İflâs Yolu İle Takipte İflâs İsteği Davası

İlgili Yasa

İCRA VE İFLÂS YASASI MADDE 154 – İflâs yoluyla takipte yetkili merci, borçlunun muamele merkezinin bulunduğu mahaldeki icra dairesidir.

Merkezleri yurt dışında bulunan ticari işletmeler hakkında yetkili merci, Türkiye’deki şubenin, birden ziyade şubenin bulunması halinde merkez şube­nin bulunduğu yerdeki icra dairesidir.

Borçlu ile alacaklı yetkili icra dairesini yazılı anlaşma ile tâyin etmişlerse, o yerin icra dairesi dahi iflâs takibi için yetkili sayılır. Şu kadar ki, iflâs dâvaları için yetki sözleşmesi yapılamaz ve iflâs dâvası mutlaka borçlunun muamele merkezinin bulunduğu yer ticaret mahkemesinde açılır.

MADDE 155 – Borçlu iflâs yoluyla takibe tabi şahıslardan olup da alacaklı isterse ödeme emrine yedi gün içinde borç ödenmediği takdirde alacaklının mahkemeye müracaatla iflâs talebinde bulunabileceği ve borçlunun gerek borcu olmadığına ve gerek kendisinin iflâsa tabi kimselerden bulunmadığına dair itirazı varsa bu müddet içinde istida ile icra dairesine bildirmesi lüzumu ve konkordato teklif edebileceği ilâve olunur.

MADDE 156- Ödeme emrindeki müddet içinde borçlu tarafından itiraz olun­mamışsa alacaklı bir dilekçe ile Ticaret Mahkemesinden iflâs kararı isteyebilir.

Bu dilekçeye borçlunun ödeme emrine itiraz etmediğini mübeyyin ödeme emri nüshasının raptedilmesi lâzımdır.

Borçlu ödeme emrine itiraz etmişse takip durur ve alacaklı bu itirazın kal­dırılması ile beraber borçlunun iflâsına karar verilmesini bir dilekçe ile Tica­ret Mahkemesinden isteyebilir.

İflâs istemek hakkı ödeme emrinin tebliği tarihinden bir sene sonra düşer.

MADDE 157 – İflâs talebini geri alan alacaklı bir ay geçmedikçe bu talebini yenileyemez.

MADDE 158- Alacaklının iflâs takibi kesinleştiğinde 166 ncı maddenin ikin­ci fıkrasındaki usulle ilan edilir. İflâs talebinin ilanından itibaren onbeş gün içinde diğer alacaklılar dâvaya müdahale veya itiraz ederek iflâsı gerektiren bir hal bulunmadığını ileri sürerek mahkemeden talebin reddini isteyebilirler.

Mahkeme, icra dosyasını celbeder ve basit yargılama usulüne göre duruş­ma yaparak, gerek iflâs talebini gerek itiraz ve defileri umumi hükümler dai­resinde tetkik ve intaç eder. Şu kadar ki, borçlu takibe karşı usulü dairesinde itiraz etmemiş veya itiraz ve defileri varit görülmemişse mahkeme yedi gün içinde faiz ve icra masrafları ile birlikte borcunu ifa veya o miktar meblağın mahkeme veznesine depo edilmesini borçluya veya iflâs dâvasında kendisini temsil etmiş olan vekiline, dâva vicahda devam ediyorsa duruşmada, aksi takdirde Tebligat Kanunu hükümleri dairesinde yapılacak tebliğ ile emreder. Borçlu imtina ederse ilk oturumda iflâsına karar verilir.

MADDE 159 – İflâs talebi halinde mahkeme, ilk önce alacaklıların menfaa­ti için zaruri gördüğü bütün muhafaza tedbirlerini emredebilir. Borçlu ödeme emrine itiraz etmemişse, alacaklının talebi üzerine, mahkeme mutlaka bu ted­birlere karar vermeye mecburdur. Bu emirler iflâs dairesince yerine getirilir.

Mahkeme, defter tutmadan gayrı bir muhafaza tedbiri isteyen alacaklıdan, ileride haksız çıktığı takdirde borçlunun ve üçüncü şahsın bu yüzden uğrayabi­lecekleri zararları karşılamak üzere, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 96 ncı maddesinde yazılı bir teminat alınmasını isteyebilir. Borçlu ödeme emri­ne itiraz etmemiş veya alacak bir ilâma bağlı ise teminat aranmaz. Devlet ve adlî yardıma nail kimseler de teminat göstermek mecburiyetinde değillerdir.

Bu maddeye göre alman muhafaza tedbirleri borçlu aleyhindeki icra takip­lerine tesir etmez.

