İstihkak Davası Açılırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

İlgili Yasa

İCRA VE İFLÂS YASASI MADDE 96- Borçlu, elinde bulunan bir malı başkasının mülkü veya rehni olarak gösterdiği yahut üçüncü bir şahıs tarafından o mal üzerinde mülkiyet veya rehin hakkı iddia ettiği takdirde, icra dairesi bunu haciz ve icra tutanaklarına geçirir ve keyfiyeti iki tarafa bildirir.

İcra dairesi aynı zamanda istihkak iddiasına karşı itirazları olup olmadığını bildirmek üzere alacaklı ve borçluya üç günlük mühlet verir. Sükutları halinde istihkak iddiasını kabul etmiş sayılırlar.

Malın haczine muttali olan borçlu veya üçüncü şahıs, ıttıla tarihinden itibaren yed gün içinde istihkak iddiasında bulunmadığı takdirde, aynı takipte bu iddiayı ileri sürmek hakkını kaybeder. İstihkak iddiasının yapıldığı veya istihkak davasının açıldığı tarihte istihkak müddeisi ile birlikte oturan kimseler yahut bu şahısların iş ortakları, iddianın yapıldığı tarihte veya istihkak davası 97.maddenin 9’ncu fıkrası gereğince açılmışsa davanın açıldığı tarihte malın haczine ıttıla kesbetmiş sayılırlar.

Üçüncü kişilerin istihkak iddiası

MADDE 97- İstihkak iddiasına karşı alacaklı veya borçlu tarafından itiraz edilirse, icra memuru dosyayı hemen tetkik merciine verir. Merci dosya üzerinde veya lüzum görürse ilgilileri davet ederek murafaa ile yapacağı inceleme neticesinde varacağı kanaate göre takibin devamına veya talikine karar verir.

İstihkak davasının <urf satışı geri bırakmak gayesiyle kötüye kullanıldığını kabul etmek için ciddi sebepler bulunduğu takdirde merci takibin taliki talebini reddeder.

Takibin talikine karar verilirse, haksız çıktığı takdirde alacaklının muhtemel zararına karşı davacıdan 36’ncı maddede gösterilen teminat alınır.

Teminatın cins ve miktarı mevcut delillerin mahiyetine göre takdir olunur.

Takibin devamına dair verilen merci kararı temyiz olunamaz.

Üçüncü şahıs, merci kararının temim veya tebliğinden itibaren yedi gün içinde tetkik merciine istihkak davası açmaya mecburdur. Bu müddet zarfında dava edilmediği takdirde üçüncü şahıs alacaklıya karşı iddiasından vazgeçmiş sayılır.

Kiralanan yer veya sicile kayıtlı gemilerdeki hapis hakkına tâbi eşya ile ilgili istihkak davaları Borçlar kanununun 268.maddesinin 1.fıkrasında yazılı hükümlere uygun olmadıkça talik emri verilemez.

Dava esnasında 106.maddedeki müddetler cereyan etmez.

Yukardaki hükümler dairesinde kendisine istihkak talebinde bulunmak imkânı verilmemiş olan üçüncü şahıs, haczedilen şey hakkında veya satılıp da bedeli henüz alacaklıya verilmemişse, bedeli hakkında, hacze ıttıla tarihinden itibaren yedi gün içinde, tetkik merciinde istihkak davası açabilir. Aksi takdirde aynı takipte bu iddiayı ileri sürmek hakkını kaybeder. Bu halde davacının talebi üzerine merci hâkimi takibin talik edilip edilmemesi hakkında yukardaki hükümler dairesinde acele karar vermeye mecburdur. Bu karar diğer taraf dinlenmeksizin de verilebilir.

İstihkak davası neticelenmeden mahcuz mal paraya çevrilmiş bulunursa merci hâkimi işbu bedelin yargılama neticesine kadar ödenmediği veya teminat karşılığında veya hâlin icabına göre teminatsız derhal alacaklıya verilmesi hususunda ayrıca karar verir.

İstihkak davasına umumi hükümler dairesinde ve basit yargılama usulüne göre bakılır.

Mahcuz eşya ile ilgili olarak icra memuruna dermeyan edilen iddiada üçüncü şahıs ve borçlunun birleşmeleri alacaklıya müessir değildir. Üçüncü şahıs bu iddiasını ispat etmesi lâzımdır. Ancak, üçüncü şahsın mahcuz eşyanın kendisinin mülkü veya kendisine merhun olduğu hakkındaki iddiasının borçlu tarafından kabulü kendi aleyhine delil teşkil eder ve ileride bu ikrara aykırı hiçbir iddiada bulunamaz.

İstihkak davası üzerine takibin talikine karar verilip de neticede dava reddolunursa alacaklının alacağından bu dava dolayisiyle istifası geciken miktarının yüzde kırkından aşağı olmamak üzere davacıdan tazminat alınmasına hükmolunur.

Davanın reddi hakkındaki kararı temyiz eden istihkak davacısı icra dairesinden 36.maddeye göre mühlet isteyebilir.

İstihkak davası sabit olur ve birinci fıkra gereğince istihkak iddiasına karşı itiraz eden alacaklı veya borçlunun kötü niyeti tahakkuk ederse haczolunan malın değerinin yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere itiraz edenden tazminat alınmasına asıl dava ile birlikte hükmolunur.

