İstinaf Başvuru Süresinin geçirilmesi halinde istinaf mahkemesi nasıl bir karar verir?

İstinaf başvuru dilekçesinin süresi içerisinde verilip veril­mediğini denetleme görevi öncelikli olarak ilk derece mah­kemesine aittir. Ancak, ilk derece mahkemelerinin bu husu­su gözetmeden dosyayı Bölge Adliye Mahkemesi’ne gön­dermesi halinde ne yapacaktır?

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 352. mad­desinde aynen “Bölge Adliye Mahkemesi hukuk dairesince dosya üzerinde yapılacak ön inceleme sonunda; incelemenin başka bir dairece yapılması gerektiği, kararın kesin olduğu, başvurunun sü­resi içinde yapılmadığı, başvuru şartlarının yerine getirilmediği, başvuru sebeplerinin veya gerekçesinin hiç gösterilmediği tespit edilen dosyalar hakkında öncelikle gerekli karar verilir. Eksiklik bulunmadığı anlaşılan dosya incelemeye alınır.” hükmüne yer verilmiştir. Görüldüğü üzere, bu halde Bölge Adliye Mah­kemesi tarafmdan ne şekilde bir karar verileceği gösteril­memiş, sadece gerekli kararın verileceği ifade edilmiştir. Bu halde, verilmesi gerekli olan karar nedir?

Bu konuda Kanun’da bir açıklık bulunmamakla birlikte, 01.06.1990 Tarih ve 3/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararnın bu tür olaylarda kıyasen uygulanması mümkündür. Bu du­lumda istinaf mahkemesi tarafından 6100 sayılı Hukuk Mu­hakemeleri Kanunu’nun 352/1 maddesi gereğince gerekli kararı (ret kararını) verecektir.

Diğer taraftan, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 365/III maddesinde “Bölge Adliye Mahkemesi, birinci fıkra kapsamına girdiği hâlde reddine karar verilmemiş başvuruyu geri çevirmeyip doğrudan kesin karara bağlar.” düzenlemesine yer verildiğin­den. İcra Mahkemeleri tarafından süresi geçmiş bir istinaf başvuru dilekçesi hakkında işlem yapılmamış olması halinde , Bölge Adliye Mahkemesi geri çevirme kararı vermeksizin hakkında kesin olarak karar verecektir. Bu noktadaki ayrıntıya özellikle dikkat etmek gerekir ki, Bölge Adliye Mahkemesinin icra iflas işine ilişkin olan konudaki kararı kesindir. Buna karşılık, İcra ve İflas Kanunu hükümlerine tabi olmayan bir karar için bu işlemin yapılması halinde temyiz kanun yolunun açık (diğer koşullar mevcut ise) olduğunu kabul etmek gerekir.