MADDE 160 – İflâs isteyen alacaklı ilk alacaklılar toplantısına kadar olan masraflardan sorumludur.

Mahkeme, bu masraflar ile iflâs kararının kanun yolları için gerekli bütün tebliğ masraflarının peşin verilmesini ister.

MADDE 161- İflâs talebinde bulunan alacaklı isterse, mahkeme borçluya ait malların bir defterinin tutulmasına karar verebilir. Bu defter iflâs dairesi tarafından tutulur.

Borçlunun mallarım göstermemesi ve kilitli yerlerini açmaması gibi haller­de 80 ve 81 inci maddeler hükmü tatbik olunur.

MADDE 162 – Borçlunun ve ailesinin idareleri için iflâs müdürünün bırak­tığı mallar müstesna olmak üzere borçlu, defteri yapılmış olan malları aynen veya istenildiği zamanki kıymetiyle vermeye mecburdur.

MADDE 163 – Takipte bulunan bütün alacaklılar razı olurlarsa yapılan defter iflâs müdürü tarafından iptal olunur.

Defterin hükmü mahkemece temdit edilmemişse yapıldığı tarihten dört ay sonra kendiliğinden ortadan kalkar.

MADDE 164 – Ticaret mahkemesince verilen nihaî kararlar tebliğden iti­baren ongün içinde temyiz edilebilir. Kararlar 160 inci maddenin son fıkrası­na göre alınacak masraftan karşılanmak suretiyle mahkemece resen taraflara tebliğ olunur.

İflâs kararının temyizi iflâsın ilânına ve masanın teşkiline mâni değildir. Yalnız ikinci alacaklılar toplantısı, iflâs kararı kesinleşmedikçe yapılamaz.

İflâs kararı bozulursa borçlunun malları üzerindeki tedbirler devam eder. Şu kadar ki, ticaret mahkemesi dâvanın seyrine göre bu tedbirleri değiştirme­ye veya kaldırmaya yetkilidir.

MADDE 165 – İflâs hükümle açılır ve bu hükümde açılma anı gösterilir.

İflâsa karar verilmesinden sonra iflâs dâvasından feragat geçersizdir.

MADDE 166 – İflâs kararı, iflâs dairesine bildirilir.

Daire, kararı kendiliğinden ve derhal tapuya, ticaret sicil memurluğuna, gümrük ve posta idarelerine, Türkiye Bankalar Birliğine, mahallî ticaret oda­larına, sanayi odalarına, menkul kıymet borsalarına, Sermaye Piyasası Kuru­luna ve diğer lazım gelenlere bildirir. Daire, ayrıca kararı, yurt düzeyinde trajı en yüksek beş gazeteden biri ile birlikte iflâs edenin muamele merkezinin bulunduğu yerdeki bir gazetede ve Ticaret Sicili Gazetesinde ilan eder. Trajı en yüksek gazetenin yayınlandığı yer aynı zamanda muamele merkezi ise ma­halli gazetede ilan yapılmaz.

İflâsın kapandığı veya kaldırıldığı da aynı suretle bildirilir ve ilân olunur.

İCRA VE İFLÂS YÖNETMELİĞİ MADDE 51- İcra ve İflâs Kanununun 16 ve 182 nci maddeleri uyarınca yapılacak bu ilâna; dosya numarası, müfli­sin adı, soyadı ve ikametgâhı, iflâsa (iflâsın kaldırılmasına) karar veren ticaret mahkemesinin adı, kararın tarih ve sayısı ile neye karar verildiği hususu ve kanuni dayanağı yazılır. (İcra ve İflâs K. Md. 166,181,182)

İflâs Yolu İle Takipte İflâs İsteği Davası Açıklama

İflas yoluyla takip, borçlunun işlem merkezinin bulunduğu yer, icra dairesince yapılır. İÎY’nın 154 üncü maddesi yetkili mercileri saymaktadır. Bu tür takip tacir­ler veya tacir sayılan gerçek veya tüzel kişiler hakkında uygulanır. Borçlu ve ala­caklı yetkili icra dairesini yazılı anlaşma ile belli edebilirler. Ancak, iflas davaları için yetki anlaşması yapılamaz. Zira yasa iflas davasını özellikle borçlunun işlem (muamele) merkezinin bulunduğu yer Ticaret Mahkemesinde görüleceğini öngör­mektedir. Bu kurala ters düşen anlaşmalar geçerli değildir.

