ÇARTER SÖZLEŞMESİ

ÇARTER SÖZLEŞMESİ

… Carteri (…, … ve … yıllarında yenilenmiş şekli ile) (Tasdik edilmiş bir formun bulunmadığı taşımalar hakkında kullanılacaktır)

1. BÖLÜM
2. Gemibrokeri
3. Yer ve tarih
4. Taşıyan/ticaret merkezi
5. Taşıtan/ticari merkezi
6. Geminin ismi
7. GT/NT(Kl.1)
8. M/Ton üzerinden yaz hattı yük kapasitesi – dwt
9. Bulunulan an itibarıyla geminin yeri
10. Tahmini yüklemeye hazır olma tarihi
11. Yükleme limanı veya yeri
12. Boşaltma limanı veya yeri
13. Yük (kararlaştırılmış olduğu takdirde taşıyan opsiyondaki miktar ve payı belirtiniz; tam ve yeterli yük kararlaştırılmadığı takdirde “kısmi yük” kaydı koyunuz)
14. Navlun miktarı (navlunun peşin olarak mı yoksa yükün tesliminde mi ödeneceğini belirtiniz
15. Navlun ödemesi (döviz türü ödeme şekli, lehdar ve banka hesap numarasını belirtiniz
16. Geminin vinçleri kullanılmayacaksa bunu belirtiniz
17. Starya süresi (yükleme ve boşaltma için müstakil süreler araştırılmışsa a) ve b)’yi doldurunuz, yükleme ve boşaltma için toplam süre kararlaştırılmışsa sadece c)’yi doldurunuz

(a) Yükleme için starya süresi

(b) Boşaltma için starya süresi

(c) Yükleme ve boşaltma için toplam süre

Yükleten/ticari merkezi

Acente (Yükleme)

Acente (Boşaltma)

Sürastarya miktarı-ödeme şekli (yükleme ve boşaltma)

Fesih tarihi

Müşterek avarya paylaştırmasının yapılacağı yer

Navlun vergisi (taşıyanın hesabına ise belirtiniz)

Broker komisyonu ve kime ödeneceği

Tabi olunan hukuk ve tahkim (a), (b) veya (c) bendlerinden hangisinin seçildiğini belirtiniz; (c) kabul edilmişse, tahkim yerini belirtiniz doldurulmadığı takdirde 19 (a) geçerli olacaktır

Sınırlı tazminat/kısaltılmış tahkim bakımından tavan meblağı belirtiniz

Kararlaştırılmış olduğu takdirde özel kurallara ilişkin ek klozlar

Sözleşmenin 2 bölümden oluşan bu belgede yazılı şartlar çerçevesinde ifa edileceği konusunda karşılıklı olarak mutabakata varılmıştır. Çelişki halinde ve çelişki ile sınırlı olarak 1. Bölümde bulunan şartlar 2. Bölümdeki şartlara göre üstünlüğe sahiptirler.

İmza (Taşıyan)                                               İmza (Taşıtan)

… bölümde ismi, … bölümde gros ve net tonu, … bölümde  metrik ton üzerinden yaz mevsimi yük taşıma kapasitesi, … bölümde şu andaki pozisyonu ile … bölümde bir sözleşme ile ilgili olarak tahminen yüklemeye hazır olacağı tarihin belirtildiği geminin … bölümde ismi zikredilen taşıyanı ile … bölümde gösterilen taşıtan arasında aşağıdaki hususlar üzerinde anlaşmaya varılmıştır.

Adı geçen gemi, daha evvelki taahhütler yerine getirilir getirilmez … bölümde belirtilen yükleme limanı (limanlarına) veya rıhtımına (rıhtımlarına) ya da güvenli olarak ulaşabilmek ve daima yüzer halde kalmak şartıyla, buraya en yakın yere giderek taşıtanın teslim etmekle yükümlü olduğu … bölümde belirtilen tam ve her bakımdan yeterli yükü (kararlaştırılmış olduğu takdirde, güverte yüküne ilişkin riziko ve sorumluluk taşıtana ait olacaktır) alacak ve yüklü bir şekilde konşimentoların imzalandığı anda verilen talimata uygun olarak … bölümde gösterilen boşaltma uman (umanlarına) ya da rıhtımına (rıhtımlarına) ya da güvenli olarak ulaşabilmek ve daima yüzer halde kalmak şartıyla, buraya en yakın yere giderek yükü teslim edecektir.

2. TAŞIYANIN SORUMLULUĞU KLOZU

Taşıyan yüke gelen ziya, hasar veya teslimdeki gecikmeden bu sadece kendisinin ya da görevlendirilmiş olduğu yöneticinin gemiyi her bakımdan denize elverişli hale getirmek, buzlanma atmak, yakıt, yağ ve kumanyasını sağlamak, gerektiği şekilde gemi adamlarını tedarik etmek bakımından şahsen göstermesi gereken özeni sarfetmemesi veya kendisinin ya da görevlendirmiş olduğu yöneticinin şahsi kusur veya ihmalinin bulunması halinde sorumludur.

