Geçici iş göremezlik – Yargıtay kararları
Somut olayda, uyuşmazlığın yasal dayanağı 4857 sayılı İş Kanununun 48. maddesidir. Sözü edilen hükümde, “İşçilere geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi gerektiği zamanlarda geçici iş göremezlik süresine rastlayan ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatilleri, ödeme yapılan kurum veya sandıklar tarafından geçici iş göremezlik ölçüsü üzerinden ödenir. Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir” şeklinde kurala yer verilmiştir. İşçinin sözü edilen dönem için ücretini tam olarak alması durumunda kurumca ödenen iş göremezlik ödeneği ölçüsünde mükerrer yararlanmasını önlemek için yasada bu yönde bir düzenlemeye yer verilmiştir.
Davacı gebelik nedeniyle doğum öncesi ve doğum sonrası olmak üzere 30.10.2007-15.02.2008 tarihleri arası yasal doğum iznini kullanmıştır. İstirahat bitiminde 74/5.madde uyarınca 2 ay ücretsiz izne ayrılmış ve ücretsiz izin bitiminde iş sözleşmesi işverence haksız olarak sona erdirilmiştir. Saptanan bu durum karşısında davacı işçinin yasal istirahat sonrası ücretsiz izin döneminde ücrete hak kazanamayacağı ve İş Kanunu 48.maddesine göre doğum öncesi ve sonrası istirahatli kaldığı dönemde kuramca kendisine ödeme yapılmış ise bu döneme ilişkin hak ettiği ücret alacağından SGK tarafından yapılan geçici iş göremezlik ödeneğinin mahsubu gerekeceği açıktır.
Bu nedenle Mahkemece kurum tarafından davacıya ödeme yapılıp yapılmadığı araştırılmadan davacının ücret alacaklarının hüküm altına alınması hatalıdır.
9. HD. 2009/36116 E. 2012/ 6418 K. 29.02.2012
….4857 sayılı İş Kanunu’nun geçici iş göremezlik başlıklı 48. maddesinde “ İşçilere geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi gerektiği zamanlarda geçici iş göremezlik süresine rastlayan ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatilleri, ödeme yapılan kurum veya sandıklar tarafından geçici iş göremezlik ölçüsü üzerinden ödenir. Hastalık sebebi ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir.” şeklinde düzenlemeye yer verilmiştir. Belirtilen kanuni düzenleme karşısında davacının bakiye ücret alacağı hesaplanırken geçici iş göremezlik ödeneği ödenip ödenmediğinin dikkate alınması gerekmektedir. Davacının bakiye ücret alacağı hesaplanırken geçici iş göremezlik raporu ve bu sebeple geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanıp yararlanmadığının araştırılarak varsa ödenen miktarın mahsup edilmesi gerekir. Eksik araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
22. HD. 2014/5757 E. 2014/6403 K. 18.03.2014
…İş Kanunu 48/2. maddesinde iş göremezlik ödeneği “Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir.” şeklinde düzenlenmiştir.
Davacının 23.3.2007-21.4.2007 tarihleri arasında 29 gün raporlu olduğu tartışmasızdır. Davacının raporlu olduğu bu dönem açısından ücret alacağı hesaplanırken İş Kanunu’nun 48/2.maddesin in değerlendirilmemesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9. HD. 2012/2531 E. 2014/10090 K. 25.03.2014
…Davacı işveren, 2003 yılı içinde doğum yapan davalı işçiye Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından analık geçici iş göremezlik ödeneği verildiğini, aynı dönemde işveren tarafından da aylık ücretlerinin tam olarak ödendiğini, 4857 sayılı İş Kanununun 48/2. maddesi uyarınca iş göremezlik ödeneğinin işçi ücretlerinden mahsup edilmesi gerektiğini ileri sürerek fazla ödenen ücretin iadesini talep etmiştir.
Davalı işçi, toplu iş sözleşmesinde doğum yapan işçilere çeşitli hakların sağlandığını ve işverence yapılan ödemelerin toplu iş sözleşmesine uygun olduğunu ileri sürerek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece savunmaya değer verilerek davanın reddi, yoluna gidilmiştir.
Kararı davacı işveren vekili temyiz etmiştir.
Uyuşmazlığın yasal dayanağı 4857 sayılı İş Kanununun 48. maddesidir. Sözü edilen hükümde, “İşçilere geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi gerektiği zamanlarda geçici iş göremezlik süresine rastlayan ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatilleri, ödeme yapılan kurum veya sandıklar tarafından geçici iş göremezlik ölçüsü üzerinden ödenir. Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir” şeklinde kurala yer verilmiştir. İşçinin sözü edilen dönem için ücretini tam olarak alması durumunda kurumca ödenen iş göremezlik ödeneği ölçüsünde mükerrer yararlanmasını önlemek için yasada bu yönde bir düzenlemeye yer verilmiştir.
İş Kanununun sözü edilen düzenlemesi mutlak emredici nitelikte olmayıp, işçi yararına uygulama mümkün olsa da, işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinde bu yönde açık bir düzenlemeye yer verilmiş değildir.
