Hükümlülerin Dışarıyla İlişkileri Nasıl Düzenlenir?

Hükümlüyü Ziyaret

Hükümlü, belgelendirilmesi koşuluyla eşi, üçüncü dereceye kadar kan ve ka­yın hısımları ile vasisi veya kayyımı tarafından haftada bir kez ve ayrıca kuruma kabullerinde, zorunlu hâller dışında bir daha değiştirilmemek üzere, ad ve adresle­rini bildirdiği en fazla üç kişi tarafından, yarım saatten az ve bir saatten fazla ol­mamak üzere çalışma saatleri içinde ziyaret edilebilir, (m. 83/1)

Yukarda belirtilenler dışındaki kimselerin ziyaretine Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yazılı olarak izin verilebilir, (m. 83/2)

Görüşler kapalı ve açık olmak üzere iki biçimde yaptırılır, (m. 83/3)

Yabancı Hükümlüleri Ziyaret

Yabancı hükümlülerin, vatandaşı olduğu devletin diplomatik temsilciliği veya konsolosluğunun ziyaret istemleri, mevzuatta belirlenen esas ve usullere uygun olarak geciktirilmeden yerine getirilir, (m. 84/1)

Diplomatik temsilciliği veya konsolosluğu bulunmayan devletler vatandaşlığındaki hükümlüler ile mülteci veya vatansız olan hükümlülerin, yararlarını koru yan devletin diplomatik temsilciliği veya bu gibi kimseleri koruma görevini üst­lenmiş ulusal veya uluslararası kuruluşlarla görüştürülmelerinde yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır, (m. 84/2)

83 üncü madde hükümleri saklıdır, (m. 84/3)

Heyetlerin Ceza İnfaz Kurumlanın Ziyaretleri

Resmî kurum ve kuruluşlar, heyet hâlinde veya bireysel olarak ceza infaz kurumlarını ziyaret edebilmek ve hükümlülerle görüşebilmek için Adalet Bakanlığın dan izin almak zorundadırlar. Bilimsel araştırma yapanlarla görsel ve yazılı basın mensupları hakkında da bu hüküm uygulanır, (m. 85/1)

Hükümlü, denetim amacıyla, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerle yetkisi kabul edilen kurum ve kuruluşların temsilcileri tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ve Adalet Bakanlığının izniyle ziyaret edilebilir, (m. 85/2)

Bu ziyaret ve görüşmelerde güvenliği tehlikeye düşürmeyecek tedbirler kurum yönetimince alınır. Ziyaret ve görüşmeler yasal zorunluluk olmadıkça kurum görevlilerinin gözetiminde yapılır, (m. 85/3)

Güvenlik bakımından bir araya getirilemeyecek hükümlülerle toplu görüşme yapılamaz. Önceden izin verilmiş olsa bile doğal afet, yangın ve ayaklanma gibi olağanüstü durumlarda ziyaret ve görüşmeler ertelenebilir. (m. 85/4)

Ziyaret Ve Görüşlerde Uyulacak Esaslar

• Kapalı ve açık ceza infaz kurulularına ziyaret veya görüşe gelen resmi heyet ve özel kişiler, kurum güvenliğini tehlikeye sokacak davranışlarda bulunamaz, kurum güvenliği için alınan ve uygulanan yasal ve İdarî tedbirlerin değiştirilmesini isteyemezler.
• Kurumun düzen ve güvenliğini, hükümlülerin sağlığını bozabilecek nitelikteki eşya ve maddeler ile her türlü iletişim araçları ve taşıma izin belgesi olsa da sialhlar, kuruma sokulamaz. Ziyaret ve görüşlerde hükümlülere para, kıymetli ve eşya verilemez.
• Kurum görevlileri ve dış güvenlik görevlileri dahil olmak üzere, sıfat ve görevi ne olursa olsun, ceza infaz kurumlarına girenler duyarlı kapıdan geçmek zorundadır. Bu kişilerin üstleri metal dedektörle aranır; eşyaları x-ray cihazından ve­ya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirilir, ayrıca şüphe hâlinde elle aranır. Bu cihazların bulunmadığı yerlerde arama ve kontrol elle yapılır. Ancak milletvekille­ri, mülkî amirler, hâkim, Cumhuriyet savcıları ve bu sınıftan sayılanlar, avukatlar, noterler, ceza infaz kurumlan ve tutukevleri kontrolörleri, izleme kurulu başkan ve üyeleri, uluslararası sözleşmelerle yetkileri tanınmış kişi ve kuruluşların temsilcile­ri, ceza infaz kurumu ve tutukevi koruma birlik komutanı ile kurum müdürünün üstleri ağır cezayı gerektiren suçüstü hâlleri dışında elle aranamaz. Duyarlı kapı ci­hazının ikazının sürmesi hâlinde bu kişiler ancak, elle aramayı kabul ettikleri tak­dirde kuruma girebilirler. Ziyaret yerleri de ziyaret öncesi ve bitiminde aranır.

• Ceza infaz kurulularına giren avukatlarca, savunmaya ilişkin olduğu yazılı olarak beyan edilen belge ve dosyalar incelemeye tâbi tutulmaz.
• Konusu suç teşkil etmemekle birlikte ceza infaz kurulularına sokulması yasak olan her türlü eşya, çıkışta sahibine verilmek üzere idare tarafından muhafa­za altına alınır.
• Hükümlüler, odalarından çıkış ve dönüşlerinde ayrı yerlerde ve farklı me­murlarca üst ve eşya aramasına tâbi tutulurlar.
• Aramalarda insan onuruna saygı esastır.
• Ziyaret ve görüşlerde kurallara uymayan heyet ve kişilerin ziyaret ve görüşmeleri sürdürmelerine derhâl son verilir. Suç oluşturan davranışlar, ilgili İdarî ve .adlî makamlara bildirilir. Görüşme hakkına sahip özel kişilerin kurum güvenliğinin korunması amacıyla alınan tedbirlere aykırı davranışları ve istekleri nedeniyle görüşme hakları, kurumun en üst amirince bir aydan bir yıla kadar kısıtlanabilir. Mevzuatın avukatlar bakımından getirdiği hükümler saklıdır, (m. 86)