Bunun dışında diğer her türlü sebepten, hatta kaptan veya diğer gemi adanılan veya bu kloz bakımından taşıyanın fiillerinden sorumlu olduğu gemide ya da kıyıda istihdam edilen diğer şahısların kusur veya ihmalleri ya da geminin yükleme sırasında veya yolculuğun başlangıcında veya bundan sonraki herhangi bir anda denize elverişsizliği sebebiyle meydana gelen ziya-hasar veya gecikmeden dolayı dahi, taşıyanın sorumluluğu bulunmamakladır.

3. SAPMA KLOZU

Gemi herhangi bir sebepten dolayı herhangi bir sıraya tabi olmaksızın herhangi bir limana ya da limanlara uğramak, kılavuz bulundurmadan seyretmek, diğer bir gemiyi çekmek ya da buna yardım etmek ve can ve/veya mal kurtarmak amacıyla sapma yapmakta serbesttir.

4. NAVLUNUN ÖDENMESİ

(a) Navlun gemiye alınan yük karşılığı … bölümdeki birim üzerinden hesaplanacaktır.

(b) Peşin ödeme: Navlun, … bölüm uyarınca yüklemeden sonra ödenecekse, tahakkuk etmiş olarak kabul edilecek ve gemi ve/veya zayi olsa da olmasa da iade edilmeyecektir.

Taşıyan ya da acentesinden, fiilen ödenmiş olmadıkça, navlunun peşin ödendiği kaydını içeren konişmento talep edilemeyecektir.

(c) Teslimde ödeme: … bölüm uyarınca varma limanında ödenecek olan navlun ya da bunun bir kısmı yük teslim edilene kadar tahakkuk etmeyecektir. Böyle bir durumda, (a)’daki hükme rağmen, gemi rıhtıma yanaşmadan taşıyana bildirilir ve yükün ağırlık/miktarı resmî bir tartı ya da müştereken yapılacak su kesimi ölçümü ya da çetele ile tespit edilirse, taşıtan navlunu teslim edilen ağırlık/miktar üzerinden ödeyebilecektir.

Talep edildiği takdirde, sigorta ve diğer masrafları karşılamak bakımından yüzde iki oranında bir ilave şartıyla, taşıtan geminin yükleme limanındaki olağan harcamaları için, en yüksek günlük kambiyo kuru üzerinden peşin avans verecektir.

5. YÜKLEME/BOŞALTMA

(a) Masraflar ve Rizikolar

Taşıyana herhangi bir şekilde riziko, sorumluluk ve masraf ait olmadan taşıtan yükü getirecek, yükleyecek, istifleyecek ve/veya düzeltecek, çetelesini tutacak, sabitleyecek ve/veya hareketsiz hale getirecek ve ambardan alacak ve boşaltacaktır. Taşıtan bu sözleşme gereğince taşınan yükün boşaltılmasını takiben destek buzlanmanın sökülmesinden sorumlu olup, bu sebeple yapılan masrafları ödeyecek, zaman sayımı da bu buzlanmanın sökülene kadar devam edecektir.

(b) Vinçler

Gemi vinçsiz olmadıkça ya da vinçlerin kullanılmayacağı hususunda anlaşılmış olup, bu … bölümde belirtilmiş bulunmadıkça, taşıyan yükleme/boşaltma faaliyetlerinin devam ettiği sürede geminin vinçlerini, herhangi bir karşılığa tabi olmaksızın, kullandırtacak ve bunun için gerekli olan enerjiyi sağlayacaktır. Vinçler çalışır durumda olacaktır. İstifçilerin kusurundan kaynaklanmış olmadıkça, vinç arızası ya da enerji kesintisi sebebiyle kaybedilen zaman bu sözleşme gereğince yükleme/boşaltma için gerekli olan toplam vinçlerle orantılı olarak starya ve sürastarya süresinden sayılmayacaktır. Talep edildiği takdirde, her hangi bir karşılığa tabi olmaksızın, taşıyan mürettebat arasından vinçlerin kullanımı için operatör tedarik edecektir. Yerel mevzuat buna engel olduğu takdirde, kıyıdan temin edilen işçiler taşıtanın hesabına çalışacaklardır. Vinç operatörleri riziko ve sorumluluğu taşıtana ait olmak üzere faaliyette bulunup, istifçi olarak taşıtanın yardımcı şahsı olarak değerlendirilecekler, buna karşılık daima kaptanın nezareti altında olacaklardır.

