İddianın ve Savunmanın Genişletilmesi ve Değiştirilmesi Yasağı Nedir?
Taraflar, cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçeleri ile serbestçe; Ön inceleme aşamasında ise ancak karşı tarafın açık muvafakati ile iddia veya savunmalarını genişletebilir yahut değiştirebilirler. Ön inceleme duruşmasına taraflardan biri mazeretsiz olarak gelmezse, gelen taraf onun muvafakati aranmaksızın iddia veya savunmasını genişletebilir yahut değiştirebilir. Ön inceleme aşamasının tamamlanmasından sonra iddia veya savunma genişletilemez yahut değiştirilemez. İddia ve savunmanın genişletilip değiştirilmesi konusunda ıslah ve karşı tarafın açık muvafakati hükümleri saklıdır.
Bu yasağın kapsamına dava sebebi olarak vakıalar ve talep sonucunun değiştirilmesi veya genişletilmesi dâhildir. Hukuki sebebin değiştirilmesi veya talebin daraltılması yasak kapsamında değildir. Bu durumda kısmi feragat veya kısmi geri alma söz konusu olacağı için, davacının iradesine göre ilgili hüküm uygulanır. Ayrıca belirsiz alacak davasında davacıya açıkça böyle bir hak verildiği için talep arttırılabilir. Talepten başka bir şeye hükmedilebilen ve kendiliğinden araştırma ilkesinin uygulandığı davalarda bu yasak uygulanmaz. Dava açıldıktan sonra meydana gelen vakıalar da yasak kapsamında değildir. Asıl vakıaya zımnen dâhil olan vakıaları öne sürmek yasak değildir.
İstisnalar:
1. Davalının açık rızası: Zımni rıza veya sessiz kalma yeterli değildir, tarafın açık rızası olmadıkça hâkim kabul edemez.
2. Islah (m. 176 vd.)
3. İradi Taraf Değişikliği
4. Dava Konusunun Devri
Savunmanın Genişletilmesi ve Değiştirilmesi Yasağı
Yasağın konusunu savunma konusunu oluşturan vakıalar oluşturur. Bu çerçevede defiler de bu yasağa dâhildir. Zira mahkeme bunları kendiliğinden inceleyemez. İtirazlarda ise dava dosyasından anlaşılıp anlaşılamadığına bakmak gerekir. Dava dosyasından anlaşılamayan itirazlar, mahkeme bunları resen araştıramayacağı için yasağa dâhildir (Yargıtay’ın aksi yönde kararları vardır). Talep konusu da yasağa dâhildir, fakat talep konusunu daraltmak (azaltmak) yasak dışında kalır. Karşı tarafın açık rızası, ıslah ve dava konusunun devri yasağın istisnalarını oluşturur.