Hükümlü ve tutuklularm görüşlerin nasıl yaptırılacağı 17. 06.2005 tarih vc 25848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Hükümlü Ve Tutuklularm Ziya­nı Edilmeleri Hakkında Yönetmelik ile hüküm altına alınmıştır. Söz konusu Yönetmeliğe göre;

Hükümlü ve Tutukluların Görüşmeleri Aşağıdaki Esaslara Göre Gerçekleştirilir:

• Ziyaretçi kabulünden yoksun bırakma ve hücreye koyma disiplin cezası kesinleşmiş olup da bu cezaları infaz edilmekte olan hükümlü ve tutuklular dışında kalan hükümlü ve tutuklular ziyaretçiler ile görüşebilir. Ancak; ziyaretçi kabulünden yoksun bırakma cezası infaz edilmekte olanların resmî ve yetkili merciler ile avukatları ve kanunî temsilcileriyle; hücreye koyma cezası infaz edilmekte olanların resmî ve yetkili merciler ve avukatlarıyla görüşmeleri engellenemez.
• Odaya kapatma disiplin cezası almış olsa dahi çocukların; annesi, babası, kardeşleri, avukatı, resmî ve yetkili merciler ile yasal temsilcisiyle görüşmesi engellenemez.
• Görüşler kapalı ve açık olmak üzere iki biçimde yaptırılır.
• Hükümlü ve tutuklular, Yönetmelikte belirtilen yakınları ile haftada bir kez olacak şekilde, üçü kapalı biri açık görüş olmak üzere ayda dört kez görüşme yapabilir.
• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanlar, onbeş günde bir kez olmak üzere, biri açık biri kapalı görüş biçiminde, ayda iki kez görüşme yapabilir.
• Kapalı görüşlerden biri bayramlarda ve özel günlerde yaptırılacak açık görüşlerle çakıştığı taktirde, açık görüş yaptırılır.
• Hükümlü ve tutuklular, bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinde sayılan ve eşi, üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları ve vasisi ile kayyımı dışında kalan üç ziyaretçisinin açık kimlik ve adreslerini kuruma bildirir. Bu ziyaretçiler, ölüm, ağır hastalık, doğal afet, hükümlü ve tutukluların nakli ya da ziyaretçinin ziyaret olanağını ortadan kaldıracak yerleşim yeri değişikliği gibi zorunlu haller dışında değiştirilemez.
• Ziyaretçiler, ceza infaz kurumunun düzen ve güvenliğini, hükümlü ve tutukluların sağlığını bozabilecek nitelikteki eşya ve maddeler ile her türlü iletişim araçları ve taşıma izin belgesi olsa dahi silahlar kuruma alınmaz. Ziyaret sırasında hükümlü ve tutuklulara para, kıymetli evrak ve eşya verilmez.
• Ziyaret yerleri, ziyaret öncesi ve sonrasında aranır.
• Yönetmeliğin 20 nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilenler dışında, ceza infaz kurumlarına gelen avukatların, savunmaya ilişkin olduğu yazılı olarak beyan ettiği belge ve dosyalar ile konuşma kayıtları incelemeye tâbi tutulmaz.
• Konusu suç teşkil etmemekle birlikte, ceza infaz kurumlarına sokulması yasak olan eşya, araç, gereç veya malzemeler, çıkışta sahibine verilmek üzere muhafaza altına alınır.
• Hükümlü ve tutuklular, odalarından çıkışlarında ve dönüşlerinde ayrı yerlerde ve farklı memurlarca üst ve eşya aramasına tabi tutulur.
• Aramalarda insanın saygınlığını küçültecek, onurunu incitecek veya aramanın amacıyla bağdaşmayacak tutum ve davranışlarda bulunulamaz.
• Ziyaret ve görüşlerde, kurallara uymayan heyet ve kişilerin ziyaret ve gö­rüşmeleri sürdürmelerine derhal son verilir. Suç oluşturan davranışlar, kurum idaresince tutanakla tespit edilerek, ilgili adlî ve İdarî makamlara bildirilir. Görüşme hakkına sahip özel kişilerin kurum güvenliğinin korunması amacıyla alman tedbirlere aykırı istek ve davranışları nedeniyle görüşme hakları, ceza infaz kurumunun en üst amirince bir aydan bir yıla kadar kısıtlanabilir. Mevzuatın savunma hakkı çerçevesinde avukatlar bakımından getirdiği hükümler saklıdır. Ancak; her halde ceza infaz kurumunun en üst amiri durumu tutanakla adlî makama bildirir. (Yön m. 5)

Ceza infaz kurumlarına girişte arama

Ceza infaz kurumu görevlileri ve dış güvenlik görevlileri dahil olmak üzere, sıfat ve görevi ne olursa olsun, ceza infaz kurumlarına girenler duyarlı kapıdan geçmek zorundadır. Bu kişilerin üstleri metal dedektörle aranır; eşyaları x-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirilir, ayrıca şüphe hâlinde elli aranır. Bu cihazların bulunmadığı yerlerde arama ve kontrol elle yapılır. Ancak milletvekilleri, mülkî amirler, hâkim, Cumhuriyet savcıları ve bu sınıftan sayılanlar, avukatlar, noterler, ceza infaz kurumlan ve tutukevleri kontrolörleri, izleme kurulu başkan ve üyeleri, uluslararası sözleşmelerle yetkileri tanınmış kişi ve kuruluşların temsilcileri, ceza infaz kurumu ve tutukevi koruma birlik komutanı ile kurum müdürünün üstleri ağır cezayı gerektiren suçüstü hâlleri dışında elle aranamaz. Duyarlı kapı cihazının ikazının sürmesi hâlinde bu kişiler ancak, elle aramayı kabul ettikleri takdirde kuruma girebilirler.