(c) İstifçilerin Verdikleri Zararlar

İstifçilerin geminin her hangi bir yerine verdikleri (normal bir yıpranma olarak değerlendirilemeyecek mahiyetteki) zararlardan taşıtan sorumludur. Ancak kaptan böyle bir zararı mümkün olan en kısa zamanda taşıtan ya da acentesine ve istifçilere bildirmezse taşıtan sorumlu tutulamayacaktır. Kaptan istifçiden sorumluluğun kabulüne dair yazılı bir belge almak için çaba gösterecektir.

Taşıtan her türlü istifçi zararını seferin tamamlanmasından önce tamir ettirmekle yükümlü olup, geminin denize elverişliliğini ya da klasını etkileyen istifçi zararlarını ise bunun meydana geldiği veya belirlendiği limanı gemi terketmeden önce tamir ettirmek zorundadır. Bu sebeple yapılan tüm ilave masraflar taşıtana ait olup, kaybedilen zaman sebebiyle taşıtan taşıyana surastarya birimi üzerinden ödemede bulunacaktır.

6. STARYA SÜRESİ

(a) Yükleme ve Boşaltma İçin Müstakil Starya Süresi:

Hava şartlan izin verdiği takdirde yük … bölümde belirtilen sayıdaki kesintisiz gün/saatte yüklenecektir. Pazar ve tatil günlerinde çalışıldığı takdirde, kullanılan zaman sayılacak, aksi takdirde bugünler hesaba katılmayacaktır. Hava şartlan izin verdiği takdirde yük … bölümde belirtilen sayıdaki kesintisiz gün/saatte boşaltılacaktır. Pazar ve tatil günlerinde faaliyette bulunulduğu takdirde, kullanılan zaman sayılacak, aksi takdirde bu günler hesaba katılmayacaktır.

(b) Yükleme ve Boşaltma İçin Müşterek Starya Süresi:

Hava şartları izin verdiği takdirde yük … bölümde belirtilen sayıdaki kesintisiz gün/saatte yüklenecek ve boşaltılacaktır. Pazar ve tatil günlerinde çalışıldığı takdirde, kullanılan zaman sayılacak, aksi takdirde bu günler hesaba katılmayacaktır.

(c) Starya Süresinin Başlangıcı (Yükleme ve Boşaltma):

Starya süresi hazırlık ihbarı saat ..:..’ye kadar verildiği takdirde saat ..:..’de, saat ..:..’den sonra çalışma saatleri dahilinde verildiği takdirde, ertesi çalışma günü saat ..:..’da başlayacaktır. Yükleme limanında ihbar ismi … bölümde yazılı olan yükletene, burada bir isim yoksa, taşıtana ve ismi … bölümde yazılı olan acentesine; boşaltma limanındaki ihbar ise gönderilene, bu bilinmiyorsa, taşıtana ve ismi … bölümde yer alan acentesine yapılacaktır.

Geminin yükleme/boşaltma limanına veya bunun sınırına ulaşması anında buradaki tüm rıhtımlar meşgulse, gemi serbest pratikada bulunsun ya da bulunmasın, gümrük işlemleri tamamlanmış olsun ya da olmasın, çalışma saatleri dahilinde hazırlık ihbarını verebilecektir. Geminin fiilen yükleme/boşaltma için hazır olduğu kaptan tarafından beyan edildiği takdirde, starya ve surastarya süreleri, gemi rıhtıma yanaşmış ve her bakımdan yükleme/boşaltma için hazırmış gibi işleyeceklerdir. Bekleme yerinden alınma ulaşmak için harcanan süre starya’dan sayılmayacaktır.

Denetim sonunda, geminin yükleme/boşaltma için hazır olmadığı tespit edilirse, bu andan itibaren geminin yeniden hazır hale gelmesine kadar geçecek süre starya’dan sayılmayacaktır.

Starya süresinin başlangıcından evvel kullanılan zaman sayıma katılacaktır.

… bölümde  (a) ve (b) alternatiflerinden hangisinin seçildiğini belirtiniz.

7. SÜRASTARYA

Taşıtan tarafından ödenecek olan yükleme ve boşaltma limanındaki sürastar-ya ücreti … bölümde belirtilen birim üzerinden ve burada belirtilen şekilde gün başına ya da günün her hangi bir kesiri için orantılı olarak hesaplanacaktır. Gün başına tahakkuk edecek olan sürastarya ücretine ilişkin fatura taşıtana ulaşınca ödenecektir, aksi takdirde taşıyan taşıtana yazılı olarak kesintisiz 96 saat dahilinde ödemenin yapılması için İhtarda bulunacaktır. Bu süre sonunda sürastarya ücretinin ödenmemiş olması halinde gemi yükleme limanında bulunuyor veya bu liman dışında bekliyor ise, taşıyan dilediği anda sözleşmeyi feshedip, bu suretle uğramış olduğu zararları talep etme hakkına sahip olacaktır.

