Senette Ciro Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Bono, çek, poliçe gibi kambiyo senetlerinin hak sahibi tarafından başkasına devredilmesi için söz konusu senetlerin arkasının imzalan­ması işlemidir.

Ciro, emre yazılı bir senedin, yetkili hâmilinin (hak sahibi tara­fından), senetteki para alacağını (yani sadece senetten doğan haklarını-alttaki ilişkiden doğan hakları değil) devir amacıyla yazıyla tespit ve imzasıyla teyit ettiği devir beyanıdır. Bu ciro esas türü olan temlik cirosudur. Ancak yapılış amacında göre, senetteki alacak hak­kının tahsili için yapılan ciro (tahsil cirosu) ile senetteki alacak hakkı üzerinde rehin hakkı kurmak için yapılan ciro (rehin cirosu) da vardır.

Ciroda şekil şartı: Ciro şerhi uygulamada senedin arka yüzünde­ki boş alana yazılır, senedin arkasında yer kalmaması halinde senede yapıştırılacak ilave kâğıt (alonj-hâmiş) üzerine de el yazısı ile şerh ve imzalanması gerekir, ciroda tarih, isim, miktarın yazılı olması mecburi değildir, parmak izi ve mühür ciroyu geçersiz kılar. Ciro elektronik imza ile de yapılamaz (6102 sayılı TTK’nu)* Kısmi ciro geçerli değil­dir, şartlı ciroda bu şart yazılmamış sayılır.

*Güvenli elektronik imza

MADDE 1526- Poliçe, bono, çek, makbuz senedi, varant ve kambiyo senetlerine ben­zeyen senetler güvenli elektronik imza ile düzenlenemez. Bu senetlere ilişkin kabul, aval ve ciro gibi senet üzerinde gerçekleştirilen işlemler güvenli elektronik imza ile yapılamaz.

Ciro şekil olarak tam ciro ve beyaz ciro olarak yapılır.

Tam ciroda ciro eden ve lehine ciro edilen kişinin adı bulunmak­tadır.

TAM CİRO

Doğan Elmas’a ödeyiniz…

Ahmet Kır
(Ciranta)

İmza

Beyaz ciroda ise ciro edenin adı bulunmakta, lehine ciro edilen kişinin adı bulunmamaktadır. Böylece beyaz ciro ile senedi alan kişi, – senet emre yazılı olmakla birlikte- sanki senet hamiline yazılıymış gi­bi senedi tedavül ettirme olanağına kavuşmaktadır.

BEYAZ CİRO

Ahmet Kır

(Ciranta)

İmza

CİRONUN ÇEŞİTLERİ

Temlik cirosu: Emre yazılı senetten doğan hakların devri ama­cıyla yapılan cirodur. Tahsil ve rehin şerhi bulunmayan ciroların tem­lik cirosu olarak kabulü gerekir.

Tahsil cirosu: Emre yazılı senetteki alacak hakkının tahsili ama­cıyla bir başkasının görevlendirilmesi hususunda ve ciro şerhinde “be­deli tahsil içindir”, “kabz içindir”, “vekâleten” ibaresinin bulunması tahsil cirosu olarak kabulü gerekir. Senedi tahsil cirosu ile elinde bu­lunduran kişinin, cirantanın sadece bir temsilcisi olduğu ve senetteki hakkın sahibi olmadığı gerçeği unutulmamalıdır. Bu, hâmile karşı ileri sürülecek defıleri, temlik cirosuna nazaran etkiler.

Rehin cirosu: Emre yazılı senetteki doğan hakların senette göste­rilen ciro şerhinde “bedeli teminattır”, “bedeli rehindir” ibarelerinin bulunduğu, ciro edilenin alacağına karşılık borcun teminatı olarak se­netteki alacak hakkının rehin edilmesidir. Çekte rehin cirosu olmaz. Rehin cirosu ile, poliçe-bonodaki alacak hakkı üzerinde rehin hakkı kurulur. Bu, hâmil lehine bir ferî-aynî hakkın kurulmasını sağlar. Bu yüzden, rehin cirosunun geçerliliği, altta mevcut ve geçerli bir borç ilişkisi olmasına bağlıdır (kumar borcu gibi eksik borçlar rehin cirosu ile teminat altına alınamaz).