Koca aleyhine yapılmış bir hacizde karı şahsi malları üzerindeki haklarını Medeni Kanunun 160’ncı maddesi hükmüne tâbi olmaksızın kendisi takip edebilir.

İstihkak davasına karşı haczi yaptıran alacaklı bu kanunun 11.babı hükümlerine dayanarak ve muvakkat veya kafi aciz belgesi ibrazına mecbur olmaksızın mütekabilen iptal davası açabilir. Dava ve mütekabil davada tarafların gösterecekleri bütün delilleri hâkim serbestçe takdir eder.

İstihkak davaları sür’atle ve diğer davalardan önce görülerek karara bağlanır.

İstihkak davalarında mülkiyet karinesi

MADDE 97.a- Bir menkul malı elinde bulunduran kimse onun mâliki sayılır. Borçlu ile üçüncü şahısların menkul malı birlikte ellerinde bulundurmaları halinde dahi mal borçlu elinde addolunur. Birlikte oturulan yerlerdeki mallardan mahiyetleri itibariyle kadın, erkek ve çocuklara aidiyetleri açıkça anlaşılanlar veya örf ve adet, sanat, meslek veya meşgale icabı olanlar bunların farz olunur. Bu karinenin aksini ispat külfeti iddia eden kişiye düşer.

İstihkak davacısı malı ne suretle iktisab ettiğini ve borçlunun elinde bulunmasını gerektiren hukukî ve fiilî sebep ve hâdiseleri göstermek ve bunları ispat etmekle mükelleftir.

MADDE 98- Çalınmış ve zayi edilmi şeyler hakkında Kanunu Medeninin 902, 903 ve 904.maddeleri hükmü mahfuzdur.

İcra dairesi tarafından pazarlık suretiyle yapılan satış Kanunu Medeninin 902.maddesinde mezkûr resmî arttırma hükmündedir.

MADDE 99- Haczedilen şey borçlunun elinde olmayıp da üzerinde mülkiyet veya rehin hakkı idrdia eden üçüncü bir şahıs nezdinde bulunursa icra memuru o şahıs aleyhine tetkik merciine müracaat için alacaklıya yedi gün mühlet verir. Bu mühlet içinde merci hâkimliğine dava ikame edilmezse üçüncü şahsın iddiası kabul edilmiş sayılır.

İstihkak Davası Açıklama

Haciz sırasında (istihkak) Hak sahibi olunduğu iddia edildiği takdirde, icra müdürü haciz tutanağına istihkak iddiasını yazdırır. Alacaklı ve borçluya durumu bildirir. Taraflar herhangi bir itirazda bulunmazlarsa istihkak iddiasını kabul etmiş sayılırlar. Ancak; istihkak iddiasına itiraz edilirse, icra müdürü dosyayı îcra Tetkik Merciine gönderir. Tetkik Mercii dosya üzerinde inceleme yapar. İstihkak iddiası yerinde ise icra takibinin geriye bırakılmasına, değilse devamına karar verir. Devamına karar verdiği takdirde 7 gün istihkak iddiasında bulunan Tetkik Merciine istihkak davası açacaktır

İstihkak Davası Görevli Mahkeme

İcra Tetkik Mercii

İstihkak Davası Yetkili Mahkeme

1. Takibin yapıldığı yer Tetkik Mercii,
2. Haczi yapan İcra Dairesinin bulunduğu yer Tetkik Mercii.

İstihkak Davası İstihkak İddiasında Bulunacak

1. Borçlu veya,
2. Üçüncü kişi,

İstihkak iddiasında Bulunulan

1. Alacaklı veya;
2. Borçlu.

İstihkak Davası Gözönünde Tutulacak Hususlar

1. Haciz sırasında (istihkak) Hak sahibi olunduğu iddiasında bulunanın isteği haciz tutanağına icra müdürü tarafından geçirilecektir.
2. İcra müdürü istihkak iddiasma diyeceklerini üç gün içinde bilindirmeleri için çağrı kâğıdı çıkaracaktır.
3. İstihkak iddiasına itiraz edilmemişse, iddia kabul edilmiş sayılacaktır.
4. İstihkak iddiasma itiraz halinde, icra müdürü; bir karar verilmek üzere icra takip dosyasını İcra Tetkik Merciine gönderecektir.
5. Tetkik Mercii; dosya üzerinde inceleme yapar, istihkak iddiasını yerinde görürse, takibin durdurulmasına karar verir.
6. İstihkak iddiası yerinde değilse, takibin devamına karar verecektir. Bu kararın bildirim gününden itibaren (7) gün içinde istihkak iddia eden, istihkak davası açmağa Bu süre içinde dava açmazsa, iddiasından vazgeçmiş saayılır.
7. Tetkik Mercii, gerekli görürse, tarafları çağırır, basit yargılama usulünü uygulayarak taraflara açıklamalı çağrı kâğıdı gönderir. Duruşma açar ve onları İstihkak iddiasını inceler ve sonucuna göre karar verebilir.
8. İstihkak iddiası ile istihkak davası aynı değildir. İstihkak iddiası icra müdürlüğüne yapılır, istihkak davası Tetkik Merciine açılır.