Elle arama yapılmasını gerektiren hallerde, kuruma giren bayanlar, bayan infaz koruma memurları veya bayan jandarma görevlileri tarafından, bu görevlilerin bulunmamaları halinde, ceza infaz kurumu müdürünün istemi, Cumhuriyet başsavcısının talebi üzerine, mülki amir tarafından görevlendirilecek bayan memurlarca aranırlar. (Yön. m. 6)

Ziyaret ve Görüşlerde Uyulacak Esaslar

Kapalı görüş

Kapalı görüş, hükümlü ve tutuklular ile ziyaretçilerinin her türlü maddi tema­sının önlendiği, konuşulanların hazır bulunan görevli tarafından işitilebilecek şe­kilde izlenebildiği ve ceza infaz kurumu idaresinin bu iş için tahsis ettiği özel bö­lümde yapılan görüşmelerdir. (Yön. m. 7)

Görüş yeri

Her ceza infaz kurumunda, olanaklar elverdiği ölçüde, kapalı görüş yapıla­bilmesi için bir ziyaretçi kabul yeri ayrılır. (Yön. m. 8)

Ziyaret edebilecek kişiler

Hükümlü ve tutuklular; eşi, anne, babası, büyükanne ve büyükbabası, çocuğu, torunu, kardeşi, gelini, damadı, kayınbiraderi, baldızı, yengesi, eniştesi, görümcesi, kayınvalidesi, kayınpederi, kayınvalidesinin annesi ve babası, kayınpederinin anne ve babası, eşinin başkasından olma çocuğu, büyükanne ve büyük babasının anne ve babalan, torun çocuğu, kardeş çocuğu, eşi, amcası, halası, dayısı, teyzesi ve bunların eşleri ile vasisi ve kayyımıyla görüşebilir.

Hükümlü ve tutuklular, yukarıda sayılanlar dışında kalan üç ziyaretçisinin adı ve soyadı ile bilmesi hâlinde adresini ceza infaz kurumuna kabulünden ve kendisine bu hususun tebliğ edildiği tarihten itibaren 10 gün içinde bildirir. Bu ziyaretçiler, ölüm, ağır hastalık, doğal afet, hükümlü ve tutuklunun nakli ya da ziyaretçinin ziyaret olanağını ortadan kaldıracak yerleşim yeri değişikliği gibi zorunlu hâller dışında değiştirilemez. Ceza infaz kurumu yönetimince, gerekli görülmesi hâlinde bildirilen ziyaretçiler hakkında, ziyarette bulunmalarında sakınca bulunup bulunmadığı konusunda kolluk aracılığıyla araştırma yaptırılır. Sakıncalı görülenlere ziyaret izni verilmez ve yeni ziyaretçinin bildirilmesi istenir.

Aynı ceza infaz kurumu içinde bulunan hükümlü ve tutuklular, birinci fıkrada sayılan kişilerden olmaları şartıyla görüşebilir.

Yukarıda gösterilen ziyaretçilerin, belirlenen ziyaret günü ve saatleri dışındaki ziyaretleri ile birinci ve ikinci fıkrada sayılanlar dışında kalan kişilerin ziyaretleri­ne. makul sebep bulunması halinde Cumhuriyet başsavcılığı tarafından yazılı olarak izin verilebilir. Bu hüküm, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlüler hakkında uygulanmaz. (Yön. m. 9)

Ziyaret gün ve saatleri

Ziyaret günleri ve saatleri ile bir hükümlü ve tutuklunun görüşebileceği ziyaretçi sayısı, kurumun fiziki yapısı ve kapasitesi dikkate alınarak, kurumca belirle­nir.

Görüş süresi, yarım saatten az, bir saatten fazla olacak şekilde belirlenemez. Görüş süresi, görüşmenin fiilen başladığı andan itibaren işletilir. (Yön. m. 10)

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanların ziyaretçileri

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanları; eşi, çocukları, torunları, torunlarının çocukları, annesi, babası, büyükannesi, büyükbabası, büyükannesi ve büyükbabasının anne ve babaları, kardeşleri ve vasisi dışında kimse ziyaret edemez. (Yön. m. 11)

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanların görüş usulü

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanlar, 11 inci maddede be­lirtilen kişiler ile ancak teker teker ve ceza infaz kurumu müdürünün belirleyeceği gün, saat ve koşullar içinde, on beş günlük aralıklarla ve günde bir saati geçmemek üzere görüşebilir. (Yön. m. 12)

Açık görüş

Açık görüş, hükümlü ve tutuklular ile ziyaretçilerinin maddi temasına imkan verecek şekilde, konuşulanların hazır bulunan görevli tarafından işitilebildiği ve iz­lenebildiği, ceza infaz kurumunun bu iş için tahsis edilmiş özel bölümünde yapılan ziyaret ve görüşmelerdir. (Yön. m. 13)

Ziyaret edebilecek kişiler

Hükümlü ve tutuklular, anne, baba, eş, çocuk ve torunlarıyla ayda bir gün açık görüş yapabilir. Görüş günleri kurumca belirlenir.

Kınama cezası dışında disiplin cezası almış ve bu cezası kaldırılmamış hü­kümlü ve tutuklular açık görüşten faydalanamaz. Koşullarının uyması durumunda kapalı görüş hakkı saklıdır. (Yön. m. 14)

Bayramlarda ve özel günlerde açık görüş

Hükümlü ve tutuklular, Bakanlıkça uygun görülen, dinî ve milli bayramlar ile özel günlere mahsus olmak üzere, belirlenen tarihlerde, anne, baba, eş, çocuk, to­run ve kardeşleriyle açık görüş yapabilir.

Bakanlıkça belirlenen yakınları olmayan hükümlü ve tutuklular, üçüncü dereceye kadar olan akrabalarından en çok üç kişiyle görüşebilirler. Ancak; bu fıkra hükmü, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlüler hakkında uygulanmaz.

