İstinaf Yargılaması Nasıl Yapılır? İstinafta Dosya Nasıl İncelenir?

Hükmü Veren İlk Derece Mahkemesince Yapılacak İşlemler

İstinaf İsteminin Hükmü Veren İlk Derece Mahkemesince İncelenmesi

İstinaf isteminin hükmü veren mahkemece reddi

Madde 276 – (1) İstinaf istemi, kanunî sürenin geçme­sinden sonra veya aleyhine istinaf yoluna başvurulamayacak bir hükme karşı yapılmışsa ya da istinaf yo­luna başvuranın buna hakkı yoksa, hükmü veren mahkeme bir kararla dilekçeyi reddeder.

(2) İstinaf başvurusunda bulunan Cumhuriyet savcısı veya ilgililer, ret kararının kendilerine tebliğinden iti­baren yedi gün içinde bölge adliye mahkemesinden bu hususta bir karar vermesini isteyebilirler. Bu tak­dirde dosya bölge adliye mahkemesine gönderilir. Ancak, bu nedenle hükmün infazı ertelenemez.

Hükmü veren ilk derece mahkemesi,

1. İstinaf istemi, kanunî sürenin geçmesinden sonra ya­pılmış ise,
2. Aleyhine istinaf yoluna başvurulamayacak bir hükme karşı istinaf isteminde bulunulmuş ise,
3. İstinaf yoluna başvuranın buna hakkı yoksa,

istinaf dilekçesinin reddine karar verecektir.

İstinaf başvurusunun reddine dair kararın başvuru sahi­bine tebliği gerekir.

İstinaf başvurusunda bulunan Cumhuriyet savcısı veya ilgililer, ret kararının kendilerine tebliğinden itibaren yedi gün içinde bölge adliye mahkemesinden bu hususta bir karar ver­mesini isteyebilirler (CMK m.276/2).

Ret kararma karşı bölge adliye mahkemesine başvurul­ması hükmün infazmı engellemez (CMK m.276/2).

Başvuruyu inceleyen bölge adliye mahkemesi, ilk derece mahkemesinin ret kararının yerinde olduğu kanaatine ulaşırsa başvuruyu kesin olarak reddedecektir.

Bölge adliye mahkemesi, ilk derece mahkemesinin ret ka­rarının yerine olmadığını tespit ederse, ret kararının kaldırıl­masına karar verir ve istinaf dilekçesinin kabulü halinde ilk derece mahkemesince yapılması gereken işlemlerin yapılması için dosyayı mahkemesine gönderir. İlk derece mahkemesi gerekli tebligatları yapar, varsa diğer eksiklikleri de tamamlar ve istinaf incelemesini yapmak üzere dosyayı tekrar bölge ad­liye mahkemesine gönderir.

İlk derece mahkemesi CMK’nın 276. maddesinde öngörü­len kabul edilebilirlik incelemesini yapmadan dosyayı bölge adliye mahkemesine göndermiş ise bu yönde bir inceleme yapması için dosya iade edilmez. Bölge adliye mahkemesi ilgi­li dairesi, CMK’nın 279. maddesi uyarınca dosya üzerinde yaptığı ön inceleme sonucunda; bölge adliye mahkemesine başvurunun süresi içinde yapılmadığını, incelenmesi istenen kararın bölge adliye mahkemesinde incelenebilecek kararlar­dan olmadığını veya başvuranın buna hakkı bulunmadığını tespit ederse kendisi istinaf başvurusunun reddine karar verir. Bu karar itiraza tabidir (CMK m.279/l-b).

İstinaf İsteminin Tebliği ve Cevabı

Madde 277 – (1) 276 ncı maddeye göre hükmü veren mahkemece reddedilmeyen istinaf dilekçesi veya be­yana ilişkin tutanağın bir örneği karşı tarafa tebliğ olunur. Karşı taraf, tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde yazılı olarak cevabını verebilir.

• Karşı taraf sanık ise, bir tutanağa bağlanmak üzere zabıt kâtibine yapılacak bir beyanla da cevabını vere­bilir. Cevap verildikten veya bunun için belirli süre bittikten sonra dava dosyası, bölge adliye mahkeme­sine (…) gönderilir.
• 262 ve 263 üncü madde hükümleri saklıdır.

