Maaşını zamanında alamayan işçinin hakları nelerdir?
4857 sayılı iş kanununun 32. maddesinin 5754 sayılı yasa ile yapılan değişiklik ile 01.01.2009 tarihinden itibaren geçerli olan hükmüme göre, 10 ve daha fazla çalışanı olması halinde, ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakın kural olarak, Türk parası ile işyerinde veya özel olarak açılan bir banka hesabına ödenmesi gerekir.
32. maddede, ücretin en geç ayda bir ödeneceği, iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresinin bir haftaya kadar indirilebileceği hüküm altına alınmıştır. Buna göre işveren, toplu iş sözleşmelerinde aksine bir hüküm yoksa işçinin ücretini, çalıştığı ayı takip eden ayın birinci gününde ödenmek zorundadır.
İş kanununun 34. maddesinde ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir sebepler ( deprem, su baskını, yangın, toprak kayması, kasırga, savaş durumu, hatta genel grev gibi önceden tahmini ve önlenmesi mümkün olmayan, çoğunlukla doğal afet türü olaylar) dışında ödenmesi gerektiği tanımlanmıştır.
Gününde ücreti ödenmeyen işçi ;
– İşçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir.
– Bu nedenle kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez.
– Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.
– Bu işçilerin bu nedenle iş akitleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.
– Maaş ödeme tarihinden itibaren 20 sine kadar ödenmez ise; 21 inci gün itibariyle İş Kanununun 26. maddesine göre 6 günlük (hak düşürücü) süre içinde 4857 sayılı iş kanunun 24. maddesi II e bendinde tanımlanan “İşveren tarafından işçinin ücreti kanım hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse” maddesini gerekçe göstererek hizmet akdini haklı sebeple tazminatını almak kaydı ile feshedebilir.
İşçinin ücretinin kanuna uygun şekilde hesaplanıp ödenmemesi nedeniyle işçinin iş akdini feshedebilmesi için;
-Ücretin vadesinin gelmesi ve vadenin gelmesine rağmen ücretin ödenmemiş olması,
-İşçi iş yerindeki iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınması ancak mutad işleri yerine getirmesi,
-İş sözleşmesini feshetmeden önce işverene ücret ödemesini yapabilmesi için vade tarihinden itibaren 20 günlük süre tanıması gerekir.
-Bu süre sonunda da ücretinin ödenmemesi durumunda işçi, işverene ihtarname çekerek mevcut durumdan haberdar etmek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2008/ 25967 Esas )