Bu ziyaretin, aynı haftada yapılacak kapalı görüş ile çakışması halinde açık görüş yaptırılır.

Açık ceza infaz kurumlarında yapılan açık görüşler sırasında görsel ve yazılı basın mensupları, hükümlülerin rızasının alınması koşuluyla ve Bakanlık izniyle haber amaçlı görüntü alabilir. (Yön. m. 15)

Açık görüş yapılacak yer

Açık görüşler, ceza infaz kurumunun oda ve eklentileri dışında, bu iş için ayrılmış özel bölümünde, bulunmadığı takdirde, ceza infaz kurumu müdürünün uygun göreceği yerde yaptırılır. (Yön. m. 16)

Görüş süresi ve saatleri

Açık ziyaretler, bir saatten fazla olmamak kaydıyla 09.00- 17.00 saatleri arasında yaptırılır. Ziyaret süresi, görüşmenin fiilen başladığı andan itibaren işler. (Yön. m. 17)

Açık görüşe ilişkin diğer konular

Hükümlü ve tutuklu sayısının, verilen açık görüş günü sayısına bölünmesi suretiyle, görüş gününe kadar gruplar oluşturulur, her grubun görüş günü ve saatim ailelerine bildirilmek üzere, hükümlü ve tutuklulara tebliğ edilir ve hazırlanan program ayrıca koğuşlara ve ziyaretçilerin görebileceği uygun yerlere asılır.

Belirtilen gün ve saatler dışında görüş yaptırılmaz, bir defa görüş yapan hükümlü ve tutuklular ile ziyaretçilere aynı görüşlere ilgili olarak ikinci defa izin verilmez.

Her grubun açık görüşü bittikten sonra, görüş yerine bulunan hükümlü ve tutuklular, görevliler nezaretinde dikkatli bir şekilde arandıktan sonra koğuş veya odalarına götürülerek burada sayılır. Kimlikleri, fotoğraflı belgelerle kontrol edilir, grup mevcudunun tam olduğunun anlaşılması üzerine, ziyaretçilerin kurum dışına çıkmasına izin verilir.

Açık görüşlerde, görüş mahallinde yeteri kadar dış güvenlik görevlisi gözlem­ci olarak bulundurulur.

Açık ceza infaz kurumlan ile çocuk eğitimevlerinde kalan hükümlüler görüş­lerini her zaman açık görüş şeklinde yapar. (Yön. m. 18)

Müdafi, Avukat ve Noter ile Görüşme

Tutuklunun müdafi ile görüşmesi

Tutuklu, vekaletname aranmaksızın müdafi ile her zaman ve konuşulanları başkalarının duymayacağı, ancak; görüşmenin görevlilerce izlenebileceği bir or­tamda, açık görüş usulüne tabi olarak görüşür. Bu kişilerin müdafi ile yazışmaları denetime tabi tutulmaz.

Soruşturma evresinde, aynı anda en fazla üç avukat tutuklu ile görüşebilir. (Yön. m. 19)

Hükümlünün avukat ile görüşmesi

Hükümlü ile avukatı, meslek kimliğinin ibrazı üzerine, tatil günleri dışında ve çalışma saatleri içinde, bu iş için ayrılan görüşme yerlerinde, konuşulanların duyulamayacağı, ancak; güvenlik nedeniyle görülebileceği bir biçimde, açık görüş usu­lüne uygun’olarak görüştürülür.

Avukatların savunmaya ilişkin belgeleri, dosyaları ve müvekkilleri ile yaptık­ları konuşmaların kayıtları incelemeye tâbi tutulamaz. Ancak, 5237 sayılı Kanunun 220 nci, ikinci kitap dördüncü kısım dördüncü ve beşinci bölümlerinde yer alan uçlardan mahkûm olan hükümlülerin avukatları ile ilişkisi; konusu suç teşkil eden fiilleri işlediğinin, infaz kurumunun güvenliğini tehlikeye düşürdüğüne, terör örgü­lü veya diğer suç örgütleri mensuplarının örgütsel amaçlı haberleşmelerine aracılık ettiğine ilişkin bulgu veya belge elde edilmesi hâlinde, Cumhuriyet başsavcılığının işlemi ve infaz hâkiminin kararıyla, bir görevli görüşmede hazır bulundurulabileği gibi bu kişilerin avukatlarına verdiği veya avukatlarınca bu kişilere verilen belgeler infaz hâkimince incelenebilir. İnfaz hâkimi belgenin kısmen veya tama­men verilmesine veya verilmemesine karar verir. Bu karara karşı ilgililer 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanununa göre itiraz edebilir.

Zorunlu hallerde, belirlenen gün ve saatler dışındaki görüşmelere, Cumhuriyet başsavcılığı yazılı olarak izin verebilir.

Hükümlü, vekâletnamesi olmayan avukatlarıyla, avukatlık mesleğinin icrası çerçevesinde en çok üç kez görüşme hakkına sahiptir. (Yön. m. 20)

