TCK m 340 Yabancı Devlet Başkanına Karşı Suçun Cezası

MADDE 340.- (1) Yabancı devletlerden birinin başkanına karşı bir suç işleyen kişiye verilecek ceza, sekizde biri oranında artırılır. Suçun müebbet hapis cezası­nı gerektirmesi halinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunur.

(2) Fiil, soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlardan ise, soruş­turma ve kovuşturma yabancı devletin şikayetine bağlıdır.

Bu hüküm, ETCK’nun 164.maddesinin karşılığı olarak anahatları itibariyle ay­nen tekrar edilmek suretiyle düzenlenmiş halidir. Farklı olan husus, yabancı devlet başkanına karşı işlenen suça özgü cezanın eski hükümde altıda birden üçte bire kadar artırılması öngörülmüşken 340/1.fıkrada bu artırım oranının sekizde bire indirilmiş olmasıdır.

Korunan Hukuksal Değer

Bu hükümle T.C. Devletinin uluslararası dostane münasebetlerine dayanan milli yararlarının korunması amaçlanmıştır. Bu nedenle, genel bir ağırlatın nedeni içeren bu hüküm, Devlete karşı suçlar arasında düzenlenmiştir.

Suçun Konusu

Bu hükümde, bağımsız bir suç tipi değil, yabancı devletlerden birinin başkanına karşı işlenen herhangi bir suçun genel ağırlatın nedeni düzenlenmiştir. Bu ağırlatın nedenin konusu olacak suç herhangi bir suç olabilirse de 340.maddede öngörülen cezayı ağırlatın neden bu suça Devlete karşı işlenen suç niteliği vermektedir. Ya­bancı devlet başkanının hayatına, vücut bütünlüğüne, hürriyetine, şeref ve haysiye­tine ve hatta malına karşı işlenen suçlarda bu ağırlatın neden uygulanacaktır.

Suçun Faili Ve Mağduru

Bu ağırlatıcı nedenin uygulanması bakımından fail, yabancı devlet başkamna karşı bir suç işleyen herhangi bir kişidir. Failin vatandaş veya yabancı olması halin­de bu hüküm uygulanır.

Bu hükmün uygulanabilmesi için işlenen suçun mağdurunun yabancı devletler­den birinin başkanı olması gerekir. Mağdurun mutlaka T.C. Devletinin, tanıdığı bir yabancı devletin başkanı olması lazımdır. Bu devletin dost devlet olması da şart değildir. Ancak bu hükmün uygulanabilmesi için YTCK’nun 343.maddesi uyarınca karşılıklılık koşulu aranmıştır. Karşılıklılıktan maksat, yabancı devletin de benzer bir şekilde kanunlarında ağırlatıcı nedene yer vermiş olmasıdır.

Suçun Maddi Unsuru

Artırım nedenine konu olan suçun işlenmesi, ancak bu suçun taksirli suçlardan olmaması gerekir. Suç, teşebbüs halinde kalsa dahi bu artırım nedeni uygulanır. Suçun Türkiye’de işlenmiş olması da şart değildir. Bir Türk vatandaşı veya yaban­cının Türk ülkesi dışında böyle bir suç işlemesi durumunda Türkiye’de cezalandırı- labilmeleri için gerekli koşullar (YTCK. 11-13.md.) mevcut ise bu ağırlatıcı sebep uygulanır.

Suçun Manevi Unsuru

Ağırlatıcı nedenin uygulanması için “kast” şarttır. Kast, mağdurun sıfatının, ya­ni yabancı bir devletin başkanı olduğunun failler tarafından bilinmesini gerektirir. Failin hangi saikle suçu işlediğinin önemi yoktur. Esasen failin saiki, temel cezanın belirlenmesinde (61.md.) ve takdiri hafifletici nedenin uygulanmasında göz önünde bulundurulacaktır.

Suça Özgü Cezanın Artırım Oranı

Yabancı devletlerden birinin başkamna karşı bir suç işleyen kişiye verilecek ce­za, sekizde bir oranında artırılacaktır. Suçun müebbet hapis cezasını gerektirmesi halinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunacaktır.

Kovuşturma

340.maddenin 2.fıkrasına göre, fiil, soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlardan ise, soruşturma ve kovuşturma yabancı devletin şikayetine bağlıdır. Eğer işlenen suç, re’sen kovuşturmayı gerektiriyorsa bu durumda kovuşturma yapmak için yabancı devletin şikayetine gerek yoktur.

Yabancı devletin şikayetinin arandığı durumlarda bu şikayetin yabancı devlet hükümetinin kararına dayanmış olması gerekir. Yabancı devlet elçiliğinin re’sen aldığı bir kararla şikayette bulunması yeterli değildir. Bu şikayetin Dışişleri Bakan­lığı yoluyla yapılması gerekir. Fiilin soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlardan olması halinde YTCK’nun 73.maddesi uyarınca şikayet süresi ve şikayetten vazgeçme halleri de mahkemece re’sen gözetilecektir.