TCK m 259 Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu ve Cezası

MADDE 259.- (1) Yürüttüğü görevin sağladığı nüfuzdan yararlanarak, bir başkasına mal veya hizmet satmaya çalışan kamu görevlisi, altı aya kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.

TCK m 259 Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu Açıklama

Kamu görevlilerinin ticareti suçunun tanımlandığı YTCK’nun 259.maddesi, ETCK’nun 238.maddesinin karşılığı olup yeni düzenlemede suçun konusunu oluş­turan şeylerin sayılması yerine “mal veya hizmet” şeklinde genel bir ifade tarzı benimsenmiş, “satmaya çalışmak” fiili suçun oluşumu için yeterli sayılmış ve tüm kamu görevlilerini kapsayacak şekilde “özgü suç” haline getirilmiştir.

TCK m 259 Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu Suçla Korunan Hukuksal Değer

259.maddedeki suç tanımıyla amaçlanan, bir kamusal faaliyetin yürütülmesine atkılan veya bir kamu hizmetinden yararlanan kişilerin, kamu görevlisinin görevi­nin gereklerine uygun işlem tesis edilmeyeceği yönünde bir endişeyle kendilerini sunulan mal veya hizmeti satın almak mecburiyetinde hissetmelerinin önüne geç­mektir. Bu nedenle, kamu görevlisinin ticareti fiilinin suç olarak kabulüyle korun­mak istenilen hukuksal yarar; kamu görevlisinin bütün maddi ve manevi olanakla­rını, mensubu bulunduğu kamu idaresine tahsis etmek suretiyle görev ve hizmetini ifa etmesinin, yani kamu idaresinde disiplinin sağlanmasıdır.

TCK m 259 Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu Suçun Konusu

Bu suçun maddi konusu, kamu görevlisi tarafından yürüttüğü görevin sağladığı nüfuzdan yararlanılarak bir başkasına satılmaya çalışılan mal veya hizmettir.

“Mal” kavramı, Medeni Kanuna göre belirlenir. Malın taşınır veya taşınmaz ol­ması arasında bir ayrım gözetilmediğinden taşınmaz mallar da bu suça konu olabi­lir. Taşınabilir mal, günlük yaşamda ve ilişkilerde herhangi bir gereksinimin karşı­lanması için kullanılan taşınır şeylerdir. Hayvanlar da bu anlamda mal kavramına girer. Malın maddi bir varlığının bulunması yeterlidir, niteliği önemli değildir; katı, sıvı veya gaz biçiminde olabilir. Malın değerinin az veya çok olması da önemli de­ğildir. Ancak maddede “satmaya çalışmak”tan söz edildiğine göre, suça konu olan malın ekonomik bir değer taşıması gerekir. Keza suça konu olan hizmetin niteliği de önemli değildir. Ancak, söz konusu olan hizmetin bu suçun konusunu oluştura­bilmesi için, kamu görevlisinin yürüttüğü kamu görevi ya da kamu hizmeti değil bu görevin dışında gerçekleştirdiği bir hizmet olması gerekir. Kamu görevlisinin görevinin sağladığı nüfuzu kullanarak kendisine veya başkasına yarar sağlanması­na veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi icbar etmesi durumu söz konu­su ise eylem YTCK’nun 250.maddesine uyan irtikap suçunu oluşturur.

TCK m 259 Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu Suçun Faili

Kamu görevlisinin ticareti suçu, fail bakımından “özgü suç” niteliğindedir. Bu iti­barla suçun faili ancak bir kamu görevlisi olabilir. Kamu görevlisi sıfatı taşımayan kişiler bu suça ancak azmettiren veya yardım eden olarak iştirak edebilirler (YTCK 40/2.md.). Kimlerin kamu görevlisi sayılacağı Kanunun 6/1-c bendinde tanımlanmıştır.