İİY 155 inci madde iflas yoluyla adi takipten sözetmektedir. Buna göre; alacaklı isterse, icra müdürlüğünce (örnek 153) iflas yolu ile adi takip taleplerinde ödeme emri borçluya bildirilir. Bu ödeme emrinde (Bildirim)’den itibaren borcu ve mas­raflarını 7 gün içinde ödemesi, bu süre içinde borcu olmadığına veya iflasa bağlı kişilerden bulunmadığına dair bir itirazı varsa, dilekçe ile icra dairesine bildirmesi ve konkordato (teklif) önerebileceği, bu süre içinde borç ödenmediği taktirde ala­caklının Ticaret Mahkemesinden iflas karan isteyebileceği gösterilecektir.

İflas yoluyla takip, bir hakkın devlet vasıtasıyla yerine getirilmesi olup yasa ko­yucunun amacı borçlunun (iflas edenin) malvarlığının alacaklılar için (tasfiye) an- tıma bağlı tutulmasının sağlanmasıdır.

Borçluya bildirilen ödeme emrindeki süre içinde, borçlu itiraz etmezse alacaklı dilekçe ile borçlunun iflasına karar verilmesini Ticaret Mahkemesinden isteyebilir.

Ayrıca, borçlu ödeme emrine itiraz ederse, icra takibi duracaktır. Alacaklı bu itirazın kaldırılmasını ve borçlunun iflasına karar verilmesini yine yazılı olarak Tica­ret Mahkemesinden isteyebilecektir.

Ticaret Mahkemesi basit yargılama usulü ile duruşma yapacak, icra takip dosya­sını getirtecek, İİY’nın 158 inci maddesindeki işlemleri yapacak, şartlar gerekli ise borçlunun iflasına karar verecektir.

İflâs Yolu İle Takipte İflâs İsteği Davası Görevli Mahkeme

• Ticaret Mahkemesi,
• Ticaret Mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi.

İflâs Yolu İle Takipte İflâs İsteği Davası Yetkili Mahkeme

Borçlunun (muamele) işlem merkezinin bulunduğu yer mahkemesi yetkili mah­kemedir.

İflâs Yolu İle Takipte İflâs İsteği Davası Davacı

Alacaklı veya alacaklılar.

İflâs Yolu İle Takipte İflâs İsteği Davası Davalı

Borçlu

İflâs Yolu İle Takipte İflâs İsteği Davası Dava Açma Koşulları

• Borçlu iflas yoluyla takibe bağlı kişilerden olmalı.
• Borçluya (Ömek 153) iflas yolu ile adi takip taleplerinde ödeme emri bildiril­meli.
• Ödeme emrinin bildirim gününden itibaren 7 gün içinde borçlu itiraz etme­miş bulunmalı veya,
• Borçlu ödeme emrine süresinde itiraz etmiş ve takip durmuş olmalı,
• Alacaklı bir dilekçe ile borçlunun iflasına karar verilmesini istemeli.

