İTİRAZ KOMİSYONU KARARININ İPTALİ İSTEMİ
İDARİ PARA CEZASI VERİLMESİNDE VE İDARİ PARA CEZASINA VAKİ İTİRAZIN REDDİNE DAİR DAVA KONUSU İŞLEMDE HUKUKA UYARLIK BULUNMADIĞI – DAVANIN REDDİ GEREĞİ
Diyarbakır BÖLGE İDARE MAHKEMESİ
İdari Dava Dairesi
Esas: 2014 / 1072
Karar: 2014 / 1301
Karar Tarihi: 11.04.2014
ÖZET: Dava, davacının, Kanun’un maddesinin birinci fıkrasında belirtilen sigortalı işe giriş bildirgesini sigortalının çalışmaya başladığı tarihten önce ve maddesinde belirtilen işyeri bildirgesini, en geç sigortalı çalıştırılmaya başlaman tarihte Kuruma vermediğinden bahisle … tarihli işlemle Kanun’un maddeleri uyarınca verilen toplam …-TL idari para cezasına vaki itirazın, işe giriş ve işyeri bildirgelerinin yasal süresinde Kuruma verilmediğinin tespit edildiğinden bahisle reddine ilişkin itiraz komisyonu kararının iptali istemiyle açılmıştır. E. İlçe Emniyet Müdürlüğü yazısı ekinde bulunan ve herhangi bir somut ve yeterli tespit içermeyen liste dikkate alınmak suretiyle Kanunun maddesinde belirtilen işe giriş bildirgesi ile maddesinde belirtilen işyeri bildirgesini süresinde Kuruma vermediğinden bahisle aynı Kanunun maddeleri uyarınca idari para cezası verilmesinde ve idari para cezasına vaki itirazın reddine dair dava konusu işlemde hukuka uyarlık, aksi yönde verilen itiraza konu Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davacının itiraz isteminin kabulü ile D.İdare Mahkemesi’nin kararının bozulmasına, yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddine karar verilmiştir.
(5510 S. K. m. 8, 11, 102) (2577 S. K. m. 45)
İSTEMİN ÖZETİ: Davacının, 5510 sayılı Kanun’un 8.maddesinin birinci fıkrasında belirtilen sigortalı işe giriş bildirgesini sigortalının çalışmaya başladığı tarihten önce ve 11.maddesinde belirtilen işyeri bildirgesini, en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihte Kuruma vermediğinden bahisle 05.6.2012 tarihli işlemle 5510 sayılı Kanun’un 102/a-2ve 102/b-2.maddeleri uyarınca verilen toplam 3.546,00.-TL idari para cezasına vaki itirazın, işe giriş ve işyeri bildirgelerinin yasal süresinde Kuruma verilmediğinin tespit edildiğinden bahisle reddine ilişkin 28.6.2012 tarih ve19 sayılı itiraz komisyonu kararının iptali istemiyle açılan davada; Mahkemelerinin 11.9.2012 ve17.10.2012 tarihli ara kararlarıyla istenilen ve dosyaya eklenen belgelerden, Sonay DEMİRCİOĞLU isimli şahsın, davacının iddiasının aksine örgün değil, açık öğretim programına devam ettiği ve işyerinde kayıtdışı olarak çalıştığının görüldüğü; bu durumda, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi yolunda verilen Diyarbakır 2.İdare Mahkemesi’nin09.10.2013 gün ve E:2012/607, K:2013/1863 sayılı tek hâkim kararının; para cezası verilmesine ilişkin işlem öncesinde tutulmuş herhangi bir tespit tutanağı bulunmadığından bahisle itiraz yoluyla incelenerek bozulmasına karar verilmesi istenilmektedir.
