Müebbet Hapis Cezası Ne Demek?

Müebbet hapis cezası kural olarak yaşam boyunca yani ölene kadar devam eden ceza türüdür.

Yukarıda da belirtildiği gibi müebbet hapis cezasına mahkûm edilen bir hükümlünün yeniden özgürlüğüne kavuşabilme umudunun bulunması gerekir. Gerçekten bugün genel olarak kabul edildiği üzere hükümlünün yeniden topluma dönme umudunu besleyecek af ya da özellikle koşullu salıverilme olanağı mevcut olmalıdır.

Nitekim 5275 s. CGTİHK m. 107’ye göre müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar yirmi dört yılını çekmekle diğer şartların da varlığı hâlinde koşullu salıverilir. Bununla birlikte suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçtan dolayı müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olan hükümlü otuz yılını çekmekle koşullu salıverilir. Tekerrür hâlinde bu süre otuz üç yıldır.

Müebbet hapis cezası süreli hapis cezasına uygulanan infaz rejimine göre infaz edilir (Tüzük m.8). Görüldüğü üzere müebbet hapis cezası bakımından özel bir infaz rejimi öngörülmediği gibi koşullu salıverilmeye esas olan süre daha azdır.

Müebbet hapis cezasına mahkûm edilen hükümlünün yeniden topluma dönebilmesi mümkündür.

Öte yandan müebbet hapis cezası da zamanaşımı yönünden özellik gösterir: Dava zamanaşımı, müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmi beş yıldır (TCK m.66/1-b).

Öte yandan, TCK’nın İkinci Kitabının Dördüncü Kısmı’nda yazılı müebbet cezasını gerektiren suçların yurt dışında işlenmesi hâlinde dava zamanaşımı uygulanmaz (TCK m.66/7). Ceza zamanaşımı ise müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda otuz yıldır (TCK m.68/1-b).

Avrupa Konseyi Ömür Boyu Hapis ve Diğer Uzun Süreli Cezalara Mahkûm Olanların Cezaevi İdaresince Yönetimi Hakkında R (2003) 23 Sayılı Tavsiye Kararı

Ömür Boyu Hapis ve Diğer Uzun Süreli Cezalara Mahkûmların Yönetilmesi İçin Genel İlkeler

• Ömür boyu hapis veya uzun süreli mahkûmların farklı kişisel özellikleri dikkate alınmalı ve cezalar uygulanırken kişisel planlar yapılmasına dikkat edilmelidir.

• Cezaevi yaşamı, toplum içindeki hayatın gerçeklerine mümkün olduğu kadar yakın olacak şekilde düzenlenmelidir.

• Mahkûmlara, günlük cezaevi yaşamında bireysel sorumluluk alma olanağı sağlanmalıdır.
• Ömür boyu hapis veya uzun süreli mahkûmların, dış toplum, kendileri, diğer mahkûmlar ve cezaevinde çalışan ya da ziyarete gelen kişiler açısından teşkil ettikleri riskler arasında açık bir ayrım yapılmalıdır.

• Ömür boyu hapis ve uzun süreli mahkumlar arasında sadece cezaları nedeniyle ayrım yapılmamalıdır.

• Ömür boyu hapis ve uzun süreli mahkûmların cezalarının yönetilmesi için yapılacak olan kişisel planlama, cezaevi sistemi içinde tedrici ilerleme sağlamayı hedeflemelidir.