İnternete İlişkin Temel Kavramlar

İnternet Alan Adı

İnternet ağında, bilgisayarlar arasındaki iletişim IP (İnternet Protokolü) adı verilen ve sayısal bir kombinasyondan oluşan adresler aracılığıyla ku­rulmakta ve tahsis edilen IP numarası sayesinde ilgili sayfaya erişilebil­mektedir. Türkiye için ülke kodu “.tr” olarak kullanılmaktadır. Alan adları­nın Türkiye’de tescilinde yetkili kuruluş Ortadoğu Teknik Üniversitesi’dir. 5809 Sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun “Tanımlar ve Kısaltma­lar” başlıklı 3.maddesinin (v) bendinde ise internet alan adı; “İnternet üze­rinde bulunan bilgisayar ve internet sitelerinin adresini belirlemek için kul­lanılan internet protokol numarasını tanımlayan adlar’’’ olarak ifade edil­mektedir. Anılan maddenin (y) bendinde ise internet alan adı sisteminin ta­nımına yer verilmiştir. Maddeye göre internet alan adı sistemi; “Okunması ve akılda tutulması kolay olan ve genelde aranan adres sahipleri ile ilişkilendirilebilen simgesel isimlerle yapılan adreslemede karşılığı olan internet protokolü numarasını bulan ve kullanıcıya veren sistem ’’ olarak tanımlan­mıştır.

5809 Sayılı Kanunun “Haczedilemezlik ve haberleşme hizmetlerinin sürekliliği” başlıklı 34. maddesinin 1. bendinde ise; “Elektronik haberleşme hizmetleri ile ilgili olarak abone veya kullanıcılara tahsis edilen frekans, numara ve hat kullanımı ile internet alan adları gibi intifa ve kullanım hak­ları ile işletmecilerin yetkilendirmeleri hiçbir şekilde haczedilemez'” hükmü yer almaktadır. Madde ile internet alan adlarının haczedilemeyeceği hüküm altına alınmış ve elektronik haberleşmenin sürekliliği ilke olarak benimsen­miştir.

Web Sitesi

Web tarayıcısı aracılığıyla internete bağlandıktan sonra karşımıza çıkan yazı, resim, ses vb. unsurları ihtiva eden ve belli konulardaki belgelerden ve bu belgeler ile ilgili bağlantılardan oluşan bir bütündür. Web sistemi teme­linde yatan ana fikir, web sayfaları aracılığıyla kişiler ve veriler arasında bir ara yüz oluşturmaktır.

Arama Motoru

Kullanıcıların, sanal ortamda belli bir konuda araştırma yapmak için kullandıkları ve araştırmalarında kolaylık sağlayan sisteme “arama motoru” adı verilir. Arama motoru sayesinde, internet kullanıcılarının diledikleri internet sitesine girmeleri kolaylaşmış ve saniyeler ile kullanıcıların birçok bilgiye ulaşması mümkün hale gelmiştir. İnternet kullanıcılarının tercih et­tiği en yaygın arama motorları Google, Yahoo, Alta Vista ve Lycos olarak karşımıza çıkmaktadır.

E-Posta

Elektronik posta yoluyla metin, ses, resim ve video dosyalarının yer al­dığı mesajların, kapalı ağlar veya internet üzerinden karşılıklı gönderilmesi sağlanmaktadır. Elektronik posta sistemi ile verilerin, internet üzerinden bir başka elektronik posta kutusuna gönderilmes ile karşılıklı olarak veri değişimi mümkün hale gelmektedir. İnternetin en yaygın olarak kullanım alanlarının başında e-posta gelmektedir. Kişiler, farklı e-posta grupları kura­rak hem çok ucuz hem de çok hızlı bir haberleşme ağı kurabilmektedir.

 IP Adresi

Ip adresi; internete doğrudan bağlı olan bir bilgisayara ait sayısal adrestir. Bilgisayarların kimlikleri ve hangi kullanıcının internete girdiği, IP adresi sayesinde tespit edilir ve her IP adresi, girildiği saat doğrultusunda dedilir. Bir internet sitesinin sunucusuna ağ tarayıcısı tarafından IP adresi yazılarak bağlanmak mümkündür. Ancak bu uzun rakamları yazma- pratik olmayacağı düşüncesi ile IP adresine karşılık gelen bir alan adı emi kurulmuştur. Alan adı sunucuları ağı, hangi alan adının hangi IP narasına karşılık geldiğini belirleyerek, kullanıcıyı doğru adrese yönlen.

