Ceza Hukuku Nedir? Ceza Hukukunun Alanları Nelerdir?
Ceza hukuku nedir?
Ceza hukuku suç ve cezaları düzenleyen bir kamu hukuku dalıdır.
Ceza hukuku, genel ve özel ceza hukuku olarak ikiye ayrılır.
Ceza genel hukuku, suç kavramının maddi ve manevi unsurlarıyla tanımını, ceza hukukuna hakim olan genel ilkeleri, suçlar için öngörülen cezaları, cezayı azaltan ve ortadan kaldıran nedenler gibi bütün suçlar için geçerli olan kuralları inceler.
Ceza özel hukuku ise, suç sayılan eylemleri teker teker alarak, suçların kapsam ve sınırlarını, birbirlerinden ayrılan yönleri ile bu suçlara öngörülen cezaları inceler.
Ceza soruşturması ve yargılamasının nasıl yapılacağını inceleyen hukuk dalına ise “ceza muhakemesi hukuku” denir.
Ceza hukuku alanındaki temel kanunlar nelerdir?
>5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK)
>5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK)
>5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun
>6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun
>5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu
>3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu
>2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri
Ceza hukuku alanındaki mahkemeler hangileridir?
>Sulh Ceza Hâkimliği
>Asliye Ceza Mahkemesi
>Ağır Ceza Mahkemesi
>Çocuk Mahkemesi
>Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi
>İcra Ceza Mahkemesi
>Fikri Sınai Haklar Ceza Mahkemesi
>Bölge Adliye Mahkemeleri (İstinaf mahkemeleri)
>Yargıtay Ceza Daireleri
Esasa ilişkin hukuk ve usul hukuku nedir?
Uyuşmazlık konusu davada hangi kararın verilmesi gerektiğini belirleyen kurallar esasa ilişkin kurallaradır. Örneğin bir yaralama suçundan sanığa hangi cezanın verileceğini açıklayan kanun maddesi esasa ilişkin bir düzenlemedir.
Usul hükümleri ise soruşturma ve yargılamanın nasıl yapılacağını gösteren kurallardır. Örneğin tanıklık yapacak olan kişiye beyanları alınmadan önce usulüne göre yemin yaptırılması bir usul maddesidir.
Ceza hukukunda esasa ilişkin temel kanun 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’dur (TCK).
Ceza hukukunda usul kanunu 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’dur (CMK).
Genel kanun, özel kanun nedir?
Daha genel nitelikte düzenlemeler içeren kanun genel kanun, daha özel nitelikte düzenlemeler yapan kanun özel kanundur. Özel kanunda hüküm bulunmayan hallerde genel kanuna bakılır. Özel kanunla genel kanun çatışırsa özel kanun uygulanır. Örneğin Türk Ceza Kanunu, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na göre daha genel niteliktedir.
Ceza yargılaması ile hukuk yargılaması arasındaki temel fark nedir?
Ceza hukukunda hâkim dosyada bulunan delilleri yeterli görmezse tarafların talebi olmaksızın kendiliğinden delil araştırması yapabilir. Çünkü ceza hukukunda önemli olan maddi gerçeğin ortaya çıkarılması ve kamunun menfaatidir.
Özel hukuk davalarında ise kural olarak hâkim tarafların dosyaya sunduğu delillerle sınırlıdır. Hangi tarafın haklı olduğunu ortaya çıkarmak için kendiliğinden delil araştıraması yapamaz. Taraflar delilleri kendileri bulup dosyaya sunarlar.