8. REHİN KLOZU

Taşıyan navlun, ölü-navlun, sürastarya ücreti, meydana gelmiş olan zararlara İlişkin tazminat hakları ve bu sözleşme gereğince tahakkuk eden tüm meblağlar sebebiyle, bunların tahsili için yapılan masraflar da dahil olmak üzere, yük ve yük için ödenecek olan tüm alt taşıma navlunları üzerinde rehin hakkına sahiptir.

9. FESİH KLOZU

(a) Gemi … bölümde yazılı olan fesih tarihinde (rıhtıma yanaşmış olsun ya da olmasın) yüklemeye hazır halde değilse, taşıtan bu sözleşmeyi fesih hakkına sahip olacaktır.

(b) Gerekli özenin sarf edilmesine rağmen taşıyan geminin fesih tarihinde yüklemeye hazır olamayacağına kani olursa, gecikmeksizin taşıtana geminin yüklemeye hazır olacağı tahmini tarihi bildirecek ve fesih hakkını kullanıp kullanmayacağını ve yeni bir fesih tarihini kabul edip etmediğini soracaktır.

Taşıtan bu konudaki seçim hakkını taşıyanın ihbarını almasından itibaren 48 kesintisiz saat içinde kullanacaktır. Taşıtan fesih hakkını kullanmadığı takdirde, bu sözleşme tadil edilmiş sayılacak ve taşıyanın ihbarında belirtilen tahmini yüklemeye hazırlık tarihini takip eden yedinci gün yeni fesih tarihi olarak kabul edilecektir.

Alt kloz (b)’deki kural sadece bir defa işleyecek ve geminin daha fazla gecikmesi halinde taşıtan alt kloz (a) uyarınca bu sözleşmeyi fesih hakkına sahip olacaktır.

10. KONİŞMENTOLAR

Konişmentolar, bu sözleşmeye halel getirmeksizin, “…” formunun … sürümü kullanılarak düzenlenecek ve kaptan veya taşıyanın yazılı olarak bir yetki belgesi vermiş olması şartıyla, (bu belge ayrıca taşıtana da gönderilecektir) taşıyan acentesi tarafından imzalanacaktır. Taşıtan imzalanan konişmentoların içeriği ve şartları sebebiyle taşıyanın akdi sorumluluğunun genişlemesi ya da değişmesi halinde ve bununla sınırlı olarak meydana gelen her türlü sonuç ve sorumluluktan dolayı taşıyanı tazmin edecektir.

11. ÇATMADA MÜŞTEREK SORUMLULUK KLOZU

Gemi, diğer bir gemi ile hem kaptan, gemi adamı, kılavuz ya da taşıyanın yardımcı şahıslarının teknik idare ya da yönetimdeki kusur veya ihmalleri, hem de diğer geminin kusuru sebebiyle çatışırsa; bu sözleşme ile bağlantılı olarak taşınan yükün ilgilileri, ziya veya hasarları oranında, diğer gemi ve bunun buzlanmalarının kendilerine ödemiş olduğu veya ödeyeceği veya mahsup edeceği ya da diğer gemi veya bunun buzlanmalarının talebinin bir parçası olarak yükü taşıyan gemi veya bunun buzlanmalarından tahsil ettiği tüm zararları tazmin edecek ve tüm sorumluluğu üstlenecektir.

Yukardaki hükümler çatışan gemilerin haricinde ya da bunlara ek olarak çatma ya da temasa kusuru ile sebebiyet veren diğer herhangi bir gemi ya da gemiler ya da nesnelerin taşıyan, işleten veya yetkili şahısları bakımından da uygulanacaktır.

12. MÜŞTEREK AVARYA VE NEW JASON KLOZU

Müşterek avarya paylaştırması, aksi …bölümde kararlaştırılmış olmadıkça, Londra’da ve 1994 tarihli York-Anvers Kuralları ya da bu kuralların sonraki bir şekline göre, yapılacaktır. Yüke düşen genel masraf payı, bu masraflar taşıyanın yardımcı şahıslarının kusur ya da ihmalinden kaynaklansa dahi, yükle ilgililer tarafından ödenecektir.