SAVUNMANIN ÖZETİ: Savunma dilekçesi verilmemiştir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Diyarbakır Bölge İdare Mahkemesi’nce, itiraz dosyası incelenerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesi uyarınca işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Dava, davacının, 5510 sayılı Kanun’un 8.maddesinin birinci fıkrasında belirtilen sigortalı işe giriş bildirgesini sigortalının çalışmaya başladığı tarihten önce ve 11.maddesinde belirtilen işyeri bildirgesini, en geç sigortalı çalıştırılmaya başlaman tarihte Kuruma vermediğinden bahisle 05.6.2012 tarihli işlemle 5510 sayılı Kanun’un 102/a-2 ve 102/b-2.maddeleri uyarınca verilen toplam3.546,00.-TL idari para cezasına vaki itirazın, işe giriş ve işyeri bildirgelerinin yasal süresinde Kuruma verilmediğinin tespit edildiğinden bahisle reddine ilişkin 28.6.2012 tarih ve19 sayılı itiraz komisyonu kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesi Hakimince uyuşmazlığa konu itiraz komisyonu kararı, Sonay DEMİRCİOĞLU isimli sigortalıya ait işe giriş bildirgesinin 5510 sayılı Kanun’un 8.maddesinde öngörülen süre içerisinde Kuruma verilmemiş olması nedeniyle aynı Kanun’un 102/1-a-2.maddesi uyarınca 3.546,00.-TL para cezası uygulanmasına ilişkin işleme vaki itirazın reddine ilişkin olarak nitelendirilmek suretiyle hüküm kurulmuş ise de; iptali istenilen itiraz komisyonu kararının, davacı hakkında 04.5.2012 tarihinden itibaren sigortalı çalıştırmaya başlamasına rağmen 5510 sayılı Kanun’un 8.maddesine göre sigortalı işe giriş bildirgesinin en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılmadan önce Kuruma verilmediğinin ve sigortalı çalıştırılmaya başlanılmasına rağmen 5510 sayılı Kanun’un 11.maddesine göre işyeri bildirgesinin en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma verilmediğinin tespit edildiğinden bahisle aynı Kanun’un 102/1-a-2 ve 102/1 -b-2.maddeleri uyarınca 05.6.2012 günlü işlemle uygulanan 3.546,00.-TL idari para cezasına yapılan itirazın reddine ilişkin olduğu anlaşılmakta olup, bu itibarla, Mahkemece uyuşmazlığın eksik biçimde nitelendirilmesi suretiyle çözümlenip hüküm kurulmasında hukuki isabet bulunmadığından; 2577 sayılı Yasanın 45/4.maddesinde yer alan, “Bölge idare mahkemesi evrak üzerinde yaptığı inceleme sonunda, maddi vakıalar hakkında edinilen bilgiyi yeter görürse veya itiraz sadece hukuki noktalara ilişkin ise veya itiraz olunan karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise işin esası hakkında karar verir.
Aksi halde gerekli inceleme ve tahkikatı kendisi yaparak esas hakkında yeniden karar verir. Ancak, ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan itirazı haklı bulduğu veya davaya görevsiz hâkim tarafından bakılmış olması hallerinde kararı bozmakla birlikte dosyayı geri gönderir, bölge idare mahkemesinin bu kararlan kesindir” hükmü gereği işin esası hakkında Mahkememizce yeniden bir karar verilmesi gerektiği tartışmasızdır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 8.maddesinde, “İşverenler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür… Bu maddenin ikinci ve beşinci fıkraları hariç olmak üzere, diğer fıkralarında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen ilgililer hakkında, 102 nci madde hükümlerine göre İdarî para cezası uygulanır.” hükmü; 11. maddesinin 3.paragrafında, “İşveren, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte, Kuruma vermekle yükümlüdür…” hükmüne; 59/7.maddesinde, “Kamu idarelerinin denetim elemanları, kendi mevzuatı gereğince işyerlerinde yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler sırasında, çalıştırılanların sigortalı olup olmadığını da tespit ederek, sigortasız çalıştırılanları Kuruma bildirmek zorundadır. Bu kurumlar ayrıca kendi mevzuatları gereğince yaptıkları inceleme ve tespitler sırasında bu Kanuna göre sigortalı sayılanların prime esas kazançlarının veya sigortalı gün sayılarının eksik bildirilmesi sonucunu doğuran tespitlerini de en geç bir ay içinde Kuruma bildirirler. Kurum bu bildirimleri esas almak üzere gerekli yasal işlemi yapar. İlgililerin itiraz hakları saklıdır.” hükmü; 102/1-a-2 maddesinde ise, “8 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen bildirgenin verilmediğinin, mahkeme kararından veya Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden ya da diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında her bir sigortalı için asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.” hükmü ile 102/1 -b-2 maddesinde de, “11 inci maddesinde belirtilen bildirgeyi, Kurumca belirlenen şekle ve usule uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde, anılan ortamda göndermeyenler veya bu Kanunda belirtilen süre içinde Kuruma vermeyenlere, diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacıya ait Favorim Giyim Mağazasında, Kayıtdışı İstihdamla Mücadele Projesi kapsamında polis ekiplerince yapılan denetimlerde, Sonay DEMİRCİOĞLU isimli şahsın işyerinde çalıştığı yolundaki tespit üzerine Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’ne yapılan bildirim uyarınca, davacının, 5510 sayılı Kanun’un 8.maddesinin birinci fıkrasında belirtilen sigortalı işe giriş bildirgesini sigortalının çalışmaya başladığı tarihten önce ve 11.maddesinde belirtilen işyeri bildirgesini, en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihte Kuruma vermediğinden bahisle 05.6.2012 tarihli işlemle 5510 sayılı Kanun’un 102/a-2ve 102/b-2.maddeleri uyarınca verilen toplam 3.546,00.-TL idari para cezasına vaki itirazın, işe giriş ve işyeri bildirgelerinin yasal süresinde Kuruma verilmediğinin tespit edildiğinden bahisle reddine ilişkin 28.6.2012 tarih ve 19 sayılı itiraz komisyonu kararının iptali istemiyle itirazen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
5510 sayılı Kanunun 102/a maddesi uyarınca idari para cezası uygulanabilmesi için, aynı Kanunun 8.maddesi uyarınca verilmesi gereken sigortalı işe giriş bildirgesinin Kuruma yasal süresi içinde verilmediğinin açıkça ortaya konulması gerektiğinde kuşku bulunmamaktadır. Sigortalı işe giriş bildirgesinin Kuruma verilmediğinin ise, Kurum denetim elemanları tarafından ortaya konulabileceği gibi, kamu idarelerinin denetim elemanlarınca yapılan denetimler sonucu ya da kendi mevzuatları gereğince yaptıkları inceleme ve tespitler sırasında 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı sayılanların prime esas kazançlarının veya sigortalı gün sayılarının eksik bildirilmesi sonucunu doğuran tespitlerini Kuruma bildirmeleri suretiyle ortaya konulabileceği de açıktır.
