İlk Derece Mahkemesi Kararını İstinaf Etmeyen Kişinin, Bölge Adliye Mahkemesi Kararma Karşı Temyiz Yoluna Başvurma Hakkı Var mıdır?

İlk derece mahkemesi kararını istinaf etmeyen kişinin, bölge adliye mahkemesi kararma karşı temyiz yoluna baş­vurma hakkı olup olmadığı yönünde kanunda açık bir düzen­leme bulunmamaktadır. Örneğin, ilk derece mahkemesinin verdiği mahkumiyet hükmünü yalnızca sanığın istinaf ettiği, katılanm ise istinaf yoluna başvurmadığı durumda, bölge ad­liye mahkemesinin verdiği kararı katılan temyiz edebilecek midir? İlk derece mahkemesinin mahkumiyet kararı vermesi nedeniyle hükmü istinaf etmeyen katılanm bölge adliye mah­kemesinin hükmü sanık lehine değiştirmesi, örneğin cezayı azaltması veya beraat kararı vermesi halinde bölge adliye mahkemesi kararını temyiz etmekte hukuki yararı vardır. Ke­za, ilk derece mahkemesinin verdiği kararı tatmin edici bulan sanığın istinaf yoluna başvurmaması ancak katılan veya Cum­huriyet savcısının aleyhe istinaf istemi üzerine bölge adliye mahkemesinin hükmü sanık aleyhine değiştirmesi halinde, örneğin cezayı artırması veya ilk derece mahkemesinin beraat kararını kaldırarak mahkumiyete hükmetmesi halinde sanığın bu kararı temyiz etmekte hukuki yararı bulunduğu açıktır.

Ancak bölge adliye mahkemesinin ilk derece mahkemesi­nin kararını istinaf yoluna başvurmayan taraf aleyhine değiş­tirmediği durumlarda, örneğin; katılanm istinaf istemi üzerine bölge adliye mahkemesinin istinaf başvurusunun esastan red­dine karar vermesi halinde, istinaf yoluna başvurmayan sanı­ğın hükmü temyiz etme hakkı bulunup bulunmadığı tartışma­lıdır. Kanun yoluna başvurmak bir hak olup, buna ilişkin sı­nırlamanın da kanunda açıkça düzenlenmesi gerekir. Kanun­da açık bir düzenleme bulunmadığına göre, istinaf kanun yo­luna başvurmayan sanığın temyiz yoluna başvurmasına engel bir durum bulunmadığı söylenebilir.

İlk derece mahkemesi kararının Cumhuriyet savcısı ya da karşı tarafça istinaf edilmesi nedeniyle hükmün değişti­rilmesi, düzeltilmesi ya da istinaf başvurusunun esastan red­dine karar verilmesi durumlarında istinaf yoluna başvurma­yan tarafın da hükmü temyiz etme hakkı bulunduğunu dü­şünüyoruz. İstinaf yoluna başvurmayan tarafın henüz doğ­mamış temyiz hakkından feragat ettiği ileri sürülemez. Ancak bu durumda Yargıtay in, sanığın ilk derece mahkeme­sinin verdiği hükümdeki kazanılmış hakkını gözetmesi ge­rektiği hususunda kuşku yoktur.

Ancak bölge adliye mahkemesinin kararlarına karşı kamu adına bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet savcısının temyiz yetkisi bulunduğundan, ilk derece mahkemesi yanında bulu­nan Cumhuriyet savcısının istinaf mahkemesi kararmı temyiz etme hakkı yoktur.