Kapıcılık – Kısmi süreli çalışma – Ücret alacağı – Yargıtay kararları
…Somut olayda 16 daireli apartmanda kapıcı olarak çalışan davacı temizlik yapıp çöpleri dökmekte ve servise çıkmaktadır. Yapılan işin niteliği itibariyle tam süreli iş sözleşmesi ile çalışmadığı açıktır. Davacının ücretinin ve diğer parasal haklarının tam süreli emsal işçinin çalışma süresi ve ücretine göre oranlanmak suretiyle belirlenmeli dava konusu istekler tespit edilerek bu ücrete göre hesaplanarak hüküm altına alınmalıdır. Yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır.
9. HD. 2007/21791 E. 2008/13455 K. 02.06.2008
…Somut olayda, işyerinde yapılan keşif sonrası inşaat mühendisi bilirkişi, apartmanın zemin katta iki dükkanda dahil 11 bağımsız bölümden oluştuğunu, genelde boş ve bazı dairelerin ciddi bakımdan geçmeden oturulamaz durumda olduğunu, davacının eşi ve oğluyla kapıcı dairesinde oturduğunu belirtmiştir.
Davalı apartmanın kat maliklerinden birinin davacı aleyhine açtığı meni müdahale davasının keşfi sırasında davacının kapıcı dairesinde oturduğu, bir işgalin söz konusu olmadığı, ancak davacının eşiyle birlikte apartman önünde bazı yiyecek maddelerini sattıklarının da zapta geçtiği görülmüştür.
Böyle olunca davacının bu apartmanın kapıcılık hizmetleri için günde ve giderek ayda kaç saat çalışması gerektiği belirlenmeli ve aylık asgari ücretin bu çalışmasına isabet eden miktarı kadar aylık ücreti hak ettiği kabul edilmelidir.
Mahkemece günde 7.5 saat çalıştığı kabul edilerek aylık ücretinin tam asgari ücret olarak kabulü ile ödenmeyen ücret alacağının bu şekilde
hesaplanarak hüküm altına alınması hatalıdır.
9. HD. 2009/37028 E. 2012/2217 K. 30.01.2012
…Somut olayda, davacı en son 350,00 TL aylık ücret ödendiğini iddia ederek ücret farkı alacağı isteğinde bulunmuştur. Dosya içeriği ve tanık beyanlarından davacının, davalı apartmanda tam süreli bir kapıcı olarak çalışmadığı, kısmi süreli çalışma yaptığı anlaşılmaktadır. Böyle olunca mahkemece, davacının işyerinde haftada kaç saat çalıştığı tam olarak belirlenmeli, davacının çalışma süresi ile kısmi çalışmaya göre aldığı ücretin normal asgari ücrete oranlaması yapılarak fark ücret alacağı, fazla çalışma alacağı bulunup bulunmadığı tespit edilmeli ve çıkacak sonuca göre bir karar verilmelidir. Mahkemece eksik araştırma ve hatalı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması bozma nedenidir.
7. HD. 2013/14250 E. 2013/21364 K. 09.12.2013
…Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının davalı işyerinde kapıcı olarak çalışıp çalışmadığı noktasında toplanmaktadır. Dosya içeriği ve yargılama sırasında dinlenen tanık anlatımlarına göre, davacının davalı apartmanın eski kapıcısının eşi olduğu, onun vefatının ardından davacının kapıcı dairesinde oturmasına müsaade edildiği, kendisinden kira alınmadığı ve karşılığında merdiven temizliği, servis gibi hizmetleri yerine getirdiği anlaşılmaktadır. Apartmanda oturuyor olmaları sebebiyle durumu bilen davalı tanıkları, davacının tüm çalışmasını apartmana hasretmediğini, başka apartmanlara da temizliğe gittiğini beyan etmiştir.
