GEÇERSİZ SÖZLEŞME NEDENİYLE TARAFLARIN İADE YÜKÜMLÜLÜĞÜ
YARGITAY 13. Hukuk Dairesi
ESAS: 2013/12699
KARAR: 2013/22588
TARAFLAR ARASINDA GEÇERSİZ HALE GELEN SÖZLEŞME
GEÇERSİZ SÖZLEŞME NEDENİYLE TARAFLARIN İADE YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabul kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraflar avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.
KARAR
Davacı-birleşen dava davalısı A…, davalı-birleşen dava davacısı S… ile 10.11.2005 tarihli oto satış sözleşmesi ile dava dışı Veli Köleli adına kayıtlı … 924 plakalı aracın 12.000 TL ye satımı konusunda anlaştıklarını, satış bedelinin tamamını ödediğini ancak davalı-karşı davacının aracı devretmediğini, 2006 ve 2007 yılına ait motorlu taşıtlar vergisini ve aracın önceki dönemlerine ait 83,30 TL trafik cezasını da kendisinin yatırdığını belirterek 12.945,90 TL nin davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Birleşen davada ise davalı-davacı S…; davalı A…’in aracı kendi nam ve hesabına işlettiği dönemde; raporsuz, menşei şahadetnamesiz hayvan sevki yapması nedeni ile verilen cezadan davalının sorumlu olduğunu, bu cezaları kendisinin ödediğini belirterek, üç ayrı ceza bedeli 3.125,80 TL ile araç kullanım bedelini talep ve dava etmiştir.
Mahkemece, “Asıl davanın kısmen kabulüne ve 6.500,00 TL araç bedeli, 862,60 TL ödenen vergi bedeli ve 250,00 TL kaparo bedeli olmak üzere toplam 7.612,60 TL nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine fazlaya ilişkin talebin reddine; birleşen davanın kabulüne ve 3.125,80 Tl nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile araç kullanım bedeli olarakda 9.300,00 TL nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bu miktarın 1.000,00 Tl sine ilk dava tarihi 17/06/2009 tarihinden itibaren, kalan 8.300,00 TL sine de ıslah tarihi 01/11/2012 tarihinden itibaren yasal faiz yürütülmesine” karar verilmiş; hüküm taraflarca temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalı-davacı S…’in tüm temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- Davacı-davalı A…’in temyiz itirazları yönünden; Taraflar arasında tanzim edilen 10/11/2005 tarihli adi yazılı “oto ön satış sözleşmesi” bulunmaktadır. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 20/d maddesi “Tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve devirleri, satış ve devri yapılacak araçtan dolayı motorlu taşıtlar vergisi, gecikme faizi, gecikme zammı, vergi cezası ve trafik idari para cezası borcu bulunmadığının tespit edilmesi ve taşıt üzerinde satış ve/veya devri kısıtlayıcı herhangi bir tedbir veya kayıt bulunmaması halinde, araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi veya trafik tescil kayıtları esas alınarak noterler tarafından yapılır. Noterler tarafından yapılmayan her çeşit satış ve devirler geçersizdir.” hükmünü içermektedir. Bu hüküm gereğince taraflar arasında adi yazılı olarak düzenlenen “oto ön satış sözleşmesi”nin geçersiz olduğu tartışmasızdır. Şekil eksikliğinden dolayı ya da yasaca öngörülen başka nedenlerle (Örneğin, yasaya veya ahlaka aykırılık gibi) geçersiz olan sözleşmeler, tarafları yönünden herhangi bir hak ve borç doğurmazlar; bu nedenle de, geçersiz bir sözleşmenin tarafları, o sözleşmeyle yükümlendikleri edimleri yerine getirmekten kaçınabilirler; sözleşmenin karşı tarafı da, o edimin ifasını isteyemez. Böyle bir sözleşme, taraflarına sadece aldıklarını karşı tarafa geri vermek yükümlülüğü getirir. Kural olarak, geçersiz bir sözleşme nedeniyle verdiğini geri isteyen taraf, sözleşmeden dolayı elinde bulundurduğunu iadeyle yükümlüdür; yine kural olarak, bu iade aynı anda ve karşılıklı olmalıdır. Ancak, geçersiz sözleşme nedeniyle aldığı şey, kendi kusuru olmaksızın elinden çıkmış olan taraf, iade yükümlülüğü altında değildir.
Somut olayda, davalı-birleşen dava davacısı diğer taleplerinin yanında, oto kullanım bedelini de talep etmiş ve mahkemece de bu talep kabul edilmiştir. Yukarıda açıklandığı üzere, taraflar arasındaki sözleşme geçersiz olduğuna göre, taraflar sadece aldıklarını iade ile yükümlü olup, geçersiz sözleşme taraflara başka hak bahşetmez. Bu durumda, davalı-birleşen dava davacısının oto kullanım bedeline yönelik talebinin reddedilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile bu talep yönünden kabul kararı verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
SONUÇ: Yukarıda 1.bentte belirtilen nedenlerle davalı-davacı S…’in tüm temyiz itirazlarının reddine, 2.bentte belirtilen nedenle temyiz olunan hükmün davacı-davalı A… yararına BOZULMASINA, 343,00 TL harcın davacıdan alınmasına, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, 24.09.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.