Eziyet Suçu Nedir? Unsurları Nelerdir?

Eziyet Suçunun Kanuni Unsuru

Eziyet suçuna ilişkin düzenleme 96. madde­sinde yer almakta olup, söz konusu maddenin bi­rinci fıkrasına göre, “Bir kimsenin eziyet çekme­sine yol açacak davranışları gerçekleştiren kişi hakkında iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. ”

Türk Ceza Kanunu’nda yer alan bu hüküm soyut olduğu gerekçesiyle, Kanun’un bilinmeyeni bilinir saydığı belirtilerek eleştirilmektedir. As­lında yapılan düzenlemeden kanun koyucunun bu suçu, işkence suçunun sade vatandaş tara­fından işlenilen hâli olarak gördüğü, Anayasa’nın 17. maddesinde yer alan “kimseye işkence ve eziyet yapılamaz” hükmünün hayata geçirilme­ye çalışıldığı anlaşılmaktadır. Zira eziyet suçu özgü suçlardan olmayıp, herkes tarafından işlenebilen bir suçtur. Suçun mağduru ise tıpkı işkence suçunda olduğu gibi herkes olabilmek­tedir.

Eziyet Suçunda Suçla Korunan Hukuki Değer ve Suçun Konusu

Korunan hukuki değer ve suçun konusu iş­kence suçu ile aynıdır. Ancak burada failin kamu görevlisi olması ya da suçun karakteristiğinin yargılama esnasında işlenmesi işkence suçuna ait özellikler aranmadığı için korunan hukuki de­ğerlerin içinde kamuya özgü olanlar aranmaz.

Ayrıca eziyet suçunun da tıpkı işkence suçu gibi bir zarar suçu olduğunu belirtmemiz gere­kir.

Eziyet Suçunda Suçun Maddi Unsuru

Madde metninde suçun maddi unsurunun bir kimsenin eziyet çekmesine yol açacak dav­ranışlar olduğu belirtilmekte ancak bunların ne olduğu açıklanmamaktadır. İşte bu nedenle hü­küm soyut olduğu, “eziyet çekmek”den maksa­dın ne olduğunun belli olmadığı gerekçeleriyle eleştirilmektedir. Gerekçede ise bundan anlaşıl­ması gerekenin “bir kişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, aşağılanmasına yol açacak dav­ranışlarda bulunulması” nın anlaşılması gerektiği ifade edilmektedir.

Ancak “eziyet çekmek’’den ne anlaşılması gerektiğine metinde yer verilmediği de gözönünde bulundurulduğunda, eziyet suçunun işkence suçundan farklı olarak, “serbest hareketli” bir suç olduğunu söyleyebiliriz.

Suç, icrai davranışla işlenebileceği gibi biz­ce ihmali davranışla da işlenebilmesi mümkün olan bir suçtur. Ancak suçun ihmali hareketlerle işlenebilmesi Kanun’da özel olarak düzenlenme­miştir. Oysa işkence suçu bakımından bu konu­da Kanun’da düzenleme mevcut olduğu unutul­mamalıdır.

Eziyet teşkil eden fiillerin tıpkı işkence su­çunda olduğu gibi ani olarak değil, sistematik bir şekilde ve belli bir süreç içinde işlenmesi gerekli olduğundan, bu suç da tıpkı işkence suçunda ol­duğu gibi “kesintisiz suç” tur.

Eziyet Suçunda Suçun Manevi Unsuru

Suç kasten işlenebilen bir suçtur ve saikin bir önemi yoktur. Fail, yaptığın hareketin insan onuruyla bağdaşmayıp bedensel veya ruhsal yönden acı verdiği ya da niteliği itibariyle aşağı­layıcı olacağını bilmeli ve bu neticenin gerçekleş­mesini istemelidir. Ayrıca fail, belli bir süreç içe­risinde uygulanan hareketlerinin bir bütün teşkil ettiğini de bilmelidir.

Öte yandan, bu suç da tıpkı işkence suçu gibi olası kastla işlenmeye elverişli olmayan bir suçtur.

