Yoksulluk Nafakasının Artırılması Veya Azaltılması

Tarafların malî durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektir­diği hallerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir (TMK. Md. 176/4).

Yoksulluk nafakasına hükmedildikten sonra tarafların malî durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde taraflar irat şeklinde hükmedi­len nafakanın artırılması veya azaltılmasını isteyebilirler. Yoksulluk nafakası alacaklısının paranın ahm gücü karşısında ihtiyaçlarının artması, hastalık vb. gibi nedenlerle mevcut nafakanın giderlerini karşılayamaması buna karşın nafaka borçlusunun gelirinde ödeme gücünde artış olmuş ise nafakanın artırılması istenebilecektir.

Aksine, nafaka borçlusunun malî gücü azalır, hastalık ve benzeri neden­lerle ortadan kalkar, yoksul duruma düşerse yoksulluk nafakasının tamamen kaldırılması veya azaltılması istenebilir. Nafakanın azaltılması için nafaka borçlusunun malî durumunda önemli ölçüde bir azalmanın meydana gelmesi gerekir.

Yoksulluk nafakasına hükmedildikten sonra nafaka alacaklısına Emekli Sandığı veya diğer sosyal güvenlik kuruluşlarından aylık bağlandığı, her hangi bir nedenle yoksulluğunun ortadan kalktığı belirlenirse yoksulluk nafakasının artırılması isteminin reddi gerekir. Bu gibi hallerde aksine anlaşma yok ise na­faka borçlusu dava yolu ile yoksulluk nafakasının kaldırılmasını isteyebilecektir.

Yoksulluk nafakasının, nafaka alacaklısının malî durumunun değişmesi, yoksulluğunun azalması halinde de yoksulluk nafakasının azaltılması istenebilir. Buna karşın nafaka alacaklısının çalışma imkanı var, yaşı buna uygun veya ev­lenme şansı var diye yoksulluk nafakasının azaltılması istenemez.

Bunun gibi yoksulluk nafakasının artırılması içinde mevcut nafakanın, na­faka alacaklısının ihtiyaçlarını karşılayamaması yanında, nafaka borçlusunun ekonomik ve malî gücünde de olumlu ve artı değişimler olması gerekir.

Aile Mahkemesi Hakimi tarafların ekonomik ve sosyal durumunun değişip değişmediğinin tarafların hayat koşullarının, ödeme güçlerinin ihtiyaçlarının, sağlık hastalık, durumlarının, yoksulluk durumlarının ortadan kalkıp kalkmayacağının, belirlenmesinde 4787 sayılı kanunun 5’inci maddesine uygun görevlendirileceği uzman araştırma, inceleme görüş ve düşüncelerinden de yararlanabilecektir.

Diğer artırma istenemeyecek bir durumda nafaka alacaklısı yoksul olma­dığı halde kendisine yoksulluk nafakası bağlanmış olmasıdır. Bu durumda yoksulluk nafakasının artırılmasını isteyen eşin yoksul hali devam etmediğinden artırım isteminin reddi gerekir.

Yoksulluk nafakasının artırılması davalarında önceki yoksulluk nafakası hükmünün kesinleşip, kesinleşmediğinin de araştırılması, eğer bu konudaki hü­küm kesinleşmemişse, bu konunun bekletici mesele yapılması sonucuna göre karar verilmesi gerekir.

Yoksulluk nafakasına hükmolunduktan az süre sonra tarafların malî du­rumlarında henüz değişiklik olmadan yoksulluk nafakasının artırılması istenemez.

Aynı şekilde nafaka borçlusu kendisi veya nafaka alacaklısının malî duru­munda değişiklik olduğunu kanıtlamadan yoksulluk nafakasının azaltılmasını isteyemez.

12.05.1988 tarihinden önce yoksulluk nafakasına bir yıl süreli olarak hük- medilebileceğinden ve bu tarihten önce boşanan eşler bir yıllık süre geçtiğinden artık yoksulluk nafakasının artırılmasını isteyemezler.

Hâkim, istem halinde ve hakkaniyetin gerektirdiği hallerde de iradın azaltılmasına veya artırılmasına karar verebilir. Bu nedenlerle hâkim yoksulluk nafakasının artırılması veya azaltılması davalarında öncelikle tarafların ekono­mik, sosyal ve malî durumlarında değişiklik olup olmadığını gerektiğinde 4787 S. Kanunun 5’inci maddesine uygun görevlendireceği uzman araştırma ve incelemelerinden yararlanarak belirleyecek bunun içinde taraflardan konu ile ilgili delillerini toplayacak, gerekirse ilgili kurum veya kuruluşlardan bilgi alacak, konu ve değer takdiri ile ilgili uzmanlık isteyen hususlar varsa bu ko­nuda uzman görüşü alacak, artırım davalarında nafaka alacaklısının yoksulluğu artarak devam ediyor, nafaka borçlusunun malî durumuda olumlu yönde artmış ise hakkaniyete uygun yoksulluk nafakasını artıracak, aksine koşulları yok ve nafaka alacaklısının ihtiyaçları ortadan kalkmış veya azalmış ise davayı reddedecektir.

Nafaka azaltım davalarında ise, nafaka alacaklısının ihtiyaçları azalmış, nafaka borçlusunun gelir ve mal varlığında azalma olmuş ise yine hakkaniyete uygun yoksulluk nafakasını azaltacak hakkaniyet gerektirmiyor ve koşullarda değişiklik yok veya lehe değişiklik varsa davayı reddedecektir.