Müşterek avarya paylaştırması Amerikan hukuku ve uygulamasına göre yapılacaksa aşağıdaki kloz işlerlik kazanacaktır. Yolculuğun başlamasından önce ya da başladıktan sonra; kusur dahi olmak üzere hangi sebepten kaynaklanmış olursa olsun, (taşıyan kanun, sözleşme ya da diğer bir kaynak sebebiyle kusur ya da kusurun sonuçlarından sorumlu değildir) bir kaza, tehlike, hasar ya da felaketin meydana gelmesi halinde, yükleten, gönderilen ya da yükün maliki, yapılacak olan ya da yapılan müşterek avarya mahiyetindeki tüm fedakarlık, kayıp ve masrafları taşıyanla birlikte paylaşacak ve yükün payına düşen kurtarma-yardım ücreti ile özel masrafları ödeyecektir. Kurtaran gemi taşıyana ait ya da onun tarafından işletilmekte ise, kurtarma-yardım ücreti bu gemi ya da gemiler yabancı bir şahsa aitmişçesine tam olarak ödenecektir. Talep edilirse, yüke düşecek olan takribi katılım payı, kurtarma-yardım ücreti ve özel masraflar bakımından taşıyan ya da acentesinin yeterli gördüğü miktarda teminat yük, yükleten, gönderilen veya yükün maliki tarafından teslimden önce sağlanacaktır.

13. VERGİ VE HARÇ KLOZU

(a) Gemiye ait olanlar: Miktarı ne şekilde takdir edilirse edilsin, taşıyan teamüllere göre gemiye düşen tüm harç, masraf ve vergileri ödeyecektir.

(b) Yüke ait olanlar: Miktarı ne şekilde takdir edilirse edilsin, taşıtan teamüllere göre yüke düşen tüm borç, masraf ve vergileri ödeyecektir.

(c) Navluna ait olanlar: … bölümde aksi kararlaştırılmış olmadıkça, navluna ilişkin vergiler taşıtan tarafından ödeneceklerdir.

14. ACENTELİK

Her türlü halde taşıyan hem yükleme, hem de boşaltma limanı için kendi acentesini tayin edebilecektir.

15. KOMİSYON ÜCRETİ

Hak kazanılan navlun, ölü navlun ve sürastarya ücretinin … bölümde belirtilen oram komisyon ücreti olarak yine burada belirtilen tarafa ödenecektir. Sözleşme ifa edilmezse buna sebep olan taraf masraf ve emeği karşılığında komisyoncuya tahmini navlun miktarına düşen komisyon ücretinin en az 1/3’ünü ödeyecektir. Birden fazla yolculuğun söz konusu olduğu hallerde tazminat karşılıklı olarak belirlenecektir.

16. GENEL GREV KLOZU

(a) Geminin bulunduğu son limandan yükleme limanına doğru yola çıkmaya hazır olduğu anda veya yükleme liman ya da limanlarına yapılan yolculuğun her hangi bir safhasında veya geminin yükleme limanına ulaşması anında yükün ya da bir kısmının fiilen gemiye alınması grev ya da lokavt sebebiyle etkilenmekte ya da engellenmekte ise, kaptan ya da taşıyan taşıtandan starya günlerini grev ya da lokavt yokmuş gibi kabul edeceğini bildirmesini talep edebilir. Taşıtan bunu yazılı olarak (gerekirse telgraf ile) 24 saat içinde bildirmediği takdirde, taşıyan bu sözleşmeyi feshetme hakkına sahip olur. Yükün bir kısmı yüklenmişse, taşıyan bu yükle seferi başlatmak zorundadır, (navlun sadece yüklenen miktar üzerinden ödenecektir) ancak yolda kendi hesabına başka yük alabilme serbestisi vardır.

(b) Geminin boşaltma limanına veya bunun sınırına ulaştığı anda yükün ya da bir kısmının fiilen boşaltılması grev ya da lokavt sebebiyle etkilenmekte ya da engellenmekte olup, bu durum 48 saat içinde sona erdirilememişse, taşıtanın gemiyi boşaltmadaki starya süresi bittikten sonra yarım sürastarya ücreti, grev ve lokavt sona erdikten sonra ise boşaltma tamamlanıncaya kadar tam sürastarya ücreti ödemek şartı ile grev ya da lokavt sona erene kadar bekletmek veya kaptan ya da taşıyanın taşıtana grev ya da lokavt halini ihbar etmelerinden itibaren 48 saat içinde grev ya da lokavt rizikosu bulunmadan güvenli bir şekilde yükün boşaltılabileceği güvenli bir limana göndermek hakkı vardır. Yükün böyle bir limanda teslim edilmesi halinde, sözleşme ve konişmentodaki şartlara halel gelmeksizin, boşaltma orijinal limanda yapılmışçasına aynı miktarda navlun tahakkuk edecektir. Sonradan tayin edilen limana mesafe 100 deniz milinden fazla ise, burada teslim edilen yük üzerinden tahakkuk eden navlun bu oranda arttırılacaktır.