Dosya arasında bulunan SGK kontrol memuru raporunda yer alan davacı ifadesi, bodrum katta oturduğu, kira vermediği, elektrik, su gibi giderlere katılmadığı, geçimini sağlamak için çevre apartmanlarda gündelikçi olarak ve ev temizliğine giderek çalıştığı, apartmanda çalışmaya başladığı günden beri sigortasının yapılmadığı yönündedir. Delil durumuna göre, davacının davalı apartmanın kapıcı dairesinde oturması karşılığında kısmi süreli olarak kapıcılık yaptığı anlaşılmaktadır. Mahkemece, dosya bu işlerden anlayan bilirkişiye tevdi edilerek, davacının haftada iki gün temizlik ve günde bir servis için harcayacağı zaman usulüne uygun şekilde belirlenmeli ve dava konusu alacakları diğer delillerle birlikte bir değerlendirmeye tabi tutulmalıdır. Dosya içeriğine uymayan şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
22. HD. 2012/7621 E. 2012/26707 K. 29.11.2012
…Somut olayda davacının kapıcı olarak çalıştığını iddia ettiği apartman, 10 bağımsız bölümden oluşan, tamamı işyeri ve kat kaloriferli bir binadır. Tam gün kapıcılık hizmeti gerektiren bir niteliği yoktur. 23.01.2003 tarihli karar defterinden de davacı ile kısmi süreli çalışmak üzere anlaşıldığı ve ücretinin
buna göre belirlendiği sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu olgular karşısında davacının fark ücret alacağının reddedilmesi ve tazminat ile alacakların kısmi süreli çalışmaya göre belirlenmesi gerekir. Somut olaya uymayan bilirkişi raporuna itibar edilerek hüküm kurulması da ayrı bir bozma sebebidir.
9. HD. 2007/42567 E. 2009/22816 K. 14.09.2009
…Somut olayda, davacı kapıcılık sözleşmesine dayanarak isteklerde bulunmuş buna karşılık davalı arada kapıcılık sözleşmesi olmadığını savunmuştur. Toplanan deliller ve dosya kapsamına göre davacının davalı apartmanda kapıcılık hizmetleri kapsamında kimi işleri yaptığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda öncelikle davacının apartmanda tam süreli mi yoksa kısmi süreli mi olarak çalıştığının tespit edilmesi gerekmektedir. Bunun için dosya tekrar bilirkişiye tevdi edilerek davacının apartmanda bir günde yaptığı işlerin aldığı zamana göre günlük çalışma süresi tespit ettirilmeli tespit ettirilecek günlük çalışma süresine göre çalışmanın tam zamanlı mı yoksa kısmi süreli mi olduğu belirlenmeli kısmi süreli olduğunun belirlenmesi durumunda davacı alacaklarının kısmi çalışma esaslarına göre saptanmalı ve bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek oluşacak sonuç uyarınca karar verilmesi gerektiği gözetilmeden davacının tam süreli olarak çalıştığının kabulü ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır.
9. HD. 2008/32309 E. 2010/19995 K. 22.06.2010
…Somut olayda davacının doğalgazlı, 20 daireli bir apartmanda çalıştığı anlaşılmaktadır. SSK müfettişine verdiği ifade de burada çalışırken bir dönem başka bir yerde gece bekçiliği yaptığını da belirtmiştir. Böyle olunca davalı işyerinde kısmi süreli çalıştığı anlaşıldığından, yaptığı işlere göre kısmi çalışmasının günde kaç saat sürdüğü tespit edilip, bu çalışmaya isabet eden ücreti belirlenerek kabulüne karar verilen alacak bu miktar üzerinden hesaplanması gerekirken yazılı şekilde tam süreli çalıştığının kabul edilmesi hatalıdır.
9.HD. 2010/21304 E. 2010/18191 K. 14.06.2010
…Somut olayda davacı davalı işverenlikte asgari ücret karşılığı kapıcı olarak çalıştığını, iş sözleşmesinin haklı bir neden olmadan işveren tarafından feshedildiğini iddia ederek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, tüm çalışma süresine ilişkin ücret alacağı, yıllık izin ücreti, genel tatil ve hafta tatili ücreti alacağı isteğinde bulunmuştur.