İşyerinde 1.1.2005- 31.12.2006 tarihleri arasında uygulanmış olan toplu iş sözleşmesinin 61. maddesinde, “İçinin hastalanması halinde veya iş kazası sonucu meydana gelen geçici iş göremezlikte Sosyal Sigortalar Kurumunca tedavi edildiği ve aynı zamanda geçici iş göremezlik ödeneği verildiği sürece Sosyal Sigortalar Kurumunca ödenmeyen ilk iki günlük yevmiyeleri işverence ödenir” şeklinde kurala yer verilmiştir. Yine aynı maddenin 2. fıkrasında bazı hastalık türlerinin uzun süren tedavilerinde kurumca geçici iş göremezlik ödeneğinin eksik ödenen 1/3 lük kısmının işverence tama iblağ edileceği hükme bağlanmıştır. 62. maddede ise, doğum yapan kadınlar için mazeret ve süt izinleri öngörülmüştür.
Görüldüğü üzere toplu iş sözleşmesinde iş göremezlik ödeneği alan işçinin aylık ücretinin tam olarak ödeneceği yönünde bir düzenleme bulunmamaktadır. Bunun aksine, toplu iş sözleşmesi düzenlemeleri, geçici iş göremezlik ödeneğinin tam olarak ödenmediği hallerde sözü edilen ödeneğin işverence tamam lanması yönün dedir.
Davacı işçinin doğum sebebiyle çalışamadığı dönemde kurum tarafından verilen geçici iş göremezlik ödeneği verilmiş olmasına rağmen aylık ücretlerinin tam olarak ödendiği tartışma dışıdır. Bu halde işçi mükerrer yararlanmış olmaktadır. 4857 sayılı İş Kanununun 48/2. maddesi hükmüne göre sözü edilen ödemelerin işçi ücretlerinden mahsubu gerekir.
Böyle olunca davalı işverence yapılan fazla ödemenin iadesi yönünde karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde talebin reddi hatalı olup kararın bu yönden bozulması gerekmiştir.
9. HD. 2010/41883 E. 2010/3 1675 K. 04.11.2010
…Davacı işveren, 2005 yılı içinde doğum yapan davacı işçiye Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından analık geçici iş göremezlik ödeneği verildiğini, aynı dönemde ücretlerinin de tam olarak ödendiğini ileri sürerek 4857 sayılı İş Kanununun 48/2. maddesi uyarınca iş göremezlik ödeneğinin işçi ücretlerinden mahsup edilmesi gerektiğini ileri sürerek fazla ödenen ücretin iadesini talep etmiştir.
Davalı işçi, toplu iş sözleşmesinde doğum yapan işçilerle ilgili hakların sağlandığını ve işverence yapılan ödemelerin toplu iş sözleşmesine uygun olduğunu ileri sürerek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece savunmaya değer verilerek davanın reddi, yoluna gidilmiştir.
Kararı davacı işveren vekili temyiz etmiştir.
Uyuşmazlığın yasal dayanağı 4857 sayılı İş Kanununun 48. maddesidir. Sözü edilen hükümde, “İşçilere geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi gerektiği zamanlarda geçici iş göremezlik süresine rastlayan ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatilleri, ödeme yapılan kurum veya sandıklar tarafından geçici iş göremezlik ölçüsü üzerinden ödenir. Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir” şeklinde kurala yer verilmiştir. İşçinin sözü edilen dönem için ücretini tam olarak alması durumunda kurumca ödenen iş göremezlik ödeneği ölçüsünde mükerrer yararlanmasını önlemek için yasada bu yönde bir düzenlemeye yer verilmiştir.
İş Kanununun sözü edilen düzenlemesi mutlak emredici nitelikte olmayıp, işçi yararına uygulama mümkün olsa da, işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinde bu yönde açık bir düzenlemeye yer verilmiş değildir. İşyerinde 1.1.2005- 31.12.2006 tarihleri arasında uygulanmış olan toplu iş sözleşmesinin 61. maddesinde, “İçinin hastalanması halinde veya iş kazası sonucu meydana gelen geçici iş göremezlikte Sosyal Sigortalar Kurumunca tedavi edildiği ve aynı zamanda geçici iş göremezlik ödeneği verildiği sürece Sosyal Sigortalar Kurumunca ödenmeyen ilk iki günlük yevmiyeleri işverence ödenir” şeklinde kurala yer verilmiştir. Yine aynı maddenin 2. fıkrasında bazı hastalık türlerinin uzun süren tedavilerinde kurumca geçici iş göremezlik ödeneğinin eksik ödenen 1/3 lük kısmının işverence tama iblağ edileceği hükme bağlanmıştır.
62. maddede ise, doğum yapan kadınlar için mazeret ve süt izinleri öngörülmüştür. Görüldüğü üzere toplu iş sözleşmesinde iş göremezlik ödeneği alan işçinin aylık ücretinin tam olarak ödeneceği yönünde bir düzenleme bulunmamaktadır. Bunun aksine, toplu iş sözleşmesi düzenlemeleri, geçici iş göremezlik ödeneğinin lam olarak ödenmediği hallerde sözü edilen ödeneğin işverence tamamlanması yönündedir.
Davacı işçinin doğum sebebiyle çalışamadığı dönemde kurum tarafından verilen geçici iş göremezlik ödeneği verilmiş olmasına rağmen aylık ücretlerinin tam olarak ödendiği tartışma dışıdır. Bu halde işçi mükerrer yararlanmış olmaktadır. 4857 sayılı İş Kanununun 48/2. maddesi hükmüne
göre sözü edilen ödemelerin işçi ücretlerinden mahsubu gerekir.
Böyle olunca davalı işverence yapılan fazla ödemenin iadesi yönünde karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde talebin reddi hatalı olup kararın bu yönden bozulması gerekmiştir.
9. HD. 2008/23522 E. 2010/11355 K. 20.04.2010