İcra İflas Hukukunda Şikayet Nedir? Şikayet Nasıl Yapılır?

Şikâyet, icra (ve iflâs) dairelerinin hukuka aykırı olan işlemlerin iptalini veya düzeltilmesini sağlamak için kabul edilmiş bir kanun yoludur. Şikâyet bir dava değildir.
Kanunun açıkça öngördüğü hallerde icra(ve iflâs) dairelerinden başka organların işlemlerine karşı da şikâyet yoluna gidilebilir. Bu organlar şunlardır:
İflâs Bürosu
İflas idaresi
Birinci Alacaklılar Toplantısı
İkinci Alacaklılar Toplantısı
Konkordato komiseri

Şikâyet Sebepleri

1- İşlemin Kanuna Aykırı Olması Bir kanun hükmünün hiç uygulanmaması veya yanlış uygulanmasıdır. Bu sebep, genel şikâyet sebebidir.
2- İşlemin Hadiseye (olaya) Uygun Olmaması: Kanunun icra dairesine takdir yetkisi tanıdığı hallerde söz konusu olur. Örneğin; ücret haczinde, icra müdürü borçlunun ücretini haczettiğinde haczedilen miktardan geri kalan miktar borçlu ve ailesinin geçinmesi için yeterli olmazsa işlem hadiseye uygun değildir iddiası ile bu işlemin şikâyet yolu ile düzeltilmesi istenebilir.
3- Bir Hakkın Yerine Getirilmemesi: İcra dairesinin görevi dahilinde olan bir işi yapmayı reddetmesi hali. Örneğin icra dairesinin takip talebini kabul etmemesi.
4- Bir Hakkın Sebepsiz Olarak Sürüncemede Bırakılması: İcra dairesinin yapmak zorunda olduğu bir işlemi, kanunda öngörülen süre içinde veya kanunda süre öngörülmemiş ise uygun bir sürede haklı bir sebep olmaksızın yapmaması.
Örneğin takip talebini alan icra dairesi 3 gün içinde bir ödeme emri düzenleyip borçluya göndermek zorundadır, bu zorunluluğa rağmen icra dairesi bu talebi reddetmemiş ancak bir ay geçmesine rağmen hiçbir işlem yapmamış.

Şikâyetin Tarafları

Şikâyet Eden: İcra müdürünün bir işlemini yukarıda sayılı dört sebepten birine dayanarak iptal ettirmekte veya düzelttirmekte hukuki bir menfaati olan herkes şikâyette bulunabilir.
Şikâyet Olunan: Doktrindeki hâkim görüşe ve Yargıtay’a göre; işlemi yapan icra dairesi şikâyetin tarafı değildir. Şikâyet olunan, yapılan işlem lehine olan taraftır.

Şikâyet Süresi

Kural: Şikâyet süresi 7 gündür: şikâyet süresi şikâyet edenin şikâyet konusu işlemi öğrendiği günden itibaren başlar. Şikâyet süresi hak düşürücü niteliktedir.
Şikâyetin süreye tabi olmadığı haller: Şikâyetin süresinin 7 gün olmasının iki önemli istisnası vardır:
a- Bir hakkın yerine getirilmemesinden veya sebepsiz sürüncemede bırakılmasından dolayı her zaman şikâyet olunabilir (Şikâyet sebeplerinden 3. ve 4. sebepler).
b- Kamu düzenine aykırı olan işlemlere karşı da süresiz şikâyet yoluna gidilebilir. Borçlunun, 3. kişilerin ve kamunun menfaatini korumak için konulmuş emredici hükümlere aykırı yapılmış işlemler kamu düzenine aykırıdır.
Örnekler: Borçluya ödeme emri gönderilmeden mallarının haczedilmesi
İcra müdürünün açık arttırmaya katılarak ihaleyi kendi adına yaptırması.

Şikâyet Usulü

Şikâyet yazılı veya sözlü olarak icra mahkemesine yapılır Şikâyet icra dairesine yapilâmaz, yapılırsa hukuki sonuç doğmaz. (İstisna: KSM iflâs yolunda şikâyet icra dairesine yapılır, iflâs davasına bakan Ticaret M.since incelenir).
Şikâyet İCRA MAHKEMESİ tarafından incelenip karara bağlanır. İCRA MAHKEMESİ şikâyeti incelerken: tanık dinleyebilir, bilirkişiye başvurabilir, keşif yapabilir.
İCRA MAHKEMESİ şikâyete konu işlemi yapan icra dairesinden açıklama isteyebilir. Şikâyeti incelemek için duruşma yapıp yapmamaya karar verebilir. Duruşmasız incelemeler 10 gün içinde sonuçlandırılmalıdır. Duruşmalı olanlarda önemli sebepler dışında duruşmalar ertelemez ve erteleme süresi 1 ayı geçemez (2003 Değişikliği)
İCRA MAHKEMESİ şikâyet edenin bildirdiği sebeplerle bağlı değildir; işlemin tamamını inceler başka kanuna aykırılık sebepleri görürse işlemi iptal edebilir veya düzeltebilir.
Şikâyet kendiliğinden icrayı durdurmaz ( İCRA MAHKEMESİ gerekli görürse icranın geri bırakılmasına karar verebilir).

Şikâyetin Sonuçları

1- Şikâyetin Reddi: Şikâyet süresi içinde yapılmamışsa veya şikâyet sebepleri yerinde görülmezse İCRA MAHKEMESİ şikâyeti reddeder.
2- Şikâyetin Kabulü: İCRA MAHKEMESİ şikâyet sebeplerini yerinde bulur ve şikâyeti kabul ederse, şikâyet sebeplerine göre üç şekilde karar verebilir.
a- Şikâyet konusu işlemin iptal edilmesi: Şikâyet konusu işlem baştan itibaren iptal edilir ve bu işleme dayanılarak yapılan diğer işlemlerde iptal edilir.
b- Şikâyet konusu işlemin düzeltilmesi: İCRA MAHKEMESİ icra dairesinin yapmış olduğu işlemi düzeltebilir. İCRA MAHKEMESİ’nin şikâyet konusu işlemin düzeltilmesi hakkındaki kararı verildiği andan itibaren sonuç doğurur.
c- İcra müdürünün sebepsiz olarak yapmadığı veya geciktirdiği işlemlerin yapılmasını emretmek. Bu halde icra müdürü İCRA MAHKEMESİ kararına karşı direnemez, yerine getirmek zorundadır.