17. SAVAŞ RİZİKOLARI (*VOYWAR 1993″)

(1) Bu kloz bakımından

(a) “Taşıyan” terimi buzlanmaları, gemi işletme müteahhidi, alt taşıyan, işleten ve geminin yönetimi ile ilgili olan diğer şahıslan ve kaptanı da kapsayacaktır.

(b) “Savaş rizikoları” terimi kaptan ve/veya taşıyanın makul kararına göre gemi, yük, mürettebat ve gemide bulunan diğer şahıslar bakımından tehlikeli olan ya da tehlikeli olması mümkün bulunan ya da tehlikeli hale gelebilecek her hangi bir şahıs, topluluk, terör örgütü, politik bir grup ya da her hangi bir düzey ve şekildeki bir hükümetin tarafı bulunduğu (fiilen mevcut bulunan ya da başlama tehdidi olan) her türlü savaş, savaş hareketi, iç savaş, hasmane tutum, devrim, ayaklanma, dahili karşılıklık, savaş benzeri hareket, (fiilen mevcut bulunan ya da bildirilmiş bulunan) mayın döşenmesi, korsanlık, düşmanca veya kötüniyetli hareket, (tüm gemilere ya da belirli bayrakları taşıyan gemi, malik ya da belirli yükler ya da belirli tabiyetteki mürettebata karşı uygulanan) ablukayı kapsayacaktır.

(2) Gemi yükü almaya başlamadan evvel her hangi bir anda kaptan ve/veya taşıyanın makul kararına göre bu sözleşmenin ifa edilmesi gemi, yük, mürettebat ya da gemideki diğer şahıslan savaş rizikoları ile karşı karşıya bırakabilecekse, taşıyan feshi ihbarda bulunabilecek veya gemi, yük, mürettebat ya da gemideki diğer şahısları savaş rizikoları ile karşı karşıya bırakabilecek veya bırakması ihtimali bulunan kısmı ifa etmekten imtina edebilecektir; ancak bu sözleşme gereğince yükleme veya boşaltma limanı bir bölgenin içinden seçilecekse, taşıtanın tayin etmiş olduğu liman veya limanlarda gemi, yük, mürettebat ya da gemideki diğer şahısların savaş rizikoları ile karşı karşıya kalabilmesi ya da kalması ihtimalinin bulunması halinde, taşıyan öncelikle taşıtandan yükleme ve boşaltma bakımından söz konusu olan bölge içinden diğer her hangi bir güvenli liman tayin etmesini talep edecek ve sözleşmeyi ancak bu talebin taşıtana ulaşmasından itibaren 48 saat içinde güvenli bir limanın ya da limanların tayin edilmemiş olması halinde feshedebilecektir.

(3) Yükleme başladıktan sonra veya bunu takip eden her hangi bir safhada gemi, yük, gemi adamları veya gemide bulunan şahıslardan her hangi birinin kaptan ve/veya taşıyanın makul kararına göre birinci klozda belirlenen tehlikelerden biri ile karşılaşma ihtimalinin ortaya çıkması durumunda taşıyan yüklemeye devam etmek ve konişmento imzalamak zorunda olmadığı gibi, kendisinden geminin yolculuğa başlaması ya da bunun bir kısmına devam etmesi, bu amaçla her hangi bir kanal ya da boğazdan geçmesi veya her hangi bir limana ya da yere gitmesi veya burada kalmaya devam etmesi talep edilemeyecektir. Böyle bir durumda taşıyan taşıtandan yükün ya da bunun bir kısmının boşaltılması için güvenli olan bir liman tayin etmesini talep edecek ve bunun taşıtana ulaşmasını takip eden 48 saat içinde taşıtan böyle bir limanı tayin etmediği takdirde, taşıyan (yükleme limanı da dahil olmak üzere) kendi seçimine göre diğer her hangi bir limanda bu taşıma sözleşmesinin mutlak olarak ifası anlamında yükü boşaltabilecektir. Taşıyan belirtilen şekilde yapılan boşaltmanın ek masraflarını, burası yükleme limanından farklı bir liman ise, yük sözleşmede belirtilen boşaltma limanına taşınmış gibi tam navlunu ve fiili boşaltma limanı ile akdi boşaltma limanı arasında 100 milden fazla bir fark olduğu takdirde, (akdi yolculuk/ek yolculuk mesafesi oranının navluna uygulanması ile tespit edilecek) ek yolculuğa ilişkin navlunu talep hakkına ve aynı zamanda belirtilen kalemlerin tahsilini teminen yük üzerinde akdi rehin hakkına sahip olacaktır.

