Boşanma Davasında Manevi Tazminat Nasıl Belirlenir?
Maddi tazminat gibi bu tazminat da boşanmanın eki niteliğinde olduğundan boşanma kararı kesinleşinceye kadar ayrıca harç ödenmeksizin istenebilir. Ayrı bir vekalet ücretine hükmedilmez. Kusursuz veya daha az kusurlu eş isteyebilir. Boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren bir yıllık zamanaşımına tabidir. Faize, istem olması halinde boşanma kararının kesinleştiği tarihten itibaren karar verilebilir.
Maddi tazminatdan farklı olarak;
- Kişilik haklarına saldırı oluşturan bir davranışın gerçekleşmesi halinde manevi tazminat istenebilir.
- Manevi tazminatın irat biçiminde ödenmesine karar verilemez. T. M. K. md. 176/2)
Maddi ve manevi tazminat isteminin koşullarını düzenleyen 174. maddenin yazılış biçimi nedeniyle, her iki tazminat türünde «kusur» unsurunun farklı nitelik taşıyıp taşımadığı konusunda bazen tereddüt yaşandığı gözlenmektedir. Yargıtayın kararlılık kazanmış içtihatlarına göre her iki tazminat türü için de, tazminat alacaklısı eşin kusursuz veya diğer eşe göre daha az kusurlu olması gerekir.
Açık istek olması halinde, diğerine göre daha az kusurlu eşe manevi tazminat verilmesini gerektiren «kişilik haklarına saldırı» oluşturan davranışlar nelerdir?Kişilik hakları dendiğinde, kişiye sıkı sıkıya bağlı onur, sağlık, soybağı, kişilik gibi haklar akla gelir. Uygulamada sıklıkla görülen kişilik haklarına saldırı oluşturduğu kabul edilen davranışların başlıcaları:
Eşe karşı fiziksel şiddet kullanılması, hakaret, sövme, onun namus ve onuruna yönelik asılsız söylenti yayma, sadakatsiz davranışlardır.
Nikahtan sonra düğünün yapılmamış olması, ayrı ev açılmaması, eşlerin uzun süre ayrı yaşamaları, eşlerden birinin diğerini terk edip arayıp sormaması, tek basma kişilik haklarına saldırı olarak nitelendiri-lemeyeceğinden manevi tazminat gerektirmez. Kocanın cinsel ilişkiyi başaramamış olması Yargıtay uygulamasına göre manevi tazminat gerektiren kişilik haklarını zedeleyici bir olaydır.
Manevi tazminat, kişilik hakları saldırıya uğrayan eşin manevi dünyasında oluşan sarsıntı ve zedelenmenin giderilmesini amaçlar. Tazminatın miktarı, bu tazminata neden olan olaym özelliği ve ağırlığı, tarafların sosyal, kültürel, ekonomik durumları dikkate alınarak belirlenmeli, zenginleşme aracı olarak değerlendirilmemelidir.
Manevi tazminata neden oluşturan olay için daha önce Borçlar Kanunu uyarınca tazminat alan eş (B. K. md. 49), aynı olaydan dolayı ikinci defa boşanma davasında manevi tazminat isteyemez.