İflâs Yolu İle Takipte İflâs İsteği Davası Gözönünde Tutulacak Hususlar

• – Mahkemece icra takip dosyası getirtilecektir.
• Borçluya (Ömek 153) iflas yolu ile adi takip taleplerindeki ödeme emrinin bildirilmiş olup olmadığı araştırılacaktır.
• Basit yargılama usulü uygulanır, taraflar usulün 509, 510’ncu maddeleri uya­rınca açıklamalı çağrı kağıdı ile duruşmaya çağrılırlar. Delillerini bildirmeleri ve gelmediklerinde duruşmanın yokluklarında yapılacağı bildirilecektir.
• Taraflardan her ikisi de duruşmaya gelmezlerse, usulün 409’ncu maddesine göre dosya yenileninceye kadar işlemden kaldırılacaktır.
• Alacaklı, borçlunun itirazının kaldırılmasıyla beraber iflasını da istemişse borçlunun itiraz ve iflası incelenecektir.
• Borçlu süresinde (7 gün içinde) itiraz etmemiş veya itiraz etmekle beraber bu itiraz yerinde görülmemişse 7 gün içinde faiz ve icra takip masrafları ile birlikte borcunu ödemesi veya bunlara yeter miktar paranın mahkeme veznesine depo edilmesi borçluya veya vekiline bildirilecektir.
• Borçlu veya vekili duruşmaya gelmişse bu bildirim duruşmada yapılır. Duruşmaya gelmedikleri taktirde, Tebligat Yasası uyarınca bu husus (tebliğ) bildirilir.
• Bu bildirime rağmen borçlu süresinde (7 gün içinde) faiz, masraf ve borcun karşılığını mahkeme veznesine depo etmezse, borçlunun iflâsına karar verilecektir. Bu karar verme duruşmanın ilk oturumunda olacaktır. Bu ilk oturum ise. bildirimden sonraki ilk oturumdur.
• İflâs isteği ödeme emrinin bildiriminden itibaren bir yıl içinde- yapılıp yapılmadığı da araştırılacaktır. Zira bu süre geçirildikten sonra iflâs isteği dinlenemez. Hak düşürücü süredir.
• İflâs dâvası adli ara vermede de görülür. Yargıtaya başvurma süresi işler. Mhakemenin yetkisi geniştir. Tetkik Mercii gibi dar yetkili değildir.
• .Alacaklı mahkemeye iflâs isteğini dilekçe ile bildirecektir. Sözlü iflâs isteği, geçerli değildir.
• Kollektif şirketin iflâs isteği incelenirken ortaklarının iflâsına karar verilemez. Zira bu şirketin iflâsı ortaklarının iflâsına da karar verilmesini gerektirmeyecektir. Yalnız, mahkemece takip masrafı, faiz ve borç miktarı kadar paranın vezneye depo edilmesi hakkında vereceği karara rağmen süresinde para şirketçe yatırılmadığı takdirde, alacaklı bu kararın şirketin ortaklarına bildirilmesini para yatmadığında şirket ile birlikte ortaklarında iflâslarına karar verilmesini istemişse, mahkemece şirketle birlikte ortakların iflâsına da karar verilecektir. İİD.sinin 16.09.1966 günlü 8590-8401 sayılı kararı görüşümüzü kuvvetlendirmiş bulunmaktadır.
• .Mahkemece, alacaklıların yararına olan tedbirler de iflâsa karar verilmeden önce alınacaktır. (Örneğin; borçlunun mallarını korunması gibi)
• Borçlunu mallarının alacak ve borçlarının defterleri de tutulacaktır.
• Alacaklı defter tutmadan başka bi tedbir alınmasını isterse, mahkemece alacaklıdan % 15 den az olmamak üzere teminat göstermesini isteyecektir. Ancak, borçlu ödeme emrine itiraz etmemişse ve icra takibi kesinleşmiş mahkeme kararına (ilâma) da dayanıyorsa, teminat istenmeyecektir. Devlet ve adli yardımdan yararlanmalar da teminat göstermek yükümünde değildirler. Defter tutma isteğinde de teminat aranmayacaktır.
• Mahkemece, iflâs isteyen alacaklıdan ilk alacaklılar toplantısına kadar tüm masrafları vezneye yatırması istenecektir. Alacaklı masrafları yatırmazsa, isteği haklı bulunmayacaktır. (ÎİY. 160)
• .Alacaklı istemişse, borçlunun tüm mallarının deftere geçirilmesine (yani defterinin tutulmasına da) karar verilecektir. Bu karar mahkemece verilir. Ancak defter iflâs dairesince tutulacaktır.
• .İflâsı, iflâs memuru yönetir.
• .Borçlu, deftere geçirilmiş bulunan malları veya değerlerini iflâs memurunun isteğinde vermek zorundadır. (İİY. 162)
• .Tutulan defter, yapıldığı günden itibaren 4 ay geçince geçersiz duruma gelir. Yani defter 4 ay süre ile geçerlidir. Bundan başka takibi yapan tüm alacaklıların izniyle de iflâs memurluğunca da ortadan kaldırılır. Defterin geçerliliğinin daha uzun süreli olmasına mahkemece karar verilebilecektir. (İİY. 163) •
• .Mahkemece borçlunun iflâsına veya davanın reddine dair verilen kararlar taraflara bildirim (tebliğ) gününden itibaren 10 gün içinde temyiz olunabilir. Kararın temyizi, iflâsın ilânı ve iflâs masasınm kurulmasına engel olamaz. Ancak, ikinci alacaklılar toplantısı, iflâs kararının kesinleşmesiyle yapılacaktır. Karar kesinleşmeden 2’nci alacaklılar toplantısı yapılamaz. Yargıtayca İflâs bozulursa borçlunun malları üzerinde tedbirler sürecektir. Mahkemece tedbirler kaldırılabilir veya değiştirilebilir. (İİY. 164)
• .İflâs kararında, iflâsın açılacağı gün ve saat gösterilmelidir. Zira iflâs kesinleşmiş mahkeme kararıyle açılacaktır (İİY. 165).
• .Mahkemece borçlunun iflâsına karar verilmişse, bu karar iflâs dairesine bildirilecektir. İflâs dairesi kararı ilân edecek, bundan başka ivedilikle Tapuya. Ticaret Sicili Memurluğuna, Gümrük Müdür veya Memurluğuna, PTT Müdürlüğüne, Ticaret ve Sanayi Odasına, Borsalara ve gerekli yerlere doğrudan doğruya birer yazı ile bildirecektir. Böylece iflâs açılmış olmaktadır. (İİY. 166)
• .İflâsın kapandığı veya kaldırıldığı da ilân edilecek ve yukarıda açıklanan yerlere bildirilecektir.