Davalı taraf davacı kiracı olarak apartmanının yönetim odasında oturduğunu, işçi olmadığından davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece davacının iddia ettiği sürede iş sözleşmesi ile asgari ücret karşılığı kapıcı olarak çalıştığı kabul edilerek dava konusu tüm isteklerin kabulüne karar verilmiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden özellikle kaloriferli olduğu anlaşılamayan apartmanda davacının hizmetinin tam süre olarak işverene sunmadığı anlaşılmaktadır. İşyerinin gereği de buna olanak tanımamaktadır. Apartman temizliği ve bahçe temizliği, ekmek dağıtımı ve çöp dökümü kapıcılık hizmetinin tam süreli olarak yapıldığını kanıtlamaz. Bu durumda ücretin kısmi süreli çalışmaya göre daha az olacaktır. Mahkemece ücret ve tazminatlar ile işçilik alacaklarının kısmi süreli çalışmaya uygun hesaplanması gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi hatalıdır.
9. HD. 2007/33322 E. 2009/755 K. 22.01.2009
…Somut olayda uyulmasına karar verilen bozma ilamında davacının davalı apartman dışında başka apartmanlarda çalıştığı savunulduğundan ve hatta bir apartmana ait karar defterinde adı yazılı olarak bulunduğundan, davacının bu apartmanlarda ki çalışmaları nazara alarak davalı apartmanda ki günlük çalışmasının kaç saat olduğunun tespiti ve bu çalışmaya denk gelen ücrete göre ücret alacağının belirlenmesi gerektiği belirtilmiştir.
Mahkemece her iki apartmana yazı yazılmış, ikisi de küçük apartmanlar olduklarından karar defterlerinin olmadığını belirtmişlerdir. Bu tip apartmanlarda karar defteri olmaması veya küçük olmaları kısmi süreli kapıcı çalıştırılmasına engel değildir.
Esasen dairemizin bozma kararı da karar defterinden 14 daireli olduğu izlenimi doğan davalı apartmandaki davacı çalışmasının günde kaç saat çalışmaya denk geldiğinin tespitinin gerektiği yolundadır.
Böyle olunca, davalı apartmanın kaç daireli olduğu, ısınmasının ne şekilde sağlandığı, davacının yaptığı işlerin nelerden ibaret olduğunun gerekir ise tanıklar yeniden dinlenerek belirlenmesi ve bu belirlemeye göre günde kaç saat çalışmasının gerekliği tespit edilerek, asgari ücretin buna denk gelen miktarına göre günlük ve giderek aylık ücretin saptanması ve ancak bu belirlemeye göre ödenmeyen fark ücreti var ise kabulüne karar verilmesi gerekir iken mahkememiz bozması tam olarak anlaşılıp, değerlendirilmeden yeniden aynı kararın verilmesi hatalı olup, kararın yeniden bozulması gerekmiştir.
9. HD. 2011/13691 E. 2011/14656 K. 23.05.2011
…Somut olayda, davacının, davalıya ait işyerinde çalıştığı kabul edilen süreler içerisinde kalan 01.05.1998 – 30.04.2001 tarihleri arasında farklı iiç işyerinde sigorta giriş ve prim bildirgeleri verildiği anlaşılmaktadır.
Yapılan işin niteliği itibariyle davacının tam süreli iş sözleşmesi ile çalışmadığı açıktır.
Davacının ücreti ve diğer parasal hakları tam süreli emsal işçinin çalışma süresi ve ücretine göre oranlanmak suretiyle belirlenmeli dava konusu istekler tespit edilerek bu ücrete göre hesaplanarak hüküm altına alınmalıdır.
Yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır.
9. HD. 2009/44744 E. 2009/33940 K. 08.12.2009
…Somut olayda; davacı işçi davalı apartmanda çalıştığını iddia ederek işçilik alacak isteklerinde bulunmuştur. Davalı işveren başka bir apartmanın kapıcı dairesinde oturduğunu, başka iki apartmanda daha çalıştığını bu nedenle kendi işyerinde kısmi süreli çalıştığını savunmuştur.
Mahkemece istek gibi hüküm kurulmuştur.