Hükümlünün, tutuklu konumunda iken davası için verdiği vekaletnameye isti­naden, hükümlü konumuna geçtiğinde avukatı ile üç kez mi yoksa sürekli mi görüşme yapabileceği ve hükümlünün vasisi tarafından vekaletname verilen avukatı ıh kaç kez görüşme yapabileceği sorunu ile ilgili olarak Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü’nün 25.02.2010 tarih ve 21978 sayılı “ Avukat ile tutuklu-hükümlünün görüşmeleri” konulu görüş yazısı ile özetle 5271 sayılı CMK.nun 149 ve l54. maddeleri, 5275 sayılı CGTİHK.nun 59. maddesi ile Tüzüğün 84 ve Hükümlü-Tutukluların Ziyaret Edilmesi Hakkında Yönetmeliğin 19. maddesi hükümlerinde anlaşılacağı gibi; soruşturma veya kovuşturma aşamasında, tutukluluk veya hükümlülük statüleri esnasında, şüphelinin/sanığın/hükümlünün kendisinden veya Türk Medeni Kanunu’nun 407 nci maddesi gereği tayin edilen vasisinden alınmış bir vekaletnamesi bulunan avukatın, müvekkili ile görüşme sayısını sınırlayan bir hüküm mevzuatımızda mevcut değildir. Sadece, vekaletnamesi bulunmayan avukatın, avukatlık mesleğinin icrası çerçevesinde hükümlü olan müvekkili ile yapabile­ceği görüşme sayısı en çok üç defa olmak üzere sınırlandırılmış, gerek hüküm ke­sinleşinceye kadar, gerek hükmün kesinleşmesinden sonra vekaletnamesi bulunan avukat ile müvekkilinin görüşmesini sınırlayan bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bu itibarla; soruşturma ve kovuşturma aşamalarında avukatın, tutuklu bulunan şüpheli veya sanıkla görüşme ve ona hukuki yardımda bulunma hakkının engellenmeyece­ği ve kısıtlanamayacağı, tutuklu şüpheli veya sanığın, vekaletname aranmaksızın müdafileriyle her zaman ve konuşanlarının duyamayacağı bir ortamda görüşebile­cekleri, hükümlünün vekaletnamesi olmayan bir avukatla vekillik görevinin icrası çerçevesinde en fazla üç kez görüşebileceği, vekaletnamesi bulunan avukatın hü­kümlü olan müvekkili ile yapacağı görüşme sayısının sınırlandırılamayacağı, bu halde vekaletnamenin tutuklu veya hükümlü statüsünde iken verilmesi ile vasi tara­fından vekil atanması durumları arasında bir fark bulunmadığı değerlendirilmekte­dir.

Müdafilik ve vekillik görevinden yasaklanma

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre mahkemece hakla­rında müdafi veya vekillik görevinden yasaklanmış bulunan avukatlar, Kanunda belirtilen yasaklama süreleri içinde başka davalarla ilgili olsa bile müdafiliğini ve­ya vekilliğini üstlendiği kişiyi kurumda ziyaret edemez. (Yön. m. 21)

Hükümlü ve tutuklunun noter ile görüşmesi

Hükümlü ve tutuklular, meslek kimliğinin ibrazı ve göreviyle ilgili olmak koşuluyla, noterle, tatil günleri dışında ve çalışma saatleri içinde, idarenin gözetimin de açık görüş usulü çerçevesinde görüşebilir. (Yön. m. 22)

Avukat stajyerinin hükümlü ve tutuklu ile görüşmesi

Stajyer avukatlar, avukatlarla birlikte olmak koşulu ile hükümlü ve tutukluları ile görüşebilir. (Yön. m. 23)

Birden çok hükümlü ve tutuklu ile görüşme

Avukatlar, vekâletnameleri olsa da aynı anda birden fazla hükümlü veya tutukluyla görüşme yapamaz. (Yön. m. 24)

Yabancı uyruklu avukatın görüşmesi

Türkiye Cumhuriyetinin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere ve karşılıklıklı esasına uygun olmak koşuluyla; yabancı ülkelerde haklarında soruşturma veya kovuşturma yapılmakta olan, yabancı ülke veya uluslararası yargı mercilerinde dava açmak isteyen, leh veya aleyhine açılmış davası olan Türk vatandaşı veya yabancı uyruklu hükümlülerle yabancı uyruklu avukatları, bu soruşturma ve kovuşturma, açılacak veya açılmış davalarla sınırlı olmak ve vekâletname sunmak koşuluyla görüşebilirler. Vekâletnamesi olmayan yabancı uyruklu avukatlar, hükümlü ile Türkiye barolarına kayıtlı bir avukatla birlikte görüşme yapabilirler.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvuracak olan veya başvurusu bulun.m Türk vatandaşı veya yabancı uyruklu hükümlüler; Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde yetkili olan avukatlar ile soruşturma, kovuşturma veya dava konusuyla ilgili bilgi ve belgelerin tercümesinin kurum en üst amirine ibrazı koşuluyla görüşebilir. (m. 25)

Heyetlerin ziyaretleri

Resmi ya da özel kurum ve kuruluşlar, heyet halinde veya bireysel olarak ceza infaz kurumlarını ziyaret edebilmek ve hükümlü ve tutuklularla görüşebilmek için Bakanlıktan izin almak zorundadır. Bilimsel araştırma yapanları görsel ve yazılı basın mensupları hakkında da bu hüküm uygulanır. Ancak 5/12/1990 tarihli ve 3686 sayılı İnsan Hakları İnceleme Komisyonu Kanununun 5 inci maddesi gere</l<><l<>ğince, İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkan ve üyeleri ile yanlarında bulu­nan görevliler izin almaksızın ziyaretlerini gerçekleştirebilir.</l<>

İzleme kurulu üyelerinden en az dört üyenin katılımıyla oluşan heyet ile infaz hakimleri, önceden izin almaksızın ceza infaz kuramlarım ziyaret eder.

Bu ziyaret ve görüşmelerde güvenliği tehlikeye düşürmeyecek tedbirler ku­rum yönetimince alınır. Ziyaret ve görüşmeler, kurum görevlilerinin gözetiminde yapılır. Ancak; İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu, izleme kurulu üyeleri, infaz hakimleri ve kanunlarla yetkili kılınmış heyet ve kişiler hükümlü ve tutuklularla özel görüşme yapabilir.

Güvenlik bakımından bir araya getirilemeyecek hükümlü ve tutuklularla toplu görüşme yapılamaz. Önceden izin verilmiş olsa bile doğal afet, yangın ve ayak­lanma gibi olağanüstü durumlarda ziyaret ve görüşmeler ertelenebilir.

İnsan hakları il ve ilçe kurulları Cumhuriyet başsavcılığından izin almak sure­tiyle ceza infaz kuramlarında inceleme yapabilirler.