(4) Yükleme boşaldıktan sonraki her hangi bir safhada kaptan ve/veya taşıyanın makul kararına göre gemi, yük, gemi adamları ya da gemide bulunan diğer şahısların sözleşmenin ifa edilmesi amacıyla kullanılacak olan (boğaz veya kanal geçişleri de dahil olmak üzere) normal ve mutad rotanın her hangi bir kısmında savaş tehlikeleri ile karşılaşma ihtimalinin ortaya çıkması ve boşaltma limanına olan alternatif rotanın daha uzun olması halinde, taşıyan bu rotanın kullanılacağını taşıtana ihbar edecektir. Bunun sonucunda toplam ek mesafe 100 milden fazla olduğu takdirde, taşıyan ek yolculuğa ilişkin (akdi yolculuk/ek yolculuk mesafesi oranının navluna uygulanması ile tespit edilecek) navluna hak kazanacaktır.

(5) Gemi

(a) Bayrağını taşımakta olduğu veya taşıyanın kanunlarına tabi olduğu devlet hükümetinin veya diğer herhangi bir hükümetin ya da talimat veya tavsiyelerinin yerine getirilmesini sağlayacak yeterliği bulunan bir makam veya grubun boşaltma limanına gidilmemesi veya gecikerek gidilmesi veya başka bir limana gidilmesi hakkındaki verdikleri talimat veya tavsiyeler dahil olmak üzere, geminin sözleşmenin ifa edilmesi sırasında yükleme/boşaltma faaliyetlerinin icra edilmesi amacıyla bulunacağı limanlar ya da yolculuk sırasında uğrayacağı limanlar, kullanacağı rota ve geçeceği bölgeler gibi konulardaki verilen bütün emir, talimat ya da tavsiyelere uymak;

(b) Savaş rizikolarına karşı sigorta şartlan uyarınca yetkili bulunan sigorta şirketlerinin bütün emir, talimat ya da tavsiyelerine uymak;

(c) Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin tüm kararlarına, Avrupa Topluluğunun tüm talimatlarına, bu konuda yetkili bulunan milletler üstü diğer her hangi bir makamın tüm emirlerine, bunun yerine getirilmesi bakımından taşıyanın tabi olduğu ve uymak durumunda bulunduğu devlet mevzuatına, icra konusunda görevli bulunan diğer organların emir ve tali matlarına uymak,

(d) Kaçakçılık sebebiyle geminin müsadere edilmesine sebep olabilecek olan yükün tamamım veya bir kısmını diğer her hangi bir limanda boşaltmak;

(e) Gözaltına alınmaları, hapsedilmeleri ya da diğer müeyyidelerle karşılaşacakları tahmin edilen gemi personelini veya bir kısmım ya da gemide bulunan diğer şahıslan değiştirmek amacı ile diğer her hangi bir limana uğramak;

(f) Bu klozun her hangi bir hükmü gereğince taşıyan tarafından yükün yüklenmediği veya boşaltıldığı hallerde, taşıyan hesabına diğer bir yük almak ve bunu normal ve mutad rotanın dışında bulunan veya ters yönde yer alan diğer liman veya limanlara taşımak

konusunda serbesttir.

(6) Bu klozun (2). ile (5). Bendleri arasındaki kurallara uygun davranmanın sonucu olarak her hangi bir husus yerine getirilmiş ya da getirilmemişse, bu durum sapma olarak değil, bu sözleşmenin uygun bir şekilde ifa edilmesi olarak kabul edilecektir.

18. GENEL BUZ KLOZU

Yükleme Limanı

(a) Geminin bulunduğu son limandan yükleme limanına yapacağı yolculuğa hazır olduğu anda veya yolculuğun her hangi bir anında veya geminin yükleme limanına ulaşması anında buzlanma sebebiyle buraya girmek mümkün değilse ya da geminin buraya ulaşmasından sonra buzlanmanın başlaması halinde, don endişesi varsa, kaptan yükü almadan burayı terketmekte serbesttir ve bu halde sözleşme geçersiz olacaktır.

(b) Kaptana göre yükleme sırasında geminin buzlanma sebebiyle limanda mahsur kalmasını engellemek için yüklenebilen miktar ile limanı terketmek gerekiyorsa, kendisi buradan ayrılmakta ve her hangi bir başka limana ya da limanlara taşınmak üzere boş kalan yerlere taşıyan hesabına yük almak amacıyla her hangi bir limana ya da limanlara gitmekte serbesttir. Sözleşmenin diğer şartlarına halel gelmeksizin, teslim edilen yük miktarına (götürü navlun halinde orana) göre hesaplanan navlun karşılığında, masraflar gemiye ait olmak üzere ve taşıtandan ilave bir masraf talep edilmeksizin, bu sözleşme gereğince alınan kısmi yük varma yerine ulaştırılacaktır.