Davalı tanık anlatımlarına göre davacının başka bir apartmanda oturduğu, başka bir apartmanda ise 15-20 gün ara ile yevmiye karşılığı temizlik yaptığı belirtilmiştir. Davacının kapıcılık yaptığı apartman yerine başka bir apartmanda çalışmadan karşılıksız olarak oturması hayatın olağan akışına aykırıdır. Öte yandan 15-20 günde bir dahi olsa başka bir apartmanda temizlik yaptığı diğer bir anlatımla kısmi çalıştığı görülmüştür. SSK kayıtlarının davalı adına olması işçinin tüm süresini işverene hasrettiğine ilişkin karine teşkil etmez. K. apartmanının karar defterinde dahi servis çöp ve benzeri hizmetlerin davacıdan yana olmak üzere yapılmasına ilişkin karar bulunmaktadır.
Mahkemece yapılacak iş müfettiş raporunun tamamını celbetmck, diğer apartmanların karar defterlerini incelemek ve yukarda ki açıklamalar doğrultusunda işlem yaparak davacının diğer apartmanlardaki çalışmalarını da nazara alarak davalı işyerindeki kısmi çalışmasının süresine ve buna isabet eden ücretin belirlemekten ibarettir. Yazılı şekilde eksik inceleme ile davalı işveren nezdinde tüm süreli çalıştığının kabul edilmesi hatalıdır.
9. HD. 2008/12132 E. 2009/33645 K. 07.12.2009
…Davalı apartman 10 daireli olup kömür kaloriferli iken 1995 yılında doğalgazla ısıtma sistemine geçilmiştir. Tanık anlatıları ve dosyadaki diğer delillere göre apartmana doğalgaza geçilmesinden sonrada kapıcılık hizmetlerinin davacı tarafından yapıldığı ancak davacı apartman içinde ve dışında temizlik işlerine de gittiğinden hizmetlerini tam süreli olarak işverene sunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda davacının 15/09/1993 işe giriş tarihinden apartmanda doğalgazla ısıtma sistemine geçilmesi üzerine kat malikleri kurulunda alınan 18/11/1995 tarihli kararın tebliğ edildiği 20/11/1995 tarihine kadar tam süreli, bu tarihten hizmet sözleşmesinin sonlandırıldığı 29/05/2004 tarihine kadar ise kısmi süreli olarak çalıştığı kabul edilip kısmi süreli çalışılan devrede apartmanda kapıcı olarak yaptığı işlerin neler olduğu ve bu işlerin hergün ne kadar zamanda yapılabileceği yani birgünlük çalışmasının kaç saat olduğu tespit edilip alacaklarının kısmi süreli çalışma esasları çerçevesinde tespit edilmesi gerekir iken tüm hizmet süresinin tam zamanlı çalışma olarak değerlendirilmesi suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı bulunmuş ve hükmün bu yönden bozulması gerekmiştir.
9. HD. 2008/35513 E. 2010/26698 K. 01/10/2010
…Somut olayda davacının eşinin hastanede hasta bakıcı olarak çalıştığı, binanın çöpünü dökme, yerleri temizleme, kaloriferi yakma işini yapamayacağı, bu nedenle davacının sigortadan yararlanmaması için onun yaptığının ileri sürüldüğü, davacının apartmanda 24.9.1990 tarihinde kapıcı dairesinde oturmak üzere bu dairenin elektrik ve su parasını apartman yönetiminin üstlenmesi karşılığında binanın çöpünü dökme, yerleri temizleme, kaloriferi yakma gibi kapıcılık/ kalorifercilik işini üstlendiğinin belirlendiği iş müfettişi raporu bulunmaktadır. Dosyada dinlenen tanık beyanları da davalı apartmanda davacının çalıştığını kanıtlamaktadır.
Dosya içindeki bilgi ve belgelerden davacının davalı apartmanda kısmi süreli çalıştığı anlaşılmaktadır. Mahkemece yukarıda belirtilen esaslar dikkate alınarak istekler belirlenmeli ve buna göre karar verilmelidir.
9. HD. 2008/26937 E.. 2010/14753 K. 27.05.2010