TCK m 217 Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu ve Cezası

MADDE 217.- (1) Halkı kanunlara uymamaya alenen tahrik eden kişi, tahri­kin kamu barışını bozmaya elverişli olması halinde, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. (Sulh Ceza)

TCK m 217 Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu Açıklama

217.maddede, 765 sayılı ETCK’nun 312.maddesinin 1.fıkrasının ikinci cümlesin­de yer alan suç tipi kısmen değişiklik yapılarak yeniden düzenlenmiştir. Yeni dü­zenlemede fiilin “kamu barışını bozmaya elverişli olması” şartı getirilmiş, böylece bu suçun somut tehlike suçu olduğu vurgulanmıştır.

TCK m 217 Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu Suçla Korunan Hukuksal Değer

Maddede tanımlanan suçla korunmak istenilen hukuksal yarar toplum hayatı­nın huzur ve güvenlik içerisinde yürümesinin sağlanmasıdır. Bu suretle kamu barı­şının korunması amaçlanmıştır.

TCK m 217 Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu Suçun Faili

Bu suçun faili, halkı kanunlara uymamaya tahrik eden herhangi bir kişi olabilir. Failin sıfatı, cinsiyeti, Türk vatandaşı veya yabancı olması önem taşımaz.

TCK m 217 Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu Suçun Maddi Unsuru

Suçun maddi unsuru, halkı kanunlara uymamaya tahrik etmektir. Ancak suçun oluşabilmesi için, bu tahrikin alenen yapılması ve kamu barışını bozmaya elverişli olması zorunludur.

Bu suç bakımından “Kanun” tabirinden, her türlü kamu hukukuna veya özel hukuka ilişkin kanunlar anlaşılır. Kanunun kamu düzeni ile ilgili olması şart değil­dir. Ancak, suça konu olan Kanunun, suç tarihinde yürürlükte bulunması, örneğin Anayasa Mahkemesince iptal edilmemiş bulunması gerekir. Kanun tasarıları ve henüz yürürlüğe konulmamış kanun metinlerine uymamaya halkı tahrik temek suç oluşturmaz. Bu itibarla, bu suçun konusunu oluşturan kanunun yasama organı (TBMM) tarafından yasalaştırılıp, Cumhurbaşkanı tarafından onaylanarak yayınla­nıp ilan edilmiş olması ve suç tarihinde de yürürlükte bulunması gerekir. Anaya­samızın 90.maddesi uyarınca, uluslararası anlaşmalar da TBMM’nce onaylanmakla kanunla eşdeğerde birer iç hukuk normu haline geldiklerinden, halkın bu gibi ant­laşmalara itaatsizliğe tahrik edilmesi ile de suç oluşur. Keza, Bakanlar Kurulunun TBMM’nden aldığı yetki kanunlarına dayanarak çıkardığı Kanun Hükmünde Ka­rarnameler de kanun gücünde olduklarından bu KHK’lere uymamaya halkı tahrik etmekle de suçun maddi unsurları oluşur. Tahrikin Kanunun tümüne uymamaya yönelik olması da gerekmez, kanunun bir bölümüne uymamaya tahrik halinde de bu suç oluşur.

“Tahrik” sözcüğü, başkalarına belirli bir doğrultuda harekete geçmeleri için ya­pılan psikolojik baskıyı ifade eder.maddede, kişilerin kanunlara uymamaya tahrik edilmeleri bakımından yapılacak hareketler teker teker belirlenip gösterilmemiştir. O halde maddi unsurun değişik şekillerde gerçekleşebileceği meydandadır. Bu suç, kanuna uymama düşüncesini benimsetmeyi amaçlayan söz ve eylemlerle oluşur. Ancak, uyulmaması istenilen kanunun açıkça ve muhataptan tarafından anlaşılacak biçimde belirtilmiş veya üstü kapalı olarak vurgulanmış olması gerekir. Genel ola­rak bütün kanunlara uyulmaması için yapılan tahrik bu suçu oluşturmaz.

Suçun oluşabilmesi için, maddi unsuru oluşturan “halkı kanunlara uymamaya tahrik” fiilinin “alenen” gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir. Aleniyet için ara­nan temel ölçüt, fiilin, gerçekleştiği koşullar itibarıyla belirli olmayan ve birden fazla kişiler tarafından algılanabilir olmasıdır. Diğer bir anlatımla aleniyet kavramı, suçun herhangi bir kimsenin görüp duyabileceği yerde işlenmesi anlamına gelir. Ancak, umumi yerde bir veya birkaç kişinin bulunması ve işlenen fiili görüp işitme­si zorunlu olmayıp, bir veya birden fazla kimsenin umumi yerde işlenen fiili görme ve işitebilme ihtimalinin bulunması, aleniyet için yeterli sayılır.

