Adalet Bakanlığı Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı ve uzlaştırma büroları

Daire Başkanlığı

En son 2016 yılında yapılan değişiklikle, Adalet Bakanlığı Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı kuruldu. Ön ödeme, kamu davasının açılmasının ertelenmesi ve uzlaştırma kurumları, bilirkişilikte olduğu gibi, Adalet Bakanlığı ve C. Başsavcılıkları düzeyinde kurumlaştırıldı.

Resmi Gazetede 5 Ağustos 2017 tarihinde yayınlanan “Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği”  ile, 26.7.2007  tarihinde yayınlanan Uzlaştırma Yönetmeliği  yürürlükten  kaldırılmış  ve Adalet Bakanlığı Alternatif Çözümler Daire Başkanlığının Uzlaştırmaya  ilişkin görevleri  (m.70),  uzlaştırmacı  listelerinin  oluşturulması  (m.71),  Bakanlıkta uzlaştırmacı sicili tutulması (m.47), sicilden ve listeden çıkarılma  (m.49),  uzlaştırmacı  eğitimi  (m.50),  uzlaştırmacılık  sınavı (m.55) gibi, kuruluşa  ilişkin konuların yanı  sıra, uzlaştırma  sürecinin tüm  ayrıntılarını  2016  yılında  değiştirilen CMK  253‟deki  yeni  yapılanmaya uygun bir biçimde ve ayrıntılı olarak düzenlemiştir.

Bu kapsamda Daire Başkanlığınca uzlaştırmacılar  için  eğitim ve sınavlar  ile  ilgili yeni düzenlemeler yapıldı. Uzlaştırmacıların bilişim sistemi içerisinde listelenmesi, uzlaştırmacıların başsavcılıklarda oluşturulan uzlaştırma bürolarınca bu listelerden seçilmesi ve uzlaştırmacıların bakanlık tarafından denetlenmesi yöntemine geçildi.

Daire başkanlığının uzlaştırma muhakemesine  ilişkin yapısal görev ve yetkilerle donatıldığı görülmektedir. Adalet Bakanlığı Alternatif Çözümler Başkanlığı bir daire başkanı, yeteri kadar  tetkik hakimi ve diğer personelden oluşmakta (UZY 69) ve ön ödeme, uzlaştırma ve kamu davasının açılmasının ertelenmesine  ilişkin adli uygulamayı  takip  etmek  ve  sorunlara  çözüm  önerileri  üretmekle  görevlidir. Bunun yanı  sıra,  uzlaştırmacı  temel  eğitiminin  esasları,  eğitim  verecek  kurumların  nitelikleri  daire  başkanlığı  tarafından  belirlenmekte,  fakat eğitim izni Adalet Bakanlığı tarafından verilmektedir (UZY 70/1-c).

Cumhuriyet Başsavcılıklarındaki uzlaştırma büroları

CMK 253‟de 2016-6763 sK ile yapılan değişiklik ile C. Başsavcılıkları  nezdinde  uzlaştırma  büroları  kurulmuştur.  Buna  göre;  soruşturma konusu  suçun uzlaşmaya  tâbi  olması ve  kamu davası  açılması için  yeterli  şüphenin  bulunması  hâlinde,  dosya  uzlaştırma  bürosuna gönderilir ve büro tarafından görevlendirilen uzlaştırmacı uzlaşma teklifinde bulunur (CMK 253/4).

Uzlaştırma usulünün daha etkin bir şekilde işlev görebilmesi için her C. Başsavcılığı bünyesinde uzlaştırma bürosu kurularak yeteri kadar C. Savcısıyla personel görevlendirilmiştir (UZY 39/1). Büro uzlaştırma işlemleri C. Başsavcısı, Başsavcı vekili veya C. Savcısının denetimi, yazı işleri müdürünün yönetimi altında, zabıt katibi ve diğer görevliler tarafından yürütülür (UZY 39/2).

Yazı işleri müdürü uzlaştırma hizmetlerini yürütmek, denetlemek, görevliler arasında işbölümü yapmak ve C. Savcısının onayıyla uzlaştırmacıyı görevlendirmekle yükümlüdür (UZY 40/1). Yönetmelik yazı işleri müdürüne sorumluluklar da yüklemiş ve UYAP sistemine giriş, uzlaştırma dosyalarını muhafaza etmek, uzlaştırmacı görevlendirmesi yapıp  dosyayı  tevdi  etmek,  bu  hususu  taraflara  SMS  yoluyla  bildirmek, uzlaştırmacının  hazırladığı  teklifi  taraflara  tebliğ  etmek ve  istinabe  evrakını  göndermek,  uzlaştırma  raporunu  teslim  almak  ve  C. Savcısına  sunmak  ve  işi  biten  dosyaları  arşive  kaldırmak  gibi  uzlaştırma prosedürünün  temel  işlemleri yazı  işleri müdürü  tarafından üstlenilmiştir (UZY 40/2).

Yönetmelik  uzlaştırma  bürolarının C. Başsavcısı,  vekili  veya C. Savcısı  tarafından  gözetim  ve  denetim  altında  tutulmasını  amirdir (UZY 42).