İlk derece mahkemesinin, CMK’nın 276. maddesi uyarın­ca başvurunun kabul edilebilir olup olmadığı yönünde yaptığı inceleme sonucunda, başvurunun süre, konu ve ehliyet yö­nünden yerinde olduğunu tespit ederse istinaf dilekçesi ya da istinaf istemine ilişkin tutanağın bir örneği karşı tarafa tebliğ edilir. Tebliğ işlemini kararma karşı istinaf kanun yoluna baş­vurulan ilk derece mahkemesi yapacaktır.

İstinaf başvurusunu kimin yaptığının bir önemi yoktur. Cumhuriyet savcısı, katılan veya sanığın başvurusu arasında ayrımı yapılmadığından, başvurunun karşı tarafa tebliği gere­kir. Cumhuriyet savcısı sanığın lehine istinaf kanun yoluna başvursa da dilekçesi sanığa tebliğ edilmelidir.

Savunma makamının başvurusunun, katılan taraf ve Cumhuriyet savcısına, katılan tarafın başvurusunun ise sanık ve Cumhuriyet savcısına bildirilmesi gerekir.

Başvuru kendisine tebliğ edilen Cumhuriyet savcısı ya da karşı taraf yedi gün içinde yazılı olarak cevabını vermelidir. Ancak yedi günlük süre hak düşürücü süre olmadığından ye­di günlük süreden sonra verilen cevap dilekçesinin de dikkate alınmasına bir engel yoktur.

Karşı taraf sanık ise yazılı olarak veya tutanağa bağlan­mak üzere zabıt katibine yapacağı beyan ile cevap verebilir (CMK m.277/2).

Tutuklu veya hükümlü olan sanık başvuruya karşı beyan­larını yazılı olarak gönderebileceği gibi, zabıt kâtibine veya tutuklu bulunduğu ceza infaz kurumu ve tutukevi müdürüne beyanda bulunmak suretiyle de cevap verebilir.

Cumhuriyet savcısı veya karşı taraf cevap verdikten ya da cevap süresi bittikten sonra, giderilmesi gereken başka bir ek­siklik de yoksa dosya bölge adliye mahkemesine gönderilir (CMK m.277/2).

Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine Gönderilmesi

Dosyanın bölge adliye mahkemesinde tevzii

Madde 278 – (Değişik: 15/08/2016-KHK-674/14 md.; Aynen kabul: 10/11/2016-6758/14 md.) Dava dosyası, bölge adliye mahkemesine geldiğinde işbölümüne gö­re görevli ceza dairesine verilir. Daire, varsa tebligat eksikliklerinin giderilmesini sağlar.

Aleyhine istinaf yoluna başvurulan hükme ait dosya mahkemesince doğrudan bölge adliye mahkemesine gönderi­lir ve iş bölümüne göre görevli ceza dairesine tevzii edilir.

Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Savcısının Koruma Tedbirleri Konusunda Yetkisi

Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet savcısının gecikme­sinde sakınca bulunan hallerde koruma tedbirlerine başvur­mak suretiyle delil elde edemeyeceği gibi bu konuda hâkim­den de karar talep edemeyeceğine dair görüşler bulunmasına rağmen, istinaf incelemesinde koruma tedbirlerine ilişkin genel hükümlerden farklı bir düzenleme bulunmadığından CMK’da yer alan genel esaslara göre istinaf incelemesi sırasında da koruma tedbirlerine başvurulabilir.

Diğer taraftan, CMK’nm 103/2. maddesinde; “Soruş­turma evresinde Cumhuriyet savcısı adlî kontrol veya tutuk­lamanın artık gereksiz olduğu kanısına varacak olursa, şüp­heliyi re’sen serbest bırakır. Kovuşturmaya yer olmadığı ka­ran verildiğinde şüpheli serbest kalır.” hükmüne yer veril­mesine rağmen, istinaf kanun yoluna başvurulduğunda, bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet savcısının da sanığı serbest bırakabileceğine dair bir hüküm bulunmamaktadır. Aksine görüşler bulunmasına rağmen, 5235 sayılı Yasada görev ve yetkileri düzenlenmiş olan istinaf Cumhuriyet sav­cısının sanığı serbest bırakma yetkisinin bulunmadığını dü­şünüyoruz.