Ürün Zararı İstemlerine İlişkin Tazminat Davaları
Araştırılması Gereken Hususlar ve Deliller
Sübuta ilişkin araştırma
Davacının zarara ugğrayıp ugğramadıgğı ve zararın davalılar tarafından meydana getirilip getirilmedigği, zararın davacının uüruünuüne ait olup olmadıgğı araştırılmalıdır. Araştırmada ispat vasıtası olarak ;
Tapu kaydı,
Tespit dosyası,
Ceza dosyası,
Tanık
Gibi deliller kullanılır.
Ortada bir zararın bulunup bulunmadıgğı uüruünuün tamamen veya kısmen yok olup olmadıgğı zarardan oünceki ve sonraki durum arasında fark bulunup bulunmadıgğı belirlenmelidir. Burada da iddia ispatlanırken;
Ceza davası,
Tespit dosyası,
Keşif,
Bilirkişi incelemesi,
ÜÜruüne ilişkin tarım il muüduürluügğuü vb. veriler, laboratuvar araştırmaları,
Gibi delillerden faydalanılır.
OÜ zellikle uüruüne zarar veren fiilin davalı tarafından gerçekleştirilip gerçekleştirilmedigği, zarar ile davalı eylemi arasında illiyet bagğının bulunup bulunmadıgğı belirlenmelidir. Bu kapsamda davalının ceza dosyasında şuüpheli – sanık olup olmadıgğının, tespit sırasında ikrar ve benzeri beyanın bulunup bulunmadıgğının tespiti için ceza ve tespit dosyası ayrı ayrı celp edilip incelenmeli, varsa olayın tanıkları mutlaka dinlenmelidir.
- Kapsama ilişkin araştırma
Olaya dair zamanaşımı defi varsa bu konuda ceza dava dosyası ve tespit dosyasındaki verilerden faydalanılarak araştırma yapılmalıdır.
Zarardan tazminata giderken indirim nedenleri nazara alınmalıdır. Tuürk Borçlar Kanunu’nun 51 ve 52. maddelerindeki indirim nedenlerinin bulunup bulunmadıgğı incelenmelidir. OÜ zellikle davacı tarafın boüluüşuük (muüterafik) kusuru/zararda etken olan kaçınılmazlık vb. durumlar nedeniyle indirim yapılıp yapılamayacagğı ve miktarı etkileyen somut olaya oüzguü indirim nedenlerinin olup olmadıgğı tetkik edilmelidir. Bu konunun ispatı babında bilirkişi incelemesi, meteoroloji verileri ve tanık gibi delillerden yararlanılmalıdır.
Zararın varlıgğı belli ve fakat miktarı belirlenemiyorsa haâkim tarafından TBK 50. maddesi geregğince somut olayın oüzelligği, alınan oünlemlere goüre tazminat belirlenmelidir. Bu hususta da ispat aracı olarak emsal uüruünlerdeki zarar ve benzeri veriler kullanılabilir.
Somuta indirgenirse uüruün zararında;
Alınabilen uüruün miktarı (metrekare- dekardan vb.)
ÜÜruünuün satış bedeli
Zarar goüren uüruün miktarı
Zararın yuüzdesi
Araştırılmalıdır.
Bu araştırma yapılırken tarım il muüduürluügğuü verileri, borsa, oda, piyasa satış fiyatları, bilirkişi incelemesi gibi delillerden faydalanılmalıdır.
Uygulamada Sıkça Hataya Düşülen ve Bozma Nedeni Yapılan Konular
Bu davalarda;
Bilirkişi raporları arasındaki çelişkinin giderilmemesi,
Gereksiz yere ceza davasının kesinleşmesinin beklenilmesi, (uüruünde zarar ve davalının sorumlu oldugğu anlaşıldıgğı halde ceza davası beklenmemelidir. Ceza davasının zararın miktarı ve kusura ilişkin belirlemesi hukuk hakimini bagğlamaz)
Zararın hesabında haksız fiilden kaynaklandıgğı goüzetilerek olay tarihindeki birim fiyatlarına goüre hesaplama yapmak gerekirken bu konuda bilirkişiye talimat verilmedigğinden bilirkişinin hesap veya dava tarihindeki birim fiyatlarından hesaplama yapması,
Faiz ve muüteselsilen huükuüm kurabilmek için dava dilekçesindeki istem oünemli olup bunun goüzden kaçırılması,
Bilirkişi atanırken uüruüne ve meydana gelen zarara ( yanma-kesme vb.) goüre uygun bilirkişi atanmaması,
Zarar miktarı konusunda hukuk haâkimi ceza haâkimden bagğımsız ise de cezadaki farklı zarar miktarı konusundaki çelişkinin giderilmemesi,
Gibi hususlar sıkça yapılan ve bozma nedeni olarak karşımıza çıkan konular olarak sayılabilir.