, mahkemelerce verilen kararların gerekçeli olması gerektiğini söylemektedir. Anayasa madde 141, bütün mahkemelerin her türlü kararının gerekçeli olarak yazılması gerektiğini belirtmektedir. Ceza Muhakemesi Kanunu da birçok hükmünde mahkeme kararlarında gerekçenin gösterilmesi gerektiğine vurgu yapmış olduğu gibi 289. maddesinde kanunda gösterilen biçimde gerekçe içermeyen kararların Yargıtay tarafından bozulacağını hükme bağlamıştır. Çoğunluğun görüşüne katılmayan hakimler de farklı görüşte olmalarının gerekçelerini göstererek karşı oy yazısı yazmalıdırlar. Faile ve fiile ilişkin hususların nasıl değerlendirildiği, neden cezanın alt veya üst sınırdan verildiği, neden cezada indirime gidildiği gibi hususların dayanağı olan nedenler gösterilmelidir. Gerekçede iddia ve savunmanın iddiaları, hükme esas alınan delillerin değerlendirilmesi, sanığın fiilinin nitelendirilmesi gibi hususlar mantıklı bir şekilde gösterilmelidir. Uygulamada “usul ve yasaya aykırı olmak” gibi çok sık görülen basmakalıp, genel ifadeler yeterli gerekçe olarak kabul edilmemelidir. Bu tür klişeleşmiş ifadelere yer evren mahkeme kararları da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından adil yargılanma hakkının ihlal edildiği gerekçesi ile insan haklarına aykırı kabul edilmekte ve mahkumiyet kararları vermektedir.