Mala Zarar Verme Suçu Nedir? Unsurları Nelerdir?

Suçun Tipiklik Unsuru

Türk Ceza Kanunu’nun 151/1. maddesi, “Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkılması, tahrip edilmesi, yok edilmesi, bozulması, kullanılamaz hale getirilme­si veya kirletilmesini” suç olarak tanımlamış ve ayrıca aynı maddenin ikinci fıkrası da “Haklı bir neden olmaksızın, sahipli hayvanın öldürülmesi­ni, işe yaramayacak hale getirilmesini veya de­ğerinin azalmasına neden olunmasını” bu kap­samda değerlendirmiştir.

Korunan Hukuki Yarar, Fail ve Mağdur

Korunan hukuki yarar, başta mülkiyet olmak üzere bütün ayni haklardır. Esasen bu suçla mal­varlığına ait aktif bir değerin pasif süjeden aktif süjeye aktarılması amaçlanmadığından, mala zarar verme suçu diğer malvarlığına karşı işle­nen suçlardan ayrılır.

Zilyetliğin üçüncü kişilere devredildiği du­rumlarda ise hem mülkiyet hem de zilyetliğin sağladığı haklar korunmaktadır.

Suç, herkes tarafından işlenmeye elverişli bir suçtur.

Suçun mağduru, malın sahibi, zarar göreni ise o mal üzerinde doğrudan doğruya yararlan­ma hakkı bulunan kişidir.

Suçun Konusu

Suçun konusunu, başkasının zilyetliğinde bulunan ve ekonomik değeri bulunan taşınır veya taşınmaz mallar oluşturur. Doktrindeki bazı yazarlara göre enerji ve gazlar da bu suçun konusunu oluşturmaya müsaittir. Ancak başka diğer yazarlar ise enerjinin bu suçun konusunu oluşturamayacağını savunmaktadır.

Malın kişinin kendisine ait olması durumun­da bu suçun oluşmayacağı muhakkaktır. Zira bir kimse, sahibine en geniş yetkiler bahşeden mülkiyet hakkının bir sonucu olarak, dilerse sa­hip olduğu bir malı yok dahi edebilir. Aynı şekilde sahipsiz şeylerin de mala zarar verme suçunun konusunu oluşturabilmeleri mümkün değildir.

Kaybedilmiş eşyalar ise bu suçun konusunu oluşturabilir.

Suçun Maddi Unsuru

Yasa’da seçenekli olarak sayılan hareket­ler: a) yıkmak, b) tahrip etmek, c) yok etmek, d) bozmak, e) kullanılamaz hâle getirmek veya f) kirletmektir.

Suçun konusunun 151/2. madde hükmü uyarınca sahipli hayvan olması durumunda al­ternatifli olarak gerçekleştirilmesi gereken ha­reketler: a) öldürmek, b) işe yaramayacak hâle getirmek veya c) değerinin azalmasına neden olmaktır.

Suç normda tanımlanan fiilin gerçekleştiği anda tamamlanmış olur.

Verilen zararın etkilerinin fiilden sonra da devam ediyor olması suçun kesintisiz suç olduğu anlamına gelmez.

Suçun Manevi Unsuru

Mala zarar verme suçu kasıtlı bir suçtur. Kastın varlığı için ise genel kast yeterli olup, özel kast, yani zarar verme amacı aranmaz. Bununla birlikte kastın mala yönelmesi gerektiği de açıktır. Bu bağlamda örneğin, dairesinin banyosundan aşağı kata su sızan ve alt kattaki daireye zarar veren bina sakininin durumunu ele alacak oldu­ğumuzda, kişinin kastı aşağı kattaki daire sakinin taşınmazına yönelik olmadığı sürece suçun un­surunun oluştuğundan da bahsedilemeyecektir.

Suçun olası kast ile de işlenebilmesi müm­kündür.

Kastın varlığı için şeyin başkasına ait olduğu bilinciyle yukarıda saydığımız seçenekli fiillerin gerçekleştirilmesi gerekli ve yeterlidir.

Suçun Hukuka Aykırılık Unsuru

Fail, kendisini veya kendi malını korumak için başka bir kimsenin malına zarar verdiği tak­dirde, zorunluluk hâline ilişkin hükümlerden ya­rarlanabilir.

Suçun Nitelikli Hâlleri

1. Suçun; Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış yer, bina, tesis veya diğer eşya hakkında, Yangına, sel ve taşkına, kazaya ve di­ğer felaketlere karşı korunmaya tahsis edilmiş her türlü eşya veya tesis hak­kında, Devlet ormanı statüsündeki yer­ler hariç, nerede olursa olsun, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğu hak­kında, Sulamaya, içme sularının sağ­lanmasına veya afetlerden korumaya yarayan tesisler hakkında, Grev veya lokavt hallerinde işverenlerin veya işçile­rin veya işveren veya işçi sendika veya konfederasyonlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında, Siyasi partilerin, kamu kuru­mu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında, Sona ermiş olsa bile, görevin­den ötürü öç almak amacıyla bir kamu görevlisinin zararına olarak, Yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak, Radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak işlenmesi

Mala zarar verme suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması

Suçun Özel Görünüş Şekilleri

Teşebbüs

Suç, kuralda tanımlanan fiilin gerçekleştiği anda tamamlanmış olur. İcra hareketleri bölüne­bildiği için mala zarar verme suçuna teşebbüs mümkündür.

İçtima

Hırsızlık veya yağma gibi failin, mağdurun rızası hilafına malını ele geçirdikten sonra o mala vereceği zarar ayrıca cezalandırılmaz. Bu bağ­lamda örneğin, hırsızın bir kimsenin arabasını çaldıktan sonra arabanın satışını kolay kılmak maksadıyla parçalara ayırması ayrıca bir suç teşkil etmeyecektir.

Mala zarar verme suçunun zincirleme suç şeklinde işlenebilmesi mümkündür.

İştirak

Mala zarar verme suçu, iştirak bakımından herhangi bir özellik göstermez. İştirak şekillerinin tümü mala zarar verme suçunda uygulama alanı bulur.

Muhakemeye İlişkin Kurallar 

Mala zarar verme suçunun basit şeklinin soruşturulması ve kovuş­turulması mağdurun şikâyetine bağlanmıştır (TCK m. 151). Ancak suç, hırsızlık suçunun işlenme­si amacıyla işlenmiş ise şikâyet aranmaz.

Ayrıca suçun ağırlaştırılmış hâlleri de resen soruşturulur ve kovuşturulur.