Teknik Araçlarla İzleme nasıl yapılır?

Teknik araçlarla izlenebilen suçlar

Kanunda liste halinde sayılan suçların işlendiği hususunda somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebepleri bulunması ve başka suretle delil elde edilememesi hâlinde, şüpheli veya sanığın kamuya açık yerlerdeki  faaliyetleri ve  işyeri  teknik  araçlarla  izlenebilir,  ses veya  görüntü kaydı alınabilir (CMK 140). Kişinin konutunda teknik takip uygulanması ise kanun tarafından yasaklanmıştır (CMK 140/5).

Madde  kapsamına  giren  suçlar  şunlardır: Türk Ceza Kanununda yer alan; göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti (madde 79, 80) ile organ veya doku  ticareti  (madde 91/1), kasten öldürme  (madde 81, 82, 83), nitelikli hırsızlık (madde 142) ve yağma (madde 148,149) ile nitelikli dolandırıcılık (madde 158), uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti  (madde 188), parada sahtecilik  (madde 197), suç  islemek amacıyla örgüt kurma  (madde 220.  fıkra üç),  fuhuş  (madde 227),  ihaleye fesat  karıştırma  (madde  235),  tefecilik  (madde  241),  rüşvet  (madde 252), suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama (madde 282), Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak  (madde 302), Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar (madde 309. 311. 312. 313. 314. 315. 316), Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk  (madde 328, 329, 330, 331, 333, 334, 335, 336, 337) suçları, Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı (madde 12) suçları, Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren  suçlar, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar.

Teknik takip için, somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebebi bulunması gerekir

CMK 140‟da düzenlenen,  teknik araçlarla  izleme  tedbiri uygulanabilmesi  için,  somut  delillere  dayanan  kuvvetli  Ģüphe  sebepleri  bulunması ve başka suretle delil elde edilememesi koşullarının sağlanmış olması gerekir.

Teknik araçlarla izleme kararı

Teknik  araçlarla  izlemeye hâkim, gecikmesinde  sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı  tarafından karar verilir. Cumhuriyet savcısı  tarafından  verilen  kararlar  yirmi  dört  saat  içinde  hâkim  onayına sunulur. Hâkim  kararını  en  geç  yirmi  dört  saat  içinde  verir.  Sürenin dolması veya hâkim tarafından aksine karar verilmesi hâlinde kayıtlar derhâl imha edilir (CMK 140/2).

Teknik araçlarla izleme kararı en çok üç haftalık süre için verilebilir. Bu süre gerektiğinde bir hafta daha uzatılabilir. Ancak, örgütün faaliyeti  çerçevesinde  işlenen  suçlarla  ilgili  olarak  gerekli  görülmesi hâlinde, hâkim yukarıdaki  sürelere ek olarak her defasında bir haftadan fazla olmamak ve toplam dört haftayı geçmemek üzere uzatılmasına karar verebilir (CMK 140/3).

Elde edilen deliller, yukarıda sayılan suçlarla ilgili soruşturma ve kovuşturma dışında kullanılamaz; ceza kovuşturması bakımından gerekli olmadığı taktirde Cumhuriyet savcısının gözetiminde derhâl yok edilir (CMK 140/4).

Teknik izlemede yapılan değişiklikler

Madde 2014-6526 sK ile değiştirilmişti: MADDE 14- 5271 sayılı Kanunun  140  inci maddesinin  birinci  fıkrasında  yer  alan  “hususunda” ibaresinden sonra gelmek üzere “somut delillere dayanan” ibaresi eklenmiş; aynı fıkranın (a) bendinin (2) numaralı alt bendinden sonra gelmek üzere “3. Nitelikli hırsızlık (madde 142) ve yağma (madde 148, 149),” alt bendi eklenmiş, diğer alt bentler buna göre teselsül ettirilmiş, mevcut (5) numaralı alt bendi yürürlükten kaldırılmış, mevcut (6) numaralı alt bendinde yer alan “,  fıkra 3”  ibaresi madde metninden çıkarılmış; ikinci ve üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “(2) Teknik araçlarla izlemeye ağır ceza mahkemesi tarafından oy birliğiyle  karar  verilir.  İtiraz  üzerine  bu  tedbire  karar  verilebilmesi için de oy birliği aranır. (3) Teknik araçlarla  izleme karan en çok üç haftalık süre için verilebilir. Bu süre gerektiğinde bir hafta daha uzatılabilir. Ancak,  örgütün  faaliyeti  çerçevesinde  işlenen  suçlarla  ilgili olarak  gerekli  görülmesi  hâlinde,  mahkeme  yukarıdaki  sürelere  ek olarak her defasında bir haftadan  fazla olmamak ve  toplam dört haftayı geçmemek üzere uzatılmasına karar verebilir.”