Resmî veya dinî bayram günleriyle özel günlerde, Cumhuriyet başsavcısı veya görevlendireceği Cumhuriyet savcısının onayı ve refakatiyle, il veya ilçe resmî pro­tokolüne dahil kurum ve kuruluşlar ile iyileştirme programlarına yararı olabilecek sivil toplum örgütlerinin temsilcilerine, ceza infaz kuramlarındaki hükümlü ve tutukluları ziyaret izni verilebilir. Ancak, ceza infaz kurumunun fiziki yapısı, kapasi­tesi ve güvenlik sebebiyle bu ziyaret yaptırılmayabilir veya sınırlandırılabilir. (Yön. m. 26)

Yabancı Uyruklu Hükümlü ve Tutuklu Ziyareti

Aile fertleri, akrabalar ve yakınları tarafından ziyaret

Yabancı uyruklu adlî suçlardan hükümlü ve tutuklular, belgelendirilmesi koşuluyla eşi, üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları ile vasisi veya kayyımı tarafından, haftada bir kez ve ayrıca, kuruma kabullerinde, zorunlu haller dışında bir daha değiştirilmemek üzere ad ve adreslerini bildirdiği en fazla üç kişi tarafın­dan, yarım saatten az ve bir saatten fazla olmamak üzere, çalışma saatleri içinde zi­yaret edilebilir. Bu kişilerin ziyaret haklarını kullanabilmeleri için, bir hafta önce ilgili Cumhuriyet başsavcılıklarına başvurmaları zorunludur. Bunların dışında kal­makla birlikte, ziyaret talebinde bulunan Türk veya yabancı uyruklu diğer kişiler, makul sebebini belirtmek suretiyle, Cumhuriyet başsavcılığının yazılı izni ile ziyarette bulunabilir. Ancak, bu hüküm, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hüküm­lüler hakkında uygulanmaz.

Terör veya örgütlü suçlardan hükümlü ve tutuklu olanlar için, birinci fıkrada sayılan kişiler veya diğer üç yakını tarafından yapılacak ziyaret başvurularının, zi­yaret tarihinden onbeş gün önce, gerekli izin alınmak üzere, Bakanlığa iletilmesi zorunludur. Bunlar dışında kalmakla birlikte, ziyaret talebinde bulunan Türk veya sabancı uyruklu diğer kişiler, makul sebebini belirtmek suretiyle, Bakanlığın yazılı izni ile ziyarette bulunabilir. Bu hüküm, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlüler hakkında uygulanmaz.

Ziyaret için gerekli olan bir haftalık ve onbeş günlük başvuru süreleri acil ve kabul edilebilir hallerde daha kısa tutulabilir.

Yabancı uyruklu ziyaretçilere öncelikle açık görüş hakkı kullandırılır ve kurumca belirlenen ziyaret günleri dışında da ziyaret yaptırılabilir.

Ziyaret talebinde bulunan kişi, Türk vatandaşlığı olmak üzere, çifte vatandaşlığa sahip ise, yukarıdaki ilkeler çerçevesinde, Türk uyruklu hükümlü ve tutuklular Türk vatandaşı gibi, taşıdığı yabancı uyruktaki kişiyi ise yabancı ülke vatandaşı gibi ziyaret edebilir. Türk vatandaşlığından tamamen çıkarak yabancı ülke vatandaşı olan kişiler yabancı sayıldığından, aile fertlerini veya yakınlarını ancak yabancıların ziyaret re­jimine ilişkin kurallara göre ziyaret edebilir.

Başka bir ülke vatandaşı ile evli olan Türk vatandaşı hükümlü ve tutukluların veya kendisi başka ülke vatandaşı olmakla birlikte, bir Türk vatandaşıyla evli bulu­nan yabancı hükümlü ve tutukluların ziyaretlerinde, birinci ve ikinci fıkralarda dü­zenlenen esaslar uygulanır.

Türk vatandaşı olan hükümlü veya tutukluyu ziyaret etmek isteyen yabancı uyruklu kişinin, arasında birinci fıkrada belirtilen akrabalık veya hukuksal bağ mevcutsa, ziyaretlerde birinci ve ikinci fıkralarda düzenlenen esaslar uygulanır. Ancak, aralarında akrabalık veya hukuksal bağ mevcut değilse başvuru Bakanlığa yapılır.

Aynı ceza infaz kurumunda kalmakta olan yabancı hükümlü ve tutuklulardan resmî nikahlı olarak evli bulunanlar ile birinci fıkrada belirtilen derecede akraba olanlara, belgelendirmeleri koşuluyla, Bakanlıkça bu Yönetmelikteki düzenlemele­re göre birbirlerini ziyaret izin verilebilir.

Tüm ziyaret başvurularına, ziyaret edilecek kişilerin açık kimliği, yakınlık derecesini belirten bilgi veya belge ile ziyaretçinin kimlik veya pasaport fotokopisi eklenir. Ayrıca ziyaretten önce ilgili kişinin akraba olup olmadığı hükümlü veya tutukluya teyit ettirilir.

Aile fertleri ile yakınlarının hükümlü ve tutukluları ziyaretlerinde, bu Yönetmelikte düzenlenen, açık ve kapalı görüş usulleri uygulanır. Bakanlık tarafından resmî ve dinî bayramlar ile özel günlerde verilen açık görüş hakkından yabancı uyruklu hükümlü ve tutuklularda yararlandırılır.

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanlar, bu Yönetmeliğin 11 ve 12 nci maddelerinde düzenlenen hükümlere göre ziyaret edilir. (Yön. m. 27)

Diplomatik temsilciliklerin ve konsolosluk memurlarının ziyareti

Ülkenin diplomatik temsilciliği görevlileri veya konsolosluk memurları, sadece kendi ülke vatandaşları ile Türkiye’de diplomatik temsilciliği veya konsolosluğu bulunmayıp da anlaşmalar gereği, yararlarını korudukları yabancı uyruklu kişileri ziyaret hakkına sahiptir.

