İŞÇİ HİZMET TESPİTİ DAVASINDA BELİRLENMESİ GEREKEN OLGULAR
T.C
YARGITAY
21. HUKUK DAİRESİ
ESAS NO:.2014/16214
KARAR NO: 2014/20415
KARAR TARİHİ:20.10.2014
>HİZMET TESPİTİ DAVASINDA BELİRLENMESİ GEREKEN OLGULAR.
ÖZETİ: Yapılacak iş, davalı Muhsine Çiğdem Paköz
Gürhan adına kayıtlı bir işyeri olup olmadığını davalı
Kurumdan sormak, kayıtlı bir işyeri olduğu takdirde
ihtilaflı döneme ilişkin dönem bordrolarını istemek,
davalıların hangi tarihler arasında vergi mükellefi
olduklarını sormak, ihtilaflı döneme ilişkin tüm dönem
bordrolarını istemek ve bordrolarda kayıtlı ve tarafsız
tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak,
davalıların işyerinin bulunduğu apartmandaki komşu
işyerlerini tespit etmek, davanın kamu düzenine ilişkin
olduğunu göz önünde bulundurarak vekaletnamelerde
ismi geçen Zuhal Yılmaz’ın ifadesine başvurmak,
gerektiğinde Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye,
meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle diğer
komşu işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde
çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları;
yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek
çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup
olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak ve
gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere
dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre
karar vermekten ibarettir.
DAVA: Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde geçen çalışmalarının
tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar
vermiştir.
Hükmün davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin
süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi Aytül Rabia Bakır tarafından
düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve
aşağıdaki karar tesbit edildi.
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici
nedenlere göre davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz
itirazlarının reddine,
2- Dava, davacının 06.04.2006-01.12.2006 tarihleri arasında davalılardan
Muhsine çiğdem Paköz Gürhan’a ait işyerinde ve 01.04.2007-28.11.2008 tarihleri
arasında davalı Ozan Gürhan’a ait işyerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen
sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
J Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile hükümde yazılı şekilde karar
verilmiş ise de bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nm 79/10. ve 5510 sayılı
Yasa’nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davalan için özel bir ispat yöntemi
öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel
bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin
yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren
tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa
işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak
nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma
olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü
delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri
hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı
dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları
yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına
resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu
tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek
şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-
510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı
kararlan da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacı adına davalılardan Ozan Gürhan’a ait
1114304 sicil numaralı işyerinde 11.06.2008 tarihinde işe girdiğine dair işe giriş
bildirgesinin verildiği, davacının davalı Ozan Gürhan’a ait işyerinden 01.12.2006
tarihinden 30.03.2007 tarihine kadar eksiksiz olarak hizmetinin bildirildiği, 2007 yılı
4.ayında bildirim yapılmadığı, 21.05.2007-01.04.2008 tarihleri arasında bildirim
yapıldığı, 2008 yılı 5.ayında bildirim yapılmadığı, 11.06.2008-28.11.2008 tarihine
kadar (2008 yılı 11.ayında 5 gün olmak üzere) bildirim yapıldığı, davalı Ozan
Gürhan adına tescilli 1114304 sicil numaralı işyerinin 2006/12-2008/11.aylarına
ilişkin dönem bordrolarının geldiği, davacının Ankara 15.Noterliği tarafından
düzenlenmiş 26.04.2006; 20.09.2006; 17.07.2007 ve 27.11.2008 tarihli
vekaletnameleri ibraz ettiği, davalı Muhsine Çiğdem Paköz Gürhan ile birlikte
davacıya ve Zuhal Yılmaz’a da resmi kurumlarda işlem yapma konusunda vekalet
verildiği, davalı Muhsine Çiğdem Paköz Gürhan adına kayıtlı bir işyeri olup
olmadığının araştırılmadığı, davacının gösterdiği bir tanık ile iki davalı tanığının
beyanının alındığı, davalının dinlenilmesini istediği davalı Muhsine Çiğdem Paköz
Gürhan ve davacı adına çıkarılan vekaletnamelerde adı geçen Zuhal Yılmaz’m kesin
süresi içinde talimat gideri yatırılmadığından bahisle dinlenilmesinden vazgeçildiği
ve buna göre mahkemece karar altına alınan şekilde çalışmanın kanıtlanamadığı
anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş, davalı Muhsine Çiğdem Paköz Gürhan adına kayıtlı bir işyeri
olup olmadığını davalı Kurumdan sormak, kayıtlı bir işyeri olduğu takdirde ihtilaflı
döneme ilişkin dönem bordrolarını istemek, davalıların hangi tarihler arasında vergi
mükellefi olduklarını sormak, ihtilaflı döneme ilişkin tüm dönem bordrolarını
istemek ve bordrolarda kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine
başvurmak, davalıların işyerinin bulunduğu apartmandaki komşu işyerlerini tespit
etmek, davanın kamu düzenine ilişkin olduğunu göz önünde bulundurarak
vekaletnamelerde ismi geçen Zuhal Yılmaz’ın ifadesine başvurmak, gerektiğinde
Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık
marifetiyle diğer komşu işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit
edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek
çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince
beyanlarını almak ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı
şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik
inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup
bozma nedenidir.
O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve
hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz
harcının istek halinde temyiz eden davalılardan Muhsin Çiğdem Paköz Gürhan ve
Ozan Gürhan’a iadesine 20.10.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.
