Ortaklığın Giderilmesi Davalarında Bekletici Meseleler
Ortaklığın giderilmesi davasında sulh hukuk mahkemesinin görevini aşan mülkiyet ve aidiyet ihtilafları gibi esas davanın yargılaması sırasında meydana çıkıp halli o mahkemenin görevi dışında kalan ve davanın halline etkisi olan ihtilaflara bekletici mesele denir. Buna göre bekletici meselenin büyük bir kısmım mülkiyet ve aidiyet ihtilafları oluşturur. Ancak mülkiyet uyuşmazlığı dışında kalan bekletici meselenin varlığının da kabulü gerekir.
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 568. maddesi taksim esnasında zuhur eden nizalar yalnız bunun neticei halline mütevakkıf olan muamelenin tehirini icabedip diğerlerinin tehirini mucip olmaz der. Bekletici mesele niteliğinde olan uyuşmazlık genelde ortaklığın giderilmesi davasının yargılaması sırasında karşımıza çıkar. O uyuşmazlık hal edilmeden davanın sonuçlandırılması doğru değildir. Bu konuda dava açılmış ise onun sonuncusunun beklenmesi icab eder.
Görevli Mahkeme
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunun 567. maddesi aynen sulh hâkiminin vazifesini tecavüz eden münazaalar alelade usulü muhakeme dairesinde rüyet olunur. Müddei, sulh hakiminin huzurunda nizaın tesbit olunduğu günden itibaren on gün zarfında davasını ikameye mecburdur der. Kanunun bu maddesinin amacı bir başka uyuşmazlık yüzünden ortakalığın giderilmesi davasının sürüncemede kalmasını Önlemektir. Buna göre hakimin görevini aşan anlaşmazlıkların çözümlenmesi için asliye hukuk mahkemesinde dava açılması zorunludur. Kamu düzeni ile ilgili olan bu hususun mahkeme resen gözönünde tutulması gerekir .
Dava Açma Süresi ve Sonuçları
Bekletici mesele yüzünden başka bir mahkemede dava açılması için kanun belli bir süre öngörmüştür. Usulün 567. maddesine göre bu süre on gündür. Kesin nitelikte olan bu müddei zarfında görevli mahkemede dava açılmadığı takdirde o uyuşmazlık yokmuş gibi karar verilir. Dava açma külfeti bekletici meseleyi ortaya koyan kimseye aittir. Uyuşmazlığı gündeme getiren taraf on gün içinde davasını ikame etmek zorundadır. Bu süre içinde bekletici mesele nedeniyle dava açıldığı takdirde o dava sonucunun beklenmesi ve ortaklığın giderilmesi davası hakkında ondan sonra bir karar verilmesi gerekir.
BEKLETİCİ MESELE İDDİALARI
Ortaklığın giderilmesi davalarının yargılaması sırasında ileri sürülen ne tür iddianın o dava için bekletici mesele kabul edileceği mahkemece değerlendirilmelidir. İleri sürülen uyuşmazlık bekletici mesele niteliğinde olduğu kabul edilmesi halinde verilen süre içinde görevli mahkemede dava açıldığı takdirde o dava sonuçlanıncaya kadar ortaklığın giderilmesi davası karara bağlanmaz. Yukarıda açıklandığı üzere görevli mahkemede dava açma külfeti bekletici mesele iddiasını ileri süren paydaşa aittir.