Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Tapu İptali Tescil Davaları Nasıl Açılır?
İdareler tarafından kamulaştırma işlemi yapılmaksızın özel şahısların taşınmazlarına el konulması halinde kamulaştırmasız el atma söz konusu olur. Kamulaştırmasız el atmada Borçlar Kanununun 61. maddesi uyarınca idarenin haksız bir mal edinme durumu ortaya çıkmaktadır.
Kamulaştırmasız el atmadan bahsedebilmek için, kamulaştırma yetkisine sahip olan bir idarenin başkasına ait bir taşınmaza kalıcı olarak (devamlılık arz eden şekilde) el koymuş ve onu fiilen bir kamu hizmetine tahsis etmiş bulunması gerekir.
Ancak uygulamada, 16.5.1956 gün ve 1/6 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Karan uyarınca işlem yapılmaktadır. Başka bir anlatımla kamulaştırmasız el atma davasının hukuki mesnedini Yargıtay’ın 1/6 sayılı tevhidi içtihat kararı oluşturmaktadır.
Bu karara göre; özetle, Kamu tüzel kişileri tarafından kamulaştırılmaksızın taşınmaz malı yola kalbedilen kimse, dilerse el atmanın önlenmesi, davası açma hakkı olduğu gibi, dilerse mülkiyetin idareye devri karşılığında taşınmaz malın bedelini isteyebilir.
Kamulaştırmasız el atma sebebiyle bedel davasında aşağıdaki ilkeler uygulanmaktadır.
- – Dava açıldığı tarihteki raiç değere göre bedel tespit edilir.
- – Faiz başlangıç tarihi de dava tarihidir.
- – Davacı talep etmese bile hâkim kendiliğinden tapunun davalı idare adına tesciline karar verir.
- Dava açma süresi yoktur. Kamulaştırma Kanununun 38. maddesinde yer alan 20 yıllık hak düşürücü süre Anayasa mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Artık bu tür davalar taşınmazın aynına taalluk ettiği için süreye tabi olmayıp her zaman açılabilir.
- – Kamulaştırmasız el atma davasında fazlaya dair talep saklı tutulmak kaydıyla birden çok dava açılabilir. Her birinin faiz başlangıç tarihi ilk dava tarihidir. Çünkü: ilk dava tarihindeki değer esas alınmaktadır.
- – Yargıtay’ın yerleşmiş uygulamalarına göre, kamulaştırmasız el atma davalarınla Kamulaştırma Kanununun sadece değer biçme yöntemi aynen uygulanır.
- – Dava normal yazılı usule tabi olduğu için, adli tatilde süreler işlemez.
- – Mahkemenin görevi dava değerine göre belirlenir ve nisbi harç ile vekâlet ücretine hükmedilir.
- – Eğer taşınmaz tapusuz ise, mahkemece mülkiyetin tespiti davası açması için iavacıya süre verilir ve mahkeme ilamı gelinceye kadar bekletici mesele yapılır.
Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Tapu İptali Tescil Davalarında Görev
Mahkemenin görevi dava değerine göre belirlenir.
Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Tapu İptali Tescil Davalarında Yetki
Taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.
Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Tapu İptali Tescil Davalarında Davacı
Taşınmazına haksız olarak el atılan malik ya da zilyet davacı olur.
Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Tapu İptali Tescil Davalarında Davalı
Davalılık sıfatı taşınmaza haksız olarak el atan kamu idaresidir.
Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Tapu İptali Tescil Davalarında Dava
Dava; kamulaştırmasız el atma sebebiyle bedel davasıdır. Davanın niteliği bir eda davasıdır.
Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Tapu İptali Tescil Davalarında Süre
Mülkiyet hakkının aynına dayandığı için davada her hangi bir süre yoktur. İstendiği zaman açılabilir. Daha önceleri KK.nun 38.maddesi ile 20 yıllık hak düşürücü süre konulmuştu. Anayasa mahkemesi tarafından 38. madde iptal edilmiş olduğundan artık davada süre söz konusu değildir.
Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Tapu İptali Tescil Davalarında Deliller
Tapu kaydı, keşif, bilirkişi, tanık vs. dava her türlü delille ispatlanabilir. Bilhassa İdarenin el koyması ve el koyma tarihi konusunda tanık dinletilebilir.
Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Tapu İptali Tescil Davalarında Hüküm
Mahkeme davayı haklı bulursa, tespit ettiği bedelin dava tarihinden itibaren faizi ile birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, davacı adına olan tapu kaydının iptali eli idare adına tapuya tesciline karar verir. Eğer taşınmaz niteliği itibariyle terkin edilecek bir amaca tahsis edilmiş ise o zaman tapu kaydının terkinine karar verilir.
Dava değerine göre nispi harç ile kazanılan ve kaybedilen oranlar dâhilinde nispi vekâlet ücretine hükmedilir.
Tarafların temyiz hakkı vardır. Sulh hukuk mahkemesi kararları tebliğden itibaren 8 gün (HUMK.md.437), asliye hukuk mahkemesi kararları ise 15 gün içinde temyiz ediliı. (HUMK.md.432) Temyiz isteğinde bulunan Harçlar Kanununun 13.maddesine göre harçtan muaf değil ise nispi harç ödenir.