YARGITAY
21. HUKUK DAİRESİ
ESAS NO:.2014/16214
KARAR NO: 2014/20415
KARAR TARİHİ:20.10.2014
>HİZMET TESPİTİ DAVASINDA BELİRLENMESİ GEREKEN OLGULAR.
ÖZETİ: Yapılacak iş, davalı Muhsine Çiğdem Paköz
Gürhan adına kayıtlı bir işyeri olup olmadığını davalı
Kurumdan sormak, kayıtlı bir işyeri olduğu takdirde
ihtilaflı döneme ilişkin dönem bordrolarını istemek,
davalıların hangi tarihler arasında vergi mükellefi
olduklarını sormak, ihtilaflı döneme ilişkin tüm dönem
bordrolarını istemek ve bordrolarda kayıtlı ve tarafsız
tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak,
davalıların işyerinin bulunduğu apartmandaki komşu
işyerlerini tespit etmek, davanın kamu düzenine ilişkin
olduğunu göz önünde bulundurarak vekaletnamelerde
ismi geçen Zuhal Yılmaz’ın ifadesine başvurmak,
gerektiğinde Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye,
meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle diğer
komşu işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde
çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları;
yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek
çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup
olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak ve
gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere
dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre
karar vermekten ibarettir.
DAVA: Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde geçen çalışmalarının
tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar
vermiştir.
Hükmün davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin
süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi Aytül Rabia Bakır tarafından
düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve
aşağıdaki karar tesbit edildi.
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici
nedenlere göre davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz
itirazlarının reddine,
2- Dava, davacının 06.04.2006-01.12.2006 tarihleri arasında davalılardan
Muhsine çiğdem Paköz Gürhan’a ait işyerinde ve 01.04.2007-28.11.2008 tarihleri
arasında davalı Ozan Gürhan’a ait işyerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen
sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
J Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile hükümde yazılı şekilde karar
verilmiş ise de bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nm 79/10. ve 5510 sayılı
Yasa’nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davalan için özel bir ispat yöntemi
öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel
bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin
yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren
tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa
işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak
nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma
olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü
delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri
hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı
dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları
yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına
resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu
tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek
şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-
510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı
kararlan da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacı adına davalılardan Ozan Gürhan’a ait
1114304 sicil numaralı işyerinde 11.06.2008 tarihinde işe girdiğine dair işe giriş
bildirgesinin verildiği, davacının davalı Ozan Gürhan’a ait işyerinden 01.12.2006
tarihinden 30.03.2007 tarihine kadar eksiksiz olarak hizmetinin bildirildiği, 2007 yılı
4.ayında bildirim yapılmadığı, 21.05.2007-01.04.2008 tarihleri arasında bildirim
yapıldığı, 2008 yılı 5.ayında bildirim yapılmadığı, 11.06.2008-28.11.2008 tarihine
kadar (2008 yılı 11.ayında 5 gün olmak üzere) bildirim yapıldığı, davalı Ozan
Gürhan adına tescilli 1114304 sicil numaralı işyerinin 2006/12-2008/11.aylarına
ilişkin dönem bordrolarının geldiği, davacının Ankara 15.Noterliği tarafından
düzenlenmiş 26.04.2006; 20.09.2006; 17.07.2007 ve 27.11.2008 tarihli
vekaletnameleri ibraz ettiği, davalı Muhsine Çiğdem Paköz Gürhan ile birlikte
davacıya ve Zuhal Yılmaz’a da resmi kurumlarda işlem yapma konusunda vekalet
verildiği, davalı Muhsine Çiğdem Paköz Gürhan adına kayıtlı bir işyeri olup
olmadığının araştırılmadığı, davacının gösterdiği bir tanık ile iki davalı tanığının
beyanının alındığı, davalının dinlenilmesini istediği davalı Muhsine Çiğdem Paköz
Gürhan ve davacı adına çıkarılan vekaletnamelerde adı geçen Zuhal Yılmaz’m kesin
süresi içinde talimat gideri yatırılmadığından bahisle dinlenilmesinden vazgeçildiği
ve buna göre mahkemece karar altına alınan şekilde çalışmanın kanıtlanamadığı
anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş, davalı Muhsine Çiğdem Paköz Gürhan adına kayıtlı bir işyeri
olup olmadığını davalı Kurumdan sormak, kayıtlı bir işyeri olduğu takdirde ihtilaflı
döneme ilişkin dönem bordrolarını istemek, davalıların hangi tarihler arasında vergi
mükellefi olduklarını sormak, ihtilaflı döneme ilişkin tüm dönem bordrolarını
istemek ve bordrolarda kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine
başvurmak, davalıların işyerinin bulunduğu apartmandaki komşu işyerlerini tespit
etmek, davanın kamu düzenine ilişkin olduğunu göz önünde bulundurarak
vekaletnamelerde ismi geçen Zuhal Yılmaz’ın ifadesine başvurmak, gerektiğinde
Sosyal Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık
marifetiyle diğer komşu işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit
edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek
çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince
beyanlarını almak ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı
şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik
inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup
bozma nedenidir.
O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve
hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz
harcının istek halinde temyiz eden davalılardan Muhsin Çiğdem Paköz Gürhan ve
Ozan Gürhan’a iadesine 20.10.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.