Hiper Metin İşaretleme Dili (HTML-Hyper Text Markup Language)

İnternet üzerinden, internet sayfası oluşturmak için kullanılan program- ve bu nedenle “www” dokümanlarının uzantısı “htm” olarak kullanı-lır. HTML bir programlama dili olarak kullanılamaz. Temel amacı; yazı, rüntü, video gibi farklı verileri ve bunları içeren sayfaları birbirine basitçe Ulamak ve ayrıca söz konusu sayfaların web tarayıcısı yazılımları tarafın- ı düzgün olarak görüntülenebilmesi için gerekli kuralları belirlemektir.

Hiper Metin Aktarım Protokolü (HTTP-Hyper Text Termi­nal Protocol)

Protokol, servisi kullanan ve tarayan programlar için hizmet vermekte. İnternete bağlanıldıktan sonra, internet sitesi programı http servisine istediğini bildirir ve http, ftp, e-mail gibi bazı protokol kurallarını içeren isteği alan http servisi istenilen işlemi yapar ve cevabını gönderir.

HTTP, sayesinde muhtelif uygulamalar tarafından sağlanan kaynaklar, basit hiperortam erişimine izin verilerek her türlü bilgiye sorunsuz erişimi kolay kılmaktadır.

Post Office Protocol (POP)

Elektronik postaları, servis sağlayıcı bilgisayardan, kullanıcı bilgisaya­ra aktaran protokoldür. Standart SMTP, kullanıcıya bir elektronik posta gönderildiğinde bu posta, gideceği yere ulaşana dek yönlendirerek iletilir. Ancak posta son varış noktasına ulaşmıyorsa yani bağlantı kopukluğu söz konusu ise SMTP tarafından bu bilgiler saklanır ve daha sonra tekrar gönde­rilmeye çalışılır. Elektronik posta tekrar gönderilememişse bu takdirde kul­lanıcıya bir hata bildirimi ile elektronik postası geri gönderilir. Elektronik postaların, hızlı ve etkin bir şekilde alınmasını sağlayan bu protokol ile kul­lanıcıların, paylaşmak istedikleri bilgileri güvenli ve hızlı bir şekilde iletil­mesi sağlanmaktadır.

Transmission Control Protocol (TCP-IP)

İletişim denetimi protokolü, bilgisayarlar arasında verilerin uçtan uca taşıma garantisini ve denetimini sağlayan, internet ve birçok özel ağda uyar­lanmış dördüncü katman protokolüdür. Gönderilen veriler için özel bir TCP kabul paketi gönderilir ve bu paket, gelişmiş olan paketlerden hangi byte’a kadar olan kısmının doğru alındığını gösterir. Gönderen tarafın, pake­ti almaması halinde, aynı paket üst üste tekrar gönderilir ve böylece kullanı­cıya ulaşması için gerekli işlemler tamamlanmış olur.

Barındırma (Hosting)

Host, dijital bilgilerin saklandığı, internete bağlı bulunan ana bilgisayardır . Hosting ise, ISS’lerin bir kullanıcısına ait web sayfasını, kendi bilgisayarlarında saklaması ve bu sayfaya internetten ulaşılmasını sağlamak ISS’ler erişim ve depolama hizmetlerini yerine getirirken, muhteva lama yahut denetleme işlevinde bulunmamakta ancak kendilerine gelen bilgiyi iletmekte ve depolamaktadır.

Dosya İndirme (Download)

Kullanıcı tarafından, internet üzerinden elde edilen herhangi bir verinin ndi bilgisayarına kopyalanmasına dosya indirme adı verilmektedir. Örneğin; bir web sitesini görmek için sitenin adresinin, tarayıcının adres satırı- . yazılması halinde, tarayıcı tarafından ilgili sayfadaki tüm metinler, resim ve varsa sesler bilgisayara indirilir ve bu işleme dosya indirme download” adı verilir.

Dosya Yükleme (Upload)

Kullanıcı tarafından, internette girmiş olduğu bir sayfaya veri ekleyip, kopyalamasına dosya yükleme adı verilmektedir. Bu işlemin gerçekleşebilmesi için, her iki bilgisayarın aynı yazılım dilini kullanmaları, birbirlerini nımaları ve uyuşmaları gerekmektedir. Örneğin; kullanıcı tarafından bir web sitesine kendi fotoğrafının eklenmek istenmesi halinde, tarayıcısının fotoğraf dosyasını karşı bilgisayara aktarması gerekmektedir. Bu sayede dosya yükleme yani “upload” işlemi gerçekleşmiş olacaktır.

Link

İnternet dokümanlarına tıklandığında, bir belgeden bir başka belgeye sçişi sağlayan mekanizma olarak tanımlanabilir. Linkler sayesinde, çok lyıda web sitesinin birbirine bağlanması mümkündür. Birbirine bağlanan u web sayfalarının aynı web sitesi üzerinde bulunması gibi bir zorunluluk ulunmamaktadır. Bu sayede farklı web sayfalarının, farklı web sitelerine ağlanmaları mümkün hale gelmektedir.