(c) Birden fazla yükleme limanı olup, bunlardan bir ya da birkaçı buzlanma sebebiyle kapalı ise, kaptan ya da taşıyan kısmi yükü açık olan limanda yükleyip, (b)’de belirtilen şekilde, boş kalan yerlere taşıyan hesabına yük almakta veya açık olan limanda taşıtan tam yük vermeye razı olmazsa, sözleşmeyi geçersiz olarak ilan etmekte serbesttir.

Boşaltma Limanı

(a) Buzlanma sebebiyle gemi boşaltma limanına ulaşamıyorsa, gönderilenin gemiyi sürastarya ücret karşılığında burası açılana kadar bekletme ya da kaptan ya da taşıyanın buzlanma halini ihbar etmelerinden itibaren 48 saat içinde yükün buzlanma tehlikesi olmadan güvenli bir şekilde boşaltılabileceği güvenli ve derhal ulaşılabilir bir limana gönderme hakkı vardır.

(b) Kaptana göre boşaltma sırasında geminin buzlanma sebebiyle limanda mahzur kalmasını engellemek için kalan miktar ile limanı terketmek gerekiyorsa, kendisi buradan ayrılmakta ve yükün güvenli bir şekilde boşaltılabileceği en yakın ulaşılabilir limana gitmekte serbesttir.

(c) Yükün böyle bir limanda teslim edilmesi halinde, konişmentodaki şartlara halel gelmeksizin, boşaltma orijinal limanda yapılmışçasına ayrı miktarda navlun tahakkuk edecektir. Sonradan tayin edilen limana mesafe 100 deniz milinden fazla ise, burada teslim edilen yük üzerinden tahakkuk eden navlun bu oranda artırılacaktır.

19. TABİ OLUNAN HUKUK VE TAHKİM

(a) Bu sözleşme İngiliz Hukukuna tabi olacak ve buna göre yorumlanacaktır; bu sözleşmeden bir uyuşmazlığın kaynaklanması halinde bu 1950 ve 1979 tarihli tahkim mevzuatı veya bunların kanunen tadil edilmiş hali ya da yerine geçen mevzuat ile bağlantılı olarak Londra’da tahkim usulüne tabi olacaktır. Taraflar tek bir hakem üzerinde anlaşamadıkları takdirde, her taraf bir hakem seçecek ve bu şekilde tayin edilen hakemler üçüncü hakemi seçeceklerdir, bu suretle üç kişiden oluşan heyetin vereceği karar ya da çoğunlukla alınacak bir karar, nihai olacaktır. Bir tarafın yazılı olarak hakemi tayin ettiğine ilişkin yazısının alınmasından itibaren, diğer taraf 14 gün dahilinde kendi hakemini tayin edecek, aksi takdirde tayin edilmiş olan tek hakemin vereceği karar nihai olacaktır. Taraflardan her hangi birisinin talep ettiği tazminat … bölümde belirtilen meblağı aşmadığı takdirde, tahkim Londra Deniz Hakemleri Derneği’nin düzenlemiş olduğu sınırlı tazminat usulü çerçevesinde yapılacaktır.

(b) Bu sözleşme Amerika Birleşik Devletleri Kanununun 9. Ayırımına ve Amerika Birleşik Devletleri Deniz Hukukuna tabi olacak ve buna göre yorumlanacaktır, bu sözleşmeden bir uyuşmazlığın kaynaklanması halinde, konu New York’taki üç hakeme götürülecektir; burada her iki taraf birer hakem tayin edecek ve üçüncüyü de bu şekilde tayin edilmiş olan hakemler seçeceklerdir, verilen karar ya da çoğunluk kararı nihai olacak ve kararın icra edilmesi sırasında bu anlaşma mahkeme tarafından göz önüne alınacaktır. Usul konusunda Deniz Hakemleri Birliği’nin kurallarına tabi olunacaktır. Taraflardan her hangi birisinin talep ettiği tazminat … bölümde belirtilen meblağı aşmadığı takdirde, tahkim Deniz Hakemleri Birliği’nin düzenlemiş olduğu kısaltılmış tahkim usulü çerçevesinde yapılacaktır.

(c) Bu sözleşmeden kaynaklanacak olan her türlü uyuşmazlık … bölümde gösterilen yerde ve burada geçerli olan usul kuralları çerçevesinde tahkim usulüne tabidir. … bölümde gösterilen yerin mevzuatı bu sözleşme bakımından geçerli olacaktır.

(d) … bölümün birinci kısmı doldurulmamışsa, bu klozun (a) bendi geçerli olacaktır.

(a), (b) ve (c) alternatifler olup, … bölümde hangisinin kabul edildiği gösterilecektir.

… bölümün birinci kısmında her hangi bir bilgi yoksa, bu şart geçerliliğini kaybedecek, ancak bu klozun diğer şartları her bakımdan etkilerini sürdürecekler ve geçerli olmakta devam edeceklerdir.

[/column]