Konsolosluk memurunun ziyareti ilgili hükümlü veya tutuklunun rızası ile gerçekleşir. Hükümlü veya tutuklu görüşmeyi kabul etmiyorsa durum konsolosluk memuru ile hükümlü veya tutuklunun huzurunda tutanakla tespit edilir.

Ziyaret talebi, ziyaret tarihinden en az bir hafta önce, ceza infaz kurumunun bulunduğu ağır ceza merkezi Cumhuriyet başsavcılığına yapılır. Başvuruda, ziyaret talebinde bulunan konsolosluk memurunun açık kimliği, görevi ve ziyaret tarihi belirtilir. Acil ve kabul edilebilir haller ile yeni tutuklanmış kişileri ziyaret bakımın dan bir haftalık süre daha kısa tutulabilir.

Ziyaret edilmek istenen kişi, terör veya örgütlü suçlardan hükümlü veya tutuklu ise, ziyaret talebi, ziyaret tarihinden onbeş gün önce Bakanlığa iletilir. Acil ve kabul edilebilir haller ile yeni tutuklanmış kişileri ziyaret bakımından bu süre daha kısa tutulabilir.

Ziyaret edilmek istenen kişi, biri Türk vatandaşlığı olmak üzere, çifte vatandaşlığa sahip ise. konsolosluk memurunun izin talebi 20/5/1982 tarihli ve 2675 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince, Türk vatandaşlığının esas alınması nedeniyle kabul edilemez.

Yabancı bir ülkenin vatandaşı olmakla birlikte, Türk kökenli olan hükümlü ve tutukluların, konsolosluk memurları tarafından ziyaret edilmek istenmesi halinde, izin verilmeden önce, ziyaret edilmek istenen kişinin Türk vatandaşlığından çıkıp çıkmadığı araştırılmak üzere ziyaret talebinin Bakanlığa iletilmesi zorunludur.

Yabancı ülke konsolosluk memurlarının ziyaretine izin verme yetkisi olan, il­gili ağır ceza Cumhuriyet başsavcılığı veya Bakanlık, aynı zamanda bu ziyaretin açık veya kapalı görüş şeklinde yapılmasına da karar verir. Konsolosluk memuru­nun açık görüşme talebi var ise kendi ülkesinde Türk konsolosluk memurlarına uy­gulanan ziyaret rejimine bağlı olarak, karşılıklılık esasına göre değerlendirilir.

Yabancı uyruklu hükümlü ve tutukluların durumu talepleri halinde ilgili kon­solosluklara bildirildiğinden ve bu suretle ziyaret edilebildiklerinden, konsolosluk memurlarının hükümlü ve tutuklularla dışarıdan telefon açarak görüşmelerine izin verilmez. Ancak ilgili hükümlü veya tutuklunun ceza infaz kurumunda bulunan ankesörlü telefonlarla konsolosluk veya diplomatik temsilciliğini arayarak kuruma alındığını ve ihtiyaçlarını bildirmesine izin verilir. (Yön. m. 28)

Konsolosluklarda çalışan diğer görevlilerin ziyareti

Konsoloslukta resmen çalışan din görevlisi, öğretmen, psikolog ve benzeri mesleklerdeki konsolosluk memurlarının yabancı hükümlü ve tutukluları ziyareti bu Yönetmelik hükümlerine göre Bakanlığın iznine tabidir. (Yön. m. 29)

Yabancı heyetler ile kişi ve kuruluşların ziyaretleri

Yabancı ülke resmî kurum ve kuruluşlar ile parlamento temsilcilerinin, heyet halinde veya bireysel olarak, ceza infaz kurumlarını ziyaretleri hükümlü ve tutuklularla görüşebilmeleri, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla, Bakanlıktan izin alınmak suretiyle, bu Yönetmelik hükümlerinde düzenlenen usul ve esaslara göre yapılır.

Denetim amacıyla Türkiye Cumhuriyetinin taraf olduğu uluslararası sözleş­melerle yetkisi kabul edilen kurum ve kuruluşların temsilcileri hükümlü ve tutuklu­klu, ziyaret yapma niyetini Bakanlığa önceden bildirmek suretiyle, ilgili sözleşme hükümleri ve ulusal mevzuattaki usul ve esaslar çerçevesinde ziyaret edebilir.

Heyet ziyaret sırasında hükümlü ve tutuklularla özel olarak görüşebilir, kuru­mun her yerine girebilir. Ayrıca, heyetin hükümlü ve tutukluların bulunduklan yer­ler hakkındaki istediği tüm bilgiler kendilerine sağlanır.

Taraf olduğumuz sözleşmeler gereğince Ülkemize iade edilen Türk uyruklu hükümlü ve tutuklular, Bakanlığın izniyle ve iadenin koşulu olmak şartıyla, iade eden ülkenin konsolosluk memurunca ziyaret edilebilir. Bu ziyaret izninde Karşılıklılık aranabilir, tercüman yardımından faydalanılabilir (Yön. m. 30).

Yabancı hükümlü ve tutukluların din adamları tarafından ziyareti

Yabancı temsilcilikler dışında, Türkiye Cumhuriyetinin yetkili makamları ta­rıfından faaliyetleri kabul edilmiş olan dinlerin resmî temsilcileri ve din adamları, yabancı uyruklu kişileri, Bakanlığın izni ile ziyaret edebilir. Ancak bu ziyaretin il­gili hükümlü veya tutuklu tarafından da kabul edilmesi gerekir. İlgili görüşmeyi kabul etmiyorsa durum bir tutanakla tespit edilir. (Yön. m. 31)

Tıp doktorları tarafından yabancı hükümlü ve tutuklulara yönelik tedavi amaçlı ziyaret

Yabancı uyruklu hükümlü ve tutukluların hastalıklarının, ülkemizde tedavi imkanı bulunmaması veya zorunlu bir sağlık nedeniyle verilen Bakanlık izni hariç, yabancı uyruklu doktorların tedavi hizmeti amacıyla kuruma girmesine izin verilmez. (m. 32)

Fahri konsolosların yabancı hükümlü ve tutukluların ziyareti

Ülkemizde, diplomatik temsilciliği ve konsolosluğu bulunmayan ülkelerin fahri konsolosları, bu görevlerini belgelemeleri koşuluyla, yabancı ülke konsolosla­rına tanınan haklardan yararlanır.