Olayda, Sonay DEMİRCİOĞLU’nun davacıya ait işyerinde çalıştığı yolunda polis memurlarınca tutulmuş herhangi bir tutanak ya da benzeri belge dosyaya ibraz edilememiş olup, sadece Sonay DEMİRCİOĞLU’nun da aralarında bulunduğu şahısların istihdam dışı mücadele projesi ile ilgili kayıtların kontrol edilmesi, uymayanlar hakkında gerekli işlemlerin yapılmasının istenilmesine ilişkin 04.5.2012 gün ve 1299 sayılı Ergani ilçe Emniyet Müdürlüğü yazısı ekinde bulunan liste uyarınca işlem tesis edilmiştir.
Davacı tarafından ise, denetim sırasında davacıya ait işyerinde bulunan Sonay DEMİRCİOĞLU’nun eşinin kardeşi olduğu, kendisinin sağlık sebebiyle işyerinde bulunamadığı sırada polis memurlarınca işyerine gelindiği, işyerinde bulunan bilgisayardan faydalanmak üzere bulunan Sonay DEMİRCİOĞLU’ndan rutin kontrol gerekçesiyle kimlik istenilmesi üzerine ibraz edilen kimliğe göre tespit yapılarak Kuruma bildirilmesi üzerine para cezası verilmesine ilişkin işlemin tesis edildiğinin belirtildiği ve söz konusu iddialara itiraz dilekçesinde de yer verildiği görülmektedir.
Bu durumda, Sonay DEMİRCİOĞLU’nun 5510 sayılı Kanun’un 4.maddesi kapsamında davacıya ait işyerinde sigortalı olarak çalıştığını tereddüte yer vermeyecek şekilde ortaya koyan hukuken kabul edilebilir, somut ve yeterli bir tespit, başka bir deyişle adı geçenin fiilen davacıya ait işyerinde çalıştığı yolunda denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarca usulüne uygun bir biçimde araştırma ve inceleme yapılmadığından, 5510 sayılı Kanun’un 8 ve 11.maddelerindeki yükümlülüklerini yerine getirmediğinden söz edilemeyeceği anlaşılan davacıya; sadece Ergani İlçe Emniyet Müdürlüğü yazısı ekinde bulunan ve herhangi bir somut ve yeterli tespit içermeyen liste dikkate alınmak suretiyle 5510 sayılı Kanunun 8.maddesinde belirtilen işe giriş bildirgesi ile 11.maddesinde belirtilen işyeri bildirgesini süresinde Kuruma vermediğinden bahisle aynı Kanunun 102/1-a-2 ve 102/1 -b-2 maddeleri uyarınca idari para cezası verilmesinde ve idari para cezasına vaki itirazın reddine dair dava konusu işlemde hukuka uyarlık, aksi yönde verilen itiraza konu Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davacının itiraz isteminin kabulü ile Diyarbakır 2.İdare Mahkemesi’nin 09/10/2013 gün ve E:2012/607, K:2013/1863 sayılı kararının bozulmasına, yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddine, aşağıda dökümü yapılan 214,60.-TL yargılama giderleri ile 117,80.-TL itiraz giderlerinin ve karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca750,00.-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, yargılama ve itiraz gideri için tahsil edilen paranın kullanılmayan kısmının hükmün kesinleşmesinden sonra Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yönetmeliği’nin 47.maddesi uyarınca ilgilisine iade edilmesine, kararın tebliğ tarihini izleyen onbeş gün içinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 11.04.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.