Geçit Hakkı Davası Hakkında Önemli Bilgilendirme

(4721 sayılı TMK m. 747, 748)

Görevli Mahkeme

Asliye Hukuk mahkemesi

Yetkili Mahkeme

Taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi

Davacı

Genel yola çıkmak için yeterli yolu (geçit’i) bulunmayan yer maliki

Davalı

Geçit istenen taşınmaz veya taşınmazların maliki veya malikleri.

Açıklamalar

Genel yola genel yola çıkmak için yeterli geçidi bulunmayan taşınmaz maliki, komşu­larından bedel karşılığında bir geçit hakkı tanınmasını komşularından isteyebilir.

Geçit hakkı davası, mülkiyet ve yol durumuna göre uygun düşen ve en az zarar göre­cek olan komşuya karşı açılacaktır. Zorunlu geçit belirlenirken her iki tarafında da menfaati göz önünde bulundurulacaktır.

Paylı mülkiyette (müşterek mülkiyet) paydaşlardan birinin zorunlu geçit isteminde bu­lunması, diğer paydaşların yararına ve paylı mülkiyetin kullanılabilirliğini arttıran bir tasar­ruf olması nedeniyle, paydaşlardan her biri de geçit hakkından yararlanabilecektir.

Zorunlu geçit dışında kalan geçici nitelikte geçitler ile kırsal alanlarda ihtiyaç duyulan diğer geçitler (Taşınmaz malikinin taşınmazını işletme veya iyileştirme ya da taşınmazı üzerinde yapı yapma amacıyla komşu taşınmaza geçici olarak girme hakkı ile tarla yolu, hayvan sulama yolu, kış geçidi, tomruk kaydırma yolu ve oluğu ve bunlara benzer diğer geçitler) özel kanun hükümlerine tâbidir. Özel kanun hükmü yoksa yerel âdet uygulana­caktır (TMK. madde 748).

Doğrudan doğruya kanundan kaynaklanan geçit haklarının tapu kütüğüne tescil edil­mesine gerek olmadığı halde, sürekli nitelikte olan geçit hakları ise tapu sicilinin beyanlar hanesine yazılacaktır.

Geçit hakkı kurulabilmesi için;

1-Geçit hakkı istenen taşınmazın genel çıkmak için yolu bulunmamalıdır. Geçit iste­mek için zaruret halinin olması zorunludur.

2-Gerek genel yola çıkışı bulunmayan, gerekse üzerinden geçit hakkı istenen taşın­mazın tapulu taşınmaz olması gerekir.

3-Geçit, tam bir bedel karşılığı geçişi olmayan taşınmaz lehine tanınır. Taşınmaz ma­liki lehine geçit hakkı verilemez.

4-Geçit, geçit istenen taşınmaz veya taşınmazlara en az zarar verecek yerinden asga­ri ihtiyaç kadar verilecektir.

5-Mahkemece gerek lehine geçit hakkı tesisi istenen gerekse üzerinden geçit hakkı talep edilen taşınmazların tapu kayıtları, çap, pafta celp edilecek, mahalline tatbik edilecek, ana yola bağlantı sağlayacak tüm alternatifler değerlendirilerek, en az zarar verecek, en uygun yer ve bedeli mahallinde yapılacak keşifle belirlenecektir. Fen bilirkişisine kroki tanzim ettirilecektir.

Geçit hakkı tesis edilirken tüm güzergahlar incelenerek, tercih edilme ve edilmeme nedenleri belirlenecek en az zarar görecek yer tespit edilerek, parsel sınırlarını takip ede­cek şekilde geçit hakkı kurulacaktır.

Geçit hakkı, mahkemece uygun görülecek yerden verilecektir. Davacı, mahkemece geçit için uygun görülen yerden değil de başka bir yerden geçit verilmesinde ısrarlı olur ise bu takdirde HMK’nun 26. maddesi gereğince istemle bağlı kalınacağından davanın reddine karar verilmesi gerekecektir.

6-Yapılacak keşifte, davacının genel yola çıkmak için başka yeri olduğu belirlenirse dava reddedilecektir.

7-Davalı veya davalılar davanın açılmasına sebebiyet vermedikleri için yargılama gi­derleri davacı üzerinde bırakılacak ve davanın kabulü halinde dahi davacı lehine vekâlet ücreti takdir edilmeyecektir.