Ülkemizde, diplomatik temsilciliği ya da konsolosluğu bulunan ülkelerin fahri konsolosları, yabancı hükümlü ve tutuklulan, ancak; Bakanlığın izni ile ziyaret edebilirler. (Yön. m. 33)

Belgelendirme

Hükümlü ve tutuklular ile görüşmek isteyen kan ve kayın hısımları akrabalık durumlarını, nüfus idarelerinden veya ilgili konsolosluklar tarafından verilen resmî belgeler ile ispatlamaları gerekir. (Yön. m. 34)

Heyetlerin ziyaret usulü

Kapalı ve açık ceza infaz kurumlarına ziyaret veya görüşe gelen resmî heyet ve özel kişiler, kurum güvenliğini tehlikeye sokacak davranışlarda bulunamaz, ku­rum güvenliği için alman ve uygulanan yasal ve İdarî tedbirlerin değiştirilmesini is­teyemez. (Yön. m. 35)

Hastanede ziyaret

Hasta hükümlü ve tutuklular, kurum tabibinin uygun görmesi halinde, görevli infaz ve koruma memuru nezaretinde, kurumun hastane veya revirinde ziyaret edi­lebilir.

Kurum dışındaki sağlık kuruluşlarında yataklı tedavi gören hükümlü ve tutuklular,

tedaviyi yapan doktorun uygun görmesi ve Cumhuriyet başsavcısı veya gö­revlendireceği Cumhuriyet savcısının izni ile iç güvenlik görevlileri nezaretinde ziyaret edilebilir. (Yön. m. 36)

Giriş kartı

Ziyaretçilerin, ceza infaz kuruntuna girişleri sırasında, idare tarafından kimlikleri alınır, yerine; basılı, seri numaralı, kurum tarafından onaylanmış giriş kartı verilir. Ziyaretçi, kurum içinde giriş kartını görünecek biçimde üzerinde taşımak zorundadır. (Yön. m. 37)

Hukuksal amaçlı ziyaret talepleri

Yabancı bir ülkede yürütülmekte olan bir soruşturma veya kovuşturma çerçevesinde, ceza infaz kurumlarında bulunan yabancı veya Türk vatandaşı hükümlü ve tutukluların bilgilerine başvurulması isteminde bulunulması halinde, varsa o ülke ile Türkiye Cumhuriyeti arasında bulunan adlî yardım sözleşmeleri çerçevesinde adlî yardım talepnamesi düzenlenerek Bakanlığa iletilir ve verilecek izin ile görüşme gerçekleştirilir.

Ceza infaz kurumlarında bulunan Türk vatandaşı veya yabancı uyruklu hükümlü ve tutuklular hakkında, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ya da yetkisi tanınan diğer bir uluslar-arası mahkemede yürütülmekte olan bir soruşturma veya kovuşturma çerçevesinde, yabancı uyruklu görevlilerin ceza infaz kurulularında bulu nan hükümlü ve tutuklularla görüşmeleri veya bilgilerine başvurmaları Bakanlığın iznine bağlıdır. (Yön. m. 38)

Din adamları tarafından ziyaret

Türkiye Cumhuriyetinin yetkili makamları tarafından faaliyetleri kabul edilmiş dinlerin resmi temsilcileri veya din adamları, kendi dinlerine mensup hükümlü ve tutuklularla istekleri halinde ve ceza infaz kurumunun güvenliğini tehlikeye düşürmemek şartıyla, Cumhuriyet başsavcılığının izniyle görüşebilir. (Yön. m. 39)

Milletvekillerinin görüşmeleri

Milletvekillerinin, ceza infaz kurumlarındaki yaşam şartlarını yerinde görerek tespitlerde bulunmak, inceleme yapmak veya hükümlü ve tutuklular ile görüşmede bulunmak amacıyla yapmış oldukları istemler, ceza infaz kurumu idaresine bilgi vermek koşuluyla yerine getirilir. Milletvekilleri, hükümlü ve tutuklularla açık ziyaret şeklinde görüşebilir. Ancak, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Üçüncü Kısım Beşinci Bölüm, Dördüncü Kısım Dördüncü ve Beşinci Bölümleri ile 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununda yer alan suçlardan tutuklu ve hükümlü olanlar ile bunların ceza infaz kurumunda barındırıldıkları bölümler, yalnızca Türkiye Büyük Millet Meclisinin ilgili komisyon üyeleri tarafından komisyon kararı ve görevi çerçevesinde ziyaret edilebilir (Yön. m. 40).

Ziyaretlerde konuşulacak lisan

Ziyaret esnasında görüşmelerinin Türkçe yapılması esastır. Ancak, hükümlü veya tutuklunun Türkçe bilmemesi veya görüşeceğini bildirdiği yakınının Türkçe bilmediğinin tespit edilmesi halinde, Türkçe’den başka bir dilde konuşmanın ya­pılmasına izin verilir ve konuşma kayda alınır. Kayıtların incelenmesi sonucu, ko­nuşmaların kurum güvenliğini veya kamu düzenini tehlikeye düşürecek nitelikte bulunması halinde, haklarında İdarî ve adlî işlem yapılır. Yabancı uyruklu hükümlü ve tutukluların ziyaret ve avukat görüşlerinde, ücreti taraflarca karşılanmak koşuluyla bir tercümandan veya o dili bilen bir gönüllünün yardımından yararlanılabilir (Yön. m. 41)

Tutuklulara ilişkin uygulamalar

Soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde hâkim veya mahkeme, soruşturmanın veya davanın selameti bakımından tutuklunun ziyaretçi kabulünü yasaklayabilir veya bu hususta kısıtlamalar koyabilir. (Yön. m. 42)