Eziyet Suçunda Suçun Hukuka Aykırılık Unsuru

Teorik olarak bazı yazarlar ilgilinin rızasının bu suç için hukuka uygunluk nedeni olabileceği­ni belirtmekte ise de bizce tıpkı işkence suçunda olduğu gibi bu suçta da herhangi bir hukuka uy­gunluk sebebinin varlığından bahsedilemez. Zira eziyet suçunun oluşabilmesi için de sistematik biçimde devam eden ve belli bir süreç içinde iş­lenen fiillerin mevcudiyeti aranmaktadır.

Eziyet suçu için haksız tahrikin bağdaşabil­mesinin mümkün olduğunu belirtmemiz gerekir.

Eziyet Suçunda Suçun Nitelikli Hâlleri

İşkence suçundan farklı olarak neticesi se­bebiyle ağırlaşan hâller öngörülmemiştir. Ceza­nın arttırılmasını gerektiren hâller ise 96. madde­nin ikinci fıkrasında şu şekilde belirtilmiştir:

1. Çocuğa, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bu­lunan kişiye ya da gebe kadına karşı,
2. Üstsoy veya altsoya, babalık veya analı­ğa ya da eşe karşı,

İşlenmesi halinde, kişi hakkında üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Eziyet Suçunda Suçun Özel Görünüş Şekilleri

Eziyet Suçunda Teşebbüs

Her ne kadar eziyet suçunun teşebbüse el­verişli olmadım belirten yazarlar mevcut ise de bizce eziyet suçu teşebbüse müsaittir.

Suç, insan onuruna aykırı surette sistematik olarak uygulanan davranışlarla bedensel veya ruhsal yönden acı çektirmekle veya aşağılan­makla tamamlanır. Fail, icra hareketlerine başla- yıpta elinde olmayan sebeplerle neticeyi gerçek­leştiremez ise teşebbüsten sorumlu olacaktır.

Eziyet Suçunda İçtima

İşkence suçundan farklı olarak eziyet suçu­nun zincirleme suç şeklinde işlenemeyeceğine ilişkin bir düzenleme Kanun’da yer almamakta­dır.

Kasten yaralama, hakaret, tehdit, cinsel taciz niteliğini taşıyan eylemler eziyet suçunun unsuru olduklarından ayrıca cezalandırılmazlar. Ancak öğretide eziyetin kişinin vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneği­nin bozulmasına sebebiyet veren davranışlarla işlenmesi hâlinde, kasten yaralamanın neticesi sebebiyle ağırlaşmış hâllerinden birinin gerçek­leşmesi durumunda ayrıca 87. maddenin koşul­larının değerlendirilmesi gerektiği belirtilmekte­dir. Zira yazarlara göre, eziyet suçunda eziyetin neticesi sebebiyle ağırlaşmış hâllerine yer veril­memesi bunu sonuçlanmaktadır.

Bazı yazarlar, kasten yaralama, hakaret, tehdit, cinsel taciz niteliğini taşıyan eylemlerin ayrıca cezalandırılmamasının özellikle uzun süre işlenmesine devam edilen eziyet suçunda adil olmayan sonuçlar ortaya çıkaracağını belirterek, bunun önlenmesi için fikri içtimaa ilişkin hüküm­lerin tatbik edilmesinin gerektiğini ifade etmekte­dir.

Mağdurun eziyet neticesinde ölmesi hâlin­de ise yine suçun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hâlinin Kanun’da düzenlenmemiş olmasının bir sıkıntısı karşımıza çıkmaktadır. Buna göre, böy­le bir durumda fail hakkında kasten öldürmeye ilişkin hükümlerin doğrudan tatbiki aslında müm­kün görünmemektedir. Zira failin kastı, doğrudan mağduru öldürmeye yönelik değildir. Ancak fail hakkında yalnızca 2-5 yıl gibi bir cezaya hükmolunması da adaletsiz bir sonuç ortaya çıkara­caktır. Bu nedenle bu durumda da failin kasten öldürme suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hâlinden sorumlu tutulması uygun olacaktır.

Eziyet Suçunda İştirak

İştirak bakımından suç bir özellik arz etme­mektedir.