Hafta Tatili Çalışmasına Nasıl Hak Kazanılır?
a) İş Kanununa Tabi Olmak
Hafta tatili ücretinden yararlanabilmenin ilk şartı, İş Yasası kapsamı içinde olmaktır. Borçlar Yasası uygulama alanı içinde olanlar ve İş Yasası’nın 4. Maddesinde belirtilen istisnalar içinde yer alan işler ve yerlerde çalışanlar hafta tatili hakkından yararlanamayacaklardır.
b) Hafta Tatilinden Önceki Günler Çalışmış Olmak
Hafta tatili hakkından yararlanmanın ikinci şartı, haftanın tatilden önceki iş günlerinde İş Yasası’nın 63. maddesinde belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaktır. Kanun, koruyucu yapısı içinde fiilen çalışılmayan bazı halleri çalışılmış gibi kabul etmektedir.
İş Yasası’nın 46. maddesine göre, hafta tatiline hak kazanmak için aşağıdaki süreler çalışmış gibi kabul edilmektedir;
- Çalışmadığı halde kanunen çalışma süresinden sayılan zamanlarla günlük ücret ödenen veya ödenmeyen kanundan ve sözleşmeden doğan tatil günleri,
- Evlenmelerde üç güne kadar, ana veya babanın, eşin, kardeş veya çocukların ölümünde üç güne kadar verilmesi gereken izin süreleri,
- Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri.
İşyerinde çalışmanın, zorlayıcı ve ekonomik bir sebep olmaksızın haftanın bir veya birkaç gününde tatil edilmesi halinde haftanın çalışılmayan günleri hafta tatiline hak kazanmak için çalışılmış gibi sayılacaktır.
Yargıtaya göre, aksi kararlaştırılmamışsa ücretli hafta tatiline hak kazanmak için haftanın en az beş günü kırk beş saatlik haftalık çalışma yapılmış olmalıdır. Bunun altında bir süre haftalık izin verilmesi durumunda, usulüne uygun şekilde hafta tatili izni kullanıldığından söz edilemez.
Hafta Tatili Gününün Tespiti
Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunun 3. Maddesine göre hafta tatili Pazar günüdür. Ancak Hafta Tatili Hakkında Kanun, sürekli çalışma zorunluluğu bulunan ve bu yasanın 4. Maddesinde sayılan hastane, eczane, vapur, su, elektrik, gaz, telefon şirketleri, matbaa, tiyatro, sinema, eğlence yerleri, otel, lokanta gibi işyerlerinde Pazar günü tatil yapmama olanağı tanımaktadır. Aynı yasa uyarınca bu işyerlerinde Pazar günü çalışan işçilere hafta içinde bir gün izin verilmesi zorunludur.
İşçilere verilecek olan hafta tatilinin başlangıç ve bitiş zamanı, gece yarısından başlayarak bunu izleyen gece yarısına kadar geçen yirmi dört saatlik süredir. Ancak, gece ve gündüz sürekli faaliyet gösterilen ve postalar halinde işçi çalıştırılan işyerlerinde, işçiye kesintisiz yirmi dört saat dinlenme sağlanmış olması koşuluyla hafta tatili günü gece yarısından başka bir saatte başlatılabilir.