Basın İş Çalışanlarında İhbar Öneli
4857 sayılı İş Kanunu madde 17’de; işçinin hizmet sürelerine, göre 2 hafta ile 8 hafta arasında değişen ihbar önelleri düzenlenmiştir. Bu önel işçi için de, işveren için de aynıdır.
Basın iş sözleşmeleri için süreler genel olarak iş hukukundan farklı olduğu gibi, bildirimde bulunan tarafa göre de değişmektedir. Belirsiz süreli basın iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmek istenmesi durumunda, uyulması gereken bildirim süreleri madde 6/4’te düzenlenmiştir.
İşveren Açısından
İş ilişkisi bir veya daha fazla basın iş sözleşmesine istinaden aralıksız, en az 5 yıl süren gazetecinin işine son verilmesi, yapılacak yazılı ihbardan itibaren üç ay geçtikten sonra geçerli olur.
Beş seneden az hizmeti olanlarla ilgili fesih bildiriminde, uyulması gereken süre ise 1 aydır.
İşçi Açısından
Basın iş sözleşmesinin gazeteci tarafından feshedilmek istenmesi halinde, hizmetin süresine bakılmaksızın en az bir ay önceden yazılı ihbarda bulunmak yeterlidir (md.7).
İş Kanununda yer alan ihbar öneli içinde iş arama izni Basın İş Kanununda yer almamaktadır. Taraflar anlaşarak sürenin bitmesini beklemeden basın iş sözleşmesini sona erdirebilir.
Basın İş Kanununda İzinler
Yıllık Ücretli İzin
Basın İş Kanunu yıllık ücretli izin sürelerini, günlük mevkutede çalışanlar ile, günlük olmayan mevkutede çalışanlar için ayrı ayrı düzenlemiştir. Günlük mevkutede alışanlar için, en az 1 yıl çalışmış olması kaydıyla, her yıl için 4 hafta ücretli izin öngörülmüştür.
Yargıtay 9. HD, T 28.02.2001, E 2000/228, K 2001/3606 no’Iu kararında; Hizmeti 10 yıldan fazla olanlar için bu süre 6 haftadır denmektedir.
Yargıtay 9. HD, T 13.02.2001, E 17440, K 2151 no’Iu kararın (m.21/1) da ise; Günlük olmayan mevkutelerde çalışanlar için ise, her 6 aylık çalışılan süre için 2 Hafta ücretli izin verileceği yazılıdır (m.21/1). İzin hesabında gazetecilik mesleğinde geçirdiği sürenin esas alınacağı da ayrıca düzenlenmiştir. İzin alacakları günlük % 5 fazla ödemeye tabi değildir. İzin hakkından feragat edilemez.
Basın İş Kanununda yıllık izin süreleri hafta esasına göre belirlendiğinden, yıllık izin sürelerinin tespitinde yıllık izin dönemine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram genel tatil günlerinin izin süresine eklenmesi mümkün değildir. İzin alacağı ile ili bir fark da, Basın İş Kanununun 29. maddesinde düzenlenmiştir. Gazeteciye yıllık iznini kullandırmayan veya kullandırdığı halde izin müddetine ait ücreti ödemeyen işveren, izin müddetine tekabül eden ücretleri gazeteciye iki katı olarak ödemek yükümlülüğündedir. Konu hakkında Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin T ,04.2001, E 1793, K 5582 no.lu karar kararı da bulunmaktadır.
Haftalık İzin
Her 6 günlük fiili çalışmayı müteakip gazeteciye, 1 günlük ücretli dinlenme izni vermesi mecburidir. Gazetecinin vazifesi devamlı gece çalışmasını gerektirdiği hallerde hafta tatili 2 gündür.
Olağanüstü ücretli İzin
Birinci fıkra hükmü dışında gazeteci;
- çocuğu dünyaya geldiği zaman 3,
- eşi veya çocuğu, anası veya babası öldüğü zaman 4,
- çocuğu evlendiği, kardeşi, büyük anne veya büyük babası veya torunu öldüğü zamanlar 2 gün
olağanüstü ücretli izine hak kazanır. Bu izinler senelik izinden sayılmaz.