Eşya Hukukuna Göre Eşya Çeşitleri Nelerdir?

Eşya Çeşitleri

Maddi eşya-Maddi olmayan eşya

Roma hukukundan bu yana devam eden bir ayırıma göre; maddi eşya, fiziki varlığı olan yani madde olan eşyaya denmektedir. Maddi olmayan eşya ise bunun dışında ka­lan eşyaya denir. Yukarıda verdiğimiz örneklerden; kitap, defter birer fiziki varlıktır. Bu sebeple maddi eşyayı oluşturmaktadır. Fakat elektrik enerjisi maddi eşya değildir. Öte yandan hakkın konusu muayyen bir madde, bir şey olmayıp ta bir hak ise buda maddi olmayan eşyadan sayılmaktadır. Buna örnek olarak bir alacak hakkını gösterebiliriz. Markalar üzerindeki haklar da maddi olmayan haklardan ve eşyadan sayılmaktadır.

Misli eşya-misli olmayan eşya

Belli bir sayı, ölçü ve tartı gibi miktarlar ile ifade edilen ve karşılığında ayni değerde bir mal konması mümkün olan eşyaya misli eşya denir. 5 kg. arpa, l.Kg. makarna, 1 litre süt misli eşyadır.

Fakat eşyanın ekonomik değer taşımayan parçası eşya sayılmaz. Bir tek arpa tane­si, 1 tek makarna, ya da bir damla süt eşya sayılmaz.

Buna mukabil sayı, tartı ve ölçü olmadan tek başına bir değer ifade eden, otomobil, bina, para, çek, bono gibi şeyler misli olmayan eşya olarak ifade edilir.

Menkul (taşınır) eşya-Gayrimenkul (taşınmaz) Eşya

Menkul eşya bir yerden başka bir yere taşınabilen eşyadır. Gayrimenkul eşya ise ni­teliği itibariyle bir yerden başka bir yere taşınamayan arz parçalarıdır.

MK.nun 762. maddesi; “Taşınır mülkiyetinin konusu, nitelikleri itibariyle ta­şınabilen maddi şeyler ile edinmeye elverişli olan ve taşınmaz mülkiyetinin kapsamına girmeyen doğal güçlerdir.” şeklinde menkul eşyayı tarif etmiştir.

Gayrimenkul (Taşınmaz ) eşyadan bahseden 704. madde ise, taşınmaz eşya konu­sunu

• – Arazi,
• – Tapu kütüğünde ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar,
• – Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler.

Olmak üzere üç guruba ayırmıştır.

Tüketime bağlı olan-olmayan eşya

Kullanılarak tüketilebilen ve bu suretle elden çıkarılan eşyaya tüketilen eşya denir, Meyve, ekmek, yemek yakıt tüketime tabi eşyaya örnek gösterilebilir.

Buna karşılık bir ya da birkaç kez kullanılmakla tüketilmeyen eşya ise tüketime tabi olmayan eşyadır. Otomobil, Bina, Kitap gibi şeyler tüketime tabi olmayan eşya olarak kabul edilir.

Sahipli eşya-Sahipsiz eşya

özel mülkiyete konu olabilen eşyalar üzerinde fiilen bir mülkiyet mevcut ise bu eşyaya sahipli eşya denir. Bir sahsın binası, otomobili, atı sahipli eşyadır. Çünkü bu eşyaların sahibi mevcuttur. Ancak sahiplenme niteliği olduğu halde üzerinde bir mülkiyet ya da fiili hakimiyet yoksa bu takdirde eşya sahipsiz değildir.

MK.nun 767.maddesine göre; “Sahipsiz bir taşınırı malik olmak iradesiyle zilyetliğine geçiren kimse, onun maliki olur.

768. madde ise sahipsiz duruma gelen hayvanlardan bahsederek ” Tutulan av hayvanları, yeniden serbest kalır ve sahipleri onları gecikmeksizin ve ara ver­meksizin aramaz ve tekrar tutmak için uğraşmazsa, sahipsiz duruma gelirler.

Ehlileştirilmiş hayvanlar tekrar vahşileşir ve sahiplerine dönmezlerse, sahipsiz duruma gelirler.

Arı oğulu başkasının taşınmazına uçmuş olmakla sahipsiz duruma gel­mez.” hükmünü getirmiştir. Buna göre; yabani keçiler, geyikler, av kuşları, balıklar birer sahipsiz eşyadır. Bu hayvanların avlanması onları sahipli hale getirir. Sonra tekrar serbest bırakılması bunları yeniden sahipsiz eşya kılar.

Evlerde beslenen ehlileştirilerek sahipli olan hayvanların vahşileşmeleri ve tekrar sahiplerine dönmemeleri halinde bu hayvanların sahipsiz olacağı vurgulanmış, son fık­rada ise Arı oğulu için farklı bir düzenleme yapılarak bunların başkasının taşınmazına uçmuş olmaları ile sahipsiz duruma gelmeyeceklerini hükme bağlamıştır.