BORÇLUNUN MAL BEYANINDA BULUNUNCAYA KADAR HAPSEN TAZYİKİ

İlgili Yasa

Hapis ile tazyik:

İCRA VE İFLÂS YASASI MADDE 76- Mal beyanında bulunmayan borçlu, alacaklının talebi üzerine beyanda bulununcaya kadar icra tetkik mercii hâkimi tarafından bir defaya mahsus olmak üzere hapisle tazyik olunur. Ancak, bu hapis üç ayı geçemez.

Mal bildirimi:

6183 SAYILI YASA MADDE 59- Mal bildirimi, borçlunun gerek k endisinde, gerekse üçüncü şahıslar elinde bulunan mal, alacak ve haklarından borcuna yetecek mi miktarın nev’ini mahiyetini, vasfını, değerini ve her türlü gelirlerini veya haczi kabil mal veya gelirinin bulunmadığını ve yaşayış tarzına göre geçim kaynaklarını ve buna nazaran borcunu ne suretle ödeyebileceğini yazı ile ve sözle tahsil dairesine bildirmesidir.

Köylerde mal bildirimi, Maliye Bakanlığınca tespit ve ilân edilecek vergiler dışında kalan âmme borçları için köy muhtarlığına da yapılabilir.

Sözle bildirim halinde keyfiyet bir zabıtla tespit edilir. Her iki halde bildirimin yapıldığına dair âmme borçlusuna pulsuz makbuz verilir.

Mal bildiriminde bulunmayanlar:

6183 SAYILI YASA MADDE 60- Kendisine ödeme emri tebliğ edilen borçlu, 7 günlük müddet içinde borcunu ödemediği ve mal bildiriminde de bulunmadığı takdirde mal bildiriminde bulununcaya kadar bir defaya mahsus olmak ve 3 ayı geçmemek üzere hapisle tazyik olunur.

Hapisle tazyik kararı, ödeme emrinin tebliğini ve 7 günlük müddetin bitmesini müteakip, tahsil dairesinin yazılı talebi üzerine icra tetkik mercii hâkimi tarafından verilir.

Bu kararlar Cumhuriyet Savcılığınca derhal infaz olunur.

İcra tetkik mercii hâkimi tarafından verilen hapsen tazyik kararları her türlü harç ve resimden muaftır.

Açıklama

Mal beyanında bulunmayan borçlu, alacaklının isteği ile, beyanda bulununcaya kadar bir defaya mahsus olmak üzere 3 aya kadar hapsen tazyik olunur, yani hapisle korkutulur. Amaç, alacaklının alacağının tahsilinin hızlılık kazanmasıdır. Mal beyanında bulunan borçlunun bu mallarının haczi mümkün olmaktadır. Beyanda bulunmayan borçlunun mallarının tespiti zor olduğundan bu yola başvurulmuştur ve mal beyanına zorlama yolu seçilmiştir. Böylece hapisle korkutulan borçlu, mal beyanında bulunacaktır, aksi takdirde 3 aya kadar hapiste tutulma durumu söz konusu olacaktır.

îcra ve İflâs Yasasının 76 mcı maddesi bu hususta kurallar öngörmüştür.

Hapsen tazyik kararı verecek merci icra ceza hâkimliğidir. Gözönünde tutulacak en önemli husus ise, borçluya ödeme veya icra emrinin tebliğine rağmen verilen süre içinde borçlunun mal beyanında bulunmaması, borçlunun hapsen tazyik olunmasında en büyük koşul olacağıdır.

Hapsen tazyik kararını C.Savcılığı yerine getirecektir. Yakalanan borçlu, usulune uygun mal beyanında bulunursa hemen serbest bırakılacaktır. îcra Ceza Hâkimliğince bir defaya mahsus verilir. Yagrıtay yolu yoktur. İtiraz edilebilir.

6183 sayılı âmme alacaklarının tahsili usulü hakkındaki yasa uyarınca, kamu alacakları hakkında da icra ceza hâkimliği borçluları hakkında hapsen tazy ik kararı vermekle görevli kılınmıştır.

Suç Koşulları

1. Borçlu, İİY 74 üncü maddesine göre mal beyanında bulunmamalı.
2. 6183 sayılı Yasanın 59 uncu maddesine göre mal bildiriminde bulunmamış olmalı, (bildirmeme, ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren 7 gün içinde olmalı).
3. Alacaklı ÎÎY 337 inci maddesine göre borçlunun cezalandırılmasını değil, mal beyanında bulunması için hapsen tazyikine karar verilmesi istemiyle İÎK 76 inci maddesine göre şikâyette bulunmalı.
4. Süresinde borçlu mal beyanında bulunmamalı.

Hapsen tazyik kararının sonuçları

1. Hapsen tazyikkararı bir tedbirdir.
2. Borçlunun mal beyanında bulununcaya kadar geçerli olmak üzere verilmektedir.
3. Borçlu mal beyanında bulununca, hapsen tazyik kararı hükümsüz kahr.
4. Hapsen tazyik kararı ceza hükümlülüğünün sonuçlarını doğurmaz.
5. Tekerrüre esas olmaz, sabıka kaydı olarak adli sicile işlemnez.
6. Hapsen tazyik kararları evrak üzerinde verilen kararlardır. Duruşma yapılmaz.
7. Hapsen tazyik kararları icra müdürlüğünce değil, C.Savcılıklarınca infaz edilir.
8. Yargıtay yolu yoktur, temyiz edilemez. Ancak, koşulları oluşmadığı gerekçesiyle itiraz olunabilir. İtiraz mercii hapsen tazyik kararını veren icra ceza hâkimliği’dir.