Suçun oluşabilmesi için, ayrıca bu tahrikin “kamu barışını bozmaya elverişli ol­ması” da gereklidir. Yasa koyucu, bu suç tipinde soyut (mücerret) tehlikeyi değil, somut tehlikeyi suç haline getirmiştir. Kuşkusuz, kanunlara uymamaya halkı ale­nen tahrik etme fiilinin ortaya çıkaracağı tehlikeye karşı hukuk sisteminin savunma araçları getirmesi gerekli ve zorunludur. Kanun metninde tahrikin “kamu barışını bozmaya elverişli olması” zorunluluğuna yer verilmek suretiyle, eleştiri olanağının, ifade özgürlüğünün, siyasal propaganda yapmak hakkının zedelenmemesi, değişik maksatlarla yapılan açıklamaların, gerçek unsurları itibarıyla belirlenmiş bir tehli­keyi ortaya çıkarması halinde cezalandırılması, yani zorunluluk hallerinde tahriki cezalandırmak için bunun somut bir tehlikeye meydan verecek nitelikte olup olma­dığına bakılması “açık, yakın ve mevcut tehlike” bulunmayan durumlarda cezalan­dırmamak gerektiği vurgulanmış, böylece toplumsal korunma ve özgürlüklerin aynı zamanda sağlanıp korunması amaçlanmıştır. Bu itibarla, fiilin suç oluşturabil­mesi için, tahrik yapılırken başvurulan eylemin, beyanların ve ifadelerin, kamu barışını bozma olasılığını ortaya çıkaracak bir şekilde olması aranacaktır. Hareketle­rin belirtilen maksada uygun nitelik gösterip göstermediği, fiilin somut bir tehlike suçu olduğu göz önünde bulundurularak hâkim tarafından takdir edilecektir. Elbet­te bu takdir yapılırken, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bu konuda sürekli tekrarladığı ölçütleri göz önünde bulundurmak gereklidir. Belirtilen unsurların bulunması koşuluyla bu suç halkı kanuna uymamaya tahrik etmekle tamamlanır. Suçun oluşması için ayrıca tahrik edilen halkın suç işlemesi gerekmez.

TCK m 217 Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu Suçun Hukuka Aykırılık Unsuru

Failin eyleminin, kanuna uymamaya tahrik mi yoksa kanunları eleştiri halkı çer­çevesinde bir davranış mı olduğunun somut olayda irdelenmesi gerekir. Eğer fail, suça konu sözleriyle bir Kanunun aksayan yönlerini dile getiriyor ve örneğin bir Kanunun artık günkün gereksinimlerini karşılayamadığını belirtiyor ise ve eylemi eleştiri boyutlarını aşmıyor ise, kanunları eleştirmek suç sayılmadığından, suçun hukuka aykırılık unsuru oluşmaz.

TCK m 217 Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu Suçun Manevi Unsuru

Halkı kanunlara uymamaya tahrik suçunun manevi unsuru bakımından genel kast yeterlidir. Failde özel bir kast aranmadığından saikin önemi yoktur. Bu suçun taksirle işlenmesi mümkün değildir.

TCK m 217 Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu Suça Etki Eden Nedenler

Bu suçun basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde, 218.maddede öngörülen or­tak hüküm uyarınca verilecek ceza yarı oranına kadar artırılır. Ancak, haber verme sınırlarını aşmayan ve eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz.

Bu suçla ilgili olarak başkaca cezayı artıran veya daha az ceza verilmesini gerek­tiren herhangi bir hükme yer verilmemiştir.

TCK m 217 Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu Teşebbüs

Suç, halkın kanunlara uymamaya alenen tahrik edilmesi ve tahrik edilenlerin bunu algılamaları ile tamamlandığından, icra hareketleri kısımlara bö- lünebiliyorsa bu suça teşebbüs mümkündür. Örneğin, halkın kanunlara uymama tahrik içeren ilanın yer aldığı gazetenin satılmasının sağlanması için bayilere götü­rülürken veya bayie götürüldükten sonra fakat henüz satışa arzedilmeden toplatıl­ması durumunda fiilinin teşebbüs aşamasında kaldığının kabulü gerekir.

TCK m 217 Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu İştirak

Bu suç bir tek kişi tarafından işlenebileceği gibi, birden çok kimseler tarafından iştirak halinde de işlenebilir. Bu itibarla, söz konusu suça iştirakin her hali (37-39.md.) mümkündür.

TCK m 217 Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu İçtima

Özel bir içtima kuralı getirilmediğinden bu konuda suçların içtimaına ilişkin genel hükümler (42-44.md.) uygulanır. Fail, halkı kanuna uymamaya tahrik etmemekle birlikte amaçlanan suçu da işlemişse veya tahrik fiilini işlediği aracın (örneğin izinsiz toplantı veya gösteri yapmanın) başka bir suçu da oluşturması ha­linde fail her bir suçtan dolayı gerçek içtima kuralları uyarınca ayrı ayrı cezalandırı­lır. Tahrik edilen halkın amaçlanan suçu işlemesi durumunda da failin hem kanuna uymamaya tahrik etmekten ve hem de işlenen diğer suça teşvik etmekten dolayı cezalandırılması gerekir. Bu suçun, şartları mevcut olmak kaydıyla zincirleme suç (43.md.) biçiminde işlenmesi mümkündür.

TCK m 217 Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu Kovuşturma

Suçun soruşturma ve kovuşturması re’sen yapılır. Ancak, fiilin görev sebebiyle kamu görevlisi tarafından işlenmesi durumunda, soruşturmanın 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümlerine göre yürütülmesi gerekir.

TCK m 217 Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu Görevli Mahkeme

5235 sayılı Kanunun 10.maddesine göre, bu suçtan dolayı açılan davalara bakma görevi sulh ceza mahkemesine aittir. Ancak fiilin basılmış eserler yoluyla işlenmesi durumunda 5187 sayılı Basın Kanunu’nun 27.maddesi uyarınca dava asliye ceza mahkemesinde görülür. Bir yerde asliye ceza mahkeme­sinin birden fazla dairesi bulunması halinde bu davalar iki numaralı mahkemede görülür. Basılmış eserler yoluyla işlenen davalar acele işlerden sayılır.

TCK m 217 Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu Suçun Yaptırımı

Maddede seçimlik cezalar öngörülmüştür. Buna göre faile altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası verilebilecektir.

TCK m 217 Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu Dava Zamanaşımı

YTCK’nun 66/1-e bendi uyarınca, bu suçun dava zamana­şımı süresi sekiz yıldır.