8-Geçit kurulacak yerin ivaz bedeli, yol olarak verilecek yerin uzman bilirkişilerce be­lirlenecek değeri, bu yerde bulunan ağaç, ürün, bina… vb. muhdesatın değeri ile aleyhine geçit kurulacak taşınmazda geçit nedeniyle meydana gelecek değer düşüklüğü toplamla­rından oluşur.

9-Geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel hükümden önce depo ettirilir, şayet dava tarihi ile hüküm tarihi arasında taşınmazın değerinde önemli derecede değişim yaratabilecek uzunca bir süre geçmiş ve bu sürede de geçit için öngörü­len bedel davanın daha başında belirlenmişse, bu bedelin ödenmesine karar verilmesi halinde, mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olunacağı du­rumlarda hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak davranışları önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılır.

10-Kamu hizmetine tahsis edilen yerler özel mülkiyete konu olamayacağından üze­rinde geçit hakkı kurulamaz.

U-Müşterek mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazda, dava paydaşlardan birisi tarafın­dan açılsa dahi, paydaşlardan her biri de kurulan geçit hakkından yararlanabilecektir.

12-Geçit hakkı isteğine ilişkin davalarda, davacının feragat beyanı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 307. maddesinde belirtildiği şekilde kesin hüküm oluşturmaz. Aynı taşınmazla ilgili sonradan geçit hakkı tesisi davası açılabilir.

13-Bir taşınmazın paydaşları onu bölerlerken oluşacak parsellerin yollarını da sağla­mak zorunluluğundadırlar. Bu hususu taksim sırasında yerine getirmezlerse üçüncü kişile­rin taşınmazlarından geçit hakkı kurulmasını isteyemezler.

14-Geçit hakkı kurulması istemine ilişkin davalarda leh ve aleyhine geçit kurulacak tüm taşınmaz maliklerinin davada davalı ve davacı olarak yer almaları zorunludur.

15-Taşınmazı ikiye bölecek şekilde geçit hakkı tesis edilemez.

16-Hükmedilen geçit bedeline faiz işletilmez.

17-Kurulan geçit hakkı Tapu Siciline kaydedilir.

18-Geçit hakkı davaları her türlü delile ispat edilebilir. .(Keşif, bilirkişi, tapu kaydı, çap, kroki, pafta vs. gibi)

Geçit Hakkı Davası Dilekçe Örneği

ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ HÂKİMLİĞİNE

DAVACI :………………….. (T.C…. Kimlik numarası:……. )

Adresi           :…………………………..

DAVALI         :…………………………………………………

Adresi           :…………………………..

KONU            : Geçit hakkı verilmesi talebidir.

DAVA DEĞERİ :……………….. TL.

AÇIKLAMALAR :1- … ili………. ilçesi … mevkiinde kain ada …. parsel nolu taşın­mazın malikiyim. (EK -1)

2-Taşınmazımın genel yola çıkışı bulunmamaktadır. Bu durum mağduriyetime neden olmaktadır.

3-Genel yola çıkabilmem için en uygun en kısa, en uygun ve en ekonomik yer davalı adına tapuda kayıtlı ….ada … parseldir. (EK-2)

4-Mahkemece belirlenecek bedeli ödeye hazırım.

5-Davalı taşınmazından geçebilmem için, bedeli karşılığında 3 metre eninde geçit hakkı verilmesi için iş bu davanın açılması zaruri olmuştur.

DELİLLER : Tapu kaydı, çap, pafta, keşif, bilirkişi incelemesi ve sair deliller.

HUKUKİ SEBEPLER : 4721 s. TMK. m. 747, 748 maddeleri ve ilgili yasal mevzuat.

SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda açıklanan nedenlerle, davanın kabulü ile;

Davalı adına tapuda kayıtlı,………… ili…… ilçesi………… mahallesi…….. ada …. parsel sayılı

taşınmazdan, mahkemenizce uygun görülecek tazminat bedeli karşılığında, adıma tapuda kayıtlı             ada …. parsel nolu taşınmaz lehine geçit hakkı tesisine karar verilmesini arz

ederim.

Davacı

EKLER:

Ek-1 Tapu kayıtları

Ek-2 Davalı tapu kaydı

Ek-3 Pafta ve çap