CMK  140  daha  sonra  2014-6572  sK  ile  tekrar  değiştirilmiştir:

MADDE 43 – 5271 sayılı Kanunun 140 inci maddesinin birinci fıkrasının  (a)  bendinin  (11)  numaralı  alt  bendi  aşağıdaki  şekilde  değiştirilmiş, bu alt bentten sonra gelmek üzere aşağıdaki alt bent eklenmiş ve diğer alt bent buna göre teselsül ettirilmiştir. “11. Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak  (madde 302),”“12. Anayasal Düzene ve  Bu  Düzenin  İşleyişine  Karşı  Suçlar  (madde  309,  311,  312,  313, 314, 315, 316),”

Teknik izlemede 2016-6370 ve KHK 694 değişikliği

Maddedeki sondan bir önceki değişiklik 2016-6763 sK  ile yapılmıştır: Madde metni şöyledir:

MADDE  28-  5271  sayılı  Kanunun  140  inci  maddesinin  birinci fıkrasının  (a)  bendinin  (1)  numaralı  alt  bendine  “(madde  79,  80)” ibaresinden sonra gelmek üzere “ile organ veya doku ticareti (madde 91)”  ibaresi,  (3) numaralı alt bendine “(madde 148, 149)”  ibaresinden sonra gelmek üzere “ile nitelikli dolandırıcılık (madde 158)” ibaresi eklenmiş, aynı bendin mülga (6) numaralı alt bendi aşağıdaki şekilde  yeniden  düzenlenmiş,  aynı  bende  (8)  numaralı  alt  bendinden sonra  gelmek  üzere  aşağıdaki  alt  bent  eklenmiş  ve  diğer  alt  bentler buna  göre  teselsül  ettirilmiş,  ikinci  fıkrası  aşağıdaki  şekilde  değiştirilmiş ve üçüncü fıkrasında yer alan “mahkeme” ibaresi “hâkim” şeklinde  değiştirilmiştir.”6.  Suç  işlemek  amacıyla  örgüt  kurma  (madde 220,  fıkra  üç),”“9. Tefecilik  (madde  241),”“(2) Teknik  araçlarla  izlemeye  hâkim,  gecikmesinde  sakınca  bulunan  hâllerde  Cumhuriyet savcısı tarafından karar verilir. Cumhuriyet savcısı tarafından verilen kararlar yirmi dört saat içinde hâkim onayına sunulur. Hâkim kararını en geç yirmi dört saat içinde verir. Sürenin dolması veya hâkim tarafından aksine karar verilmesi hâlinde kayıtlar derhâl imha edilir.”

Teknik araçlarla izlemeyi düzenleyen CMK 140, en son 25 Ağustos 2017  tarihli KHK 694, m. 143  ile değişmiştir. Yargıtay kararı  ile gizli soruşturma yöntemlerinin bir arada uygulanamayacağına hükmedilmiş iken, CMK 140/3 madde hükmüne eklenen cümle ile, bu içtihat örtülü bir şekilde ortadan kaldırılmıştır: “Teknik araçlarla izleme tedbiri ile birlikte gizli soruşturmacı görevlendirilmesi halinde, bu fıkrada belirtilen süreler bir kat artırılır.”

OHAL uygulamaları

Türk Ceza Kanununun  İkinci Kitap Dördüncü Kıını Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde  tanımlanan suçlar, 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar ve toplu işlenen suçlar bakımından, olağanüstü halin devamı süresince; 5271 sayılı Kanunun 135  inci, 139 uncu ve 140 mcı maddeleri uyarınca yapılacak olan iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması, gizli soruĢturman görevlendirilmesi ve teknik araçlarla izleme tedbirlerine hâkim veya gecikmesinde  sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet  savcısı  tarafından karar  verilebilir. Cumhuriyet  savcısı, kararını beĢ  gün  içinde  görevli  hâkimin  onayına  sunar.  Hâkim,  kararını  beĢ gün  içinde  açıklar;  aksi  halde  tedbirler  kendiliğinden  kalkar  (668  s. KHK 3/1-k).