Limited Şirket Ortakları Şirket Ortaklığından Nasıl Çıkar?

Çıkma, özellikle çıkarılma, Yeni Türk Ticaret Kanununda şirke­tin varlığını sürdürebilmesi ilkesi bağlamında düzenlenmiştir. Yeni yaklaşım kendisini özellikle ayrılma akçesinde göstermektedir. Akçe­nin muacceliyeti şirket düşünülerek hükme bağlanmıştır. Ayrıca, hesaplamada işlem denetçisine görev verilmiştir. Bu da hesaplamanın keyfiliğini engelleyecek bir önlem olması yanında hiçbir esasa da­yanmayan öznel hesaplamalarla şirketin zarara uğratılması tehlikesini ortadan kaldırmaktadır.

Şirket Ortaklığından Ayrılma

Limited şirket ortaklarının limited şirket ortaklığından çıkması ile ilgili düzenleme 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununun 638’inci maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

“Şirket sözleşmesi, ortaklara şirketten çıkma hakkını tanıyabilir, bu hakkın kullanılmasını belirli şartlara bağlayabilir.

Her ortak, haklı sebeplerin varlığında şirketten çıkmasına karar verilmesi için dava açabilir. Mahkeme istem üzerine, dava süresince, davacının ortaklıktan doğan hak ve borçlarından bazılarının veya tü­münün dondurulmasına veya davacı ortağın durumunun teminat altına alınması amacıyla diğer önlemlere karar verebilir.”

Limited şirket sözleşmesi hükümleri çerçevesinde limited şirket ortaklarına şirketten çıkma hakkı tanınabilir. Ayrıca sözleşmede şir­ketten çıkma hakkının kullanımı belirli koşullara bağlanabilir.

6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununun 638’inci maddesinin ikinci fıkra ile 6762 sayılı Eski Türk Ticaret Kanununda olduğu gibi, şirket ortağına haklı sebeplerin varlığında, çıkma davası açabilme ola­nağını sağlamıştır. Aksi halde, şirket ortağı, onu ortak olmaya yönel­ten şartlar ortadan kalktığında şirkette kalmaya mahkum edildikten başka, şirketten ayrılmasını gerektiren sebepler doğduğu hallerde de şirketten ayrılamaz duruma düşürülür. Bu ise şahıs şirketlerinde bile kabul edilemez. Onun için haklı sebeplerle çıkma davası şahıs şirket­lerine özgü ve varlığı zorunlu bir kurumdur.

Şirket Ortaklığından Ortaklıktan Çıkmaya Katılma

6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununun 639’uncu maddesi ile limited şirket ortaklığından çıkan ortak dışındaki şirket ortaklarına da söz konusu ortaklıktan çıkmaya katılma hakkı tanınmıştır.

Konu ile ilgili 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununun 639’uncu maddesinde yer alan düzenleme aşağıda yer aldığı şekilde­dir.

“Ortaklardan biri şirket sözleşmesindeki hükme dayanarak çıkma istediği veya haklı sebeplerden dolayı çıkma davası açtığı takdirde, müdür veya müdürler gecikmeksizin diğer ortakları bundan haberdar ederler.

Diğer ortaklardan her biri, haberin kendisine ulaştığı tarihten iti­baren bir ay içinde;

1. Şirket sözleşmesinde öngörülen haklı sebep kendisi yönünden de geçerliyse, kendisinin de çıkmaya katılacağını müdürlere bildir­mek,
2. Açacağı bir dava ile haklı sebepler dolayısıyla çıkma davasına katılmak,

hakkına sahiptir.

Çıkan tüm ortaklar, esas sermaye payları ile orantılı olarak, eşit işleme tabi tutulurlar.

Şirket sözleşmesindeki hüküm sebebiyle veya haklı bir sebebin varlığı dolayısıyla bir ortağın şirketten çıkarılması hâlinde bu hüküm uygulanmaz.”

Bir çıkma davası bağlamında, kendilerini çıkma davasının dava­cısı ortak ile aynı konumda gören, yani çıkmaya ilişkin şirket sözleş­mesi hükmüne dayanacak gerekçeleri veya kendi bakımlarından haklı sebepleri bulunan ortaklara çıkma davasına katılma hakkı tanınmıştır. Bu suretle arzu eden ortak kendisine eşit işlem yapılmasını talep ede­bilecek, bir diğer söyleyişle aynı olanaktan yararlanabilecektir. Çünkü, açılan davadaki haklı sebep sadece davacı ortak değil diğer bazı ortak­lar için de geçerli olabilir. Davanın sadece davacı için karara bağlan­ması aynı durumda bulunan ortakları olumsuz etkileyebilir. Hüküm hem menlhatler dengesine hem de dava ekonomisine de uygundur. Davaya katılacak ortakların aynı şirket sözleşmesi hükmüne veya aynı haklı sebebe dayanmalarının gerekli olup olmadığı, ya da başka hü­küm veya haklı sebepler ileri sürülmesinin de mümkün olup olmadığı tartışması yargı kararları ile öğretiye açıktır. Kanun bu sorunu katı bir şekilde çözmekten bilerek kaçınmıştır.

Limited Şirket Ortaklarının Şirket Ortaklığından Çıkartılması

Limited şirket ortaklarının limited şirket ortaklığından çıkartılma­sı ile ilgili düzenleme 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununun 640’inci maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

“Şirket sözleşmesinde, bir ortağın genel kurul kararı ile şirketten çıkarılabileceği sebepler öngörülebilir.

Çıkarma kararma karşı ortak, kararın noter aracılığıyla kendisine bildirilmesinden itibaren üç ay içinde iptal davası açabilir.

Şirketin istemi üzerine ortağın mahkeme kararıyla haklı sebebe dayanılarak şirketten çıkarılması hâli saklıdır.”

Şirket Ortaklığından Ayrılma Akçesi

Limited şirket ortaklarının limited şirket ortaklığından ayrılma akçesi ile ilgili düzenleme 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununun 641 ’inci maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

“Ortak şirketten ayrıldığı takdirde, esas sermaye payının gerçek değerine uyan ayrılma akçesini istem hakkını haizdir.

Şirket sözleşmesinde öngörülen ayrılma hakkı dolayısıyla, şirket sözleşmeleri ayrılma akçesini farklı bir şekilde düzenleyebilirler.”