TCK m 259 Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu Suçun Maddi Unsuru

Bu suçun maddi unsuru, kamu görevlisinin yürüttüğü görevin sağladığı nüfuz­dan yararlanarak bir başkasına mal veya hizmet satmaya çalışmasıdır. Suçun ta­mamlanması için, mal veya hizmetin satılmış olması gerekmemektedir. Failin bu fiili görev yaptığı kamu idaresi dahilinde veya dışında işlemiş olması önemli değil­dir. Önemli olan, mal veya hizmetin kamu görevine ilişkin nüfuzdan yararlanılarak satılmaya çalışılmasıdır. Nüfuzdan yararlanmaktan maksat, kamu görevlisinin, bu sıfatının sağladığı etkinlikten yararlanmasıdır. Failin yürüttüğü görevin sağladığı nüfuzdan yararlanarak mal veya hizmet satmaya çalışıp çalışmadığı somut olayda­ki eylemin özelliğine ve ticaret kurallarına göre değerlendirilecektir. Suçun oluşa­bilmesi için, suça konu mal veya hizmetin ilgili kişilere tavsiye edilmesi kanaatimiz­ce yeterli olmayıp satılmaya çalışılması gerekir. Diğer yandan, bir kamusal faaliye­tin yürütülmesine katılan veya bir kamu hizmetinden yararlanan kişilerin, kamu görevlisinin görevinin gereklerine uygun işlem tesis edilmeyeceği yönünde bir endişeyle kendilerine sunulan mal veya hizmeti satın almak zorunda olduklarını hissetmiş olmaları gerekir. Bu husus, yürütülen kamu görevi ve muhatabın konumu gözetilerek mahkemece değerlendirilecektir.

TCK m 259 Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu Suçun Manevi Unsuru

Kamu görevlisinin ticareti suçu, kasten işlenebilen bir suçtur. Fail, yürüttüğü gö­revin sağladığı nüfuzdan (görev ve sıfatından) yararlanmaya uygun bir hareket gerçekleştirdiğini bilmeli ve bir başkasına mal veya hizmet satmaya çalışma fiilinin sonucunu istemelidir. Bu nedenle söz konusu suç ancak doğrudan kastla işlenebilir. Özel kasıt aranmadığından failin saik ve amacının önemi yoktur. Suçun taksirle işlenmesi mümkün değildir.

TCK m 259 Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu Suça Etki Eden Nedenler

Bu suçla ilgili olarak cezanın artırılmasını veya daha az ceza verilmesini gerekti­ren özel bir hüküm öngörülmemiştir.

TCK m 259 Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu Teşebbüs

Suçun tamamlanması için, mal veya hizmetin satılmış olması ge­rekmediğinden, “satmaya çalışmak” yani teşebbüs etmek dahi tamamlanmış fiil sayılarak cezalandırıldığından, bu suçta teşebbüs (35.md.) hükümlerinin uygulan­ması mümkün değildir.

TCK m 259 Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu İştirak

Bu suç ancak bir kamu görevlisi tarafından işlenebileceğinden, kamu görevlisi olmayan kişiler bu suça azmettiren veya yardım eden olarak iştirak edebi­lirler. Ancak suçun kanuni tanımında yer alan fiili gerçekleştiren birden fazla kamu görevlisi varsa, bunların her biri suçun müşterek faili olarak sorumlu tutulurlar.

TCK m 259 Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu İçtima

Özel bir içtima kuralı öngörülmediğinden, suçların içtimai halinde ge­nel hükümler (42-44.md.) uygulanır.

TCK m 259 Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu Kovuşturma

Bu suçun soruşturma ve kovuşturması re’sen yapılır. Görev ne­deniyle işlenen bir suç olmadığından fail hakkında 4483 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaz.

TCK m 259 Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu Görevli Mahkeme

5235 sayılı Kanunun 10.maddesi uyarınca, bu suç dolayı­sıyla açılan davaya bakma görevi sulh ceza mahkemesine aittir.

TCK m 259 Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu Suçun Yaptırımı

Altı aya kadar hapis veya adli para cezasıdır. Seçimlik ceza­lardan hapsin tercih edilmesi halinde alt sınır bir aydır.

TCK m 259 Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu Dava Zamanaşımı

Bu suçun dava zamanaşımı süresi, YTCK’nun 66/1